Ποιες επιλογές έχει ο Ερντογάν για την εισβολή στη Συρία

Με την τουρκική επίθεση κατά των κουρδικών δυνάμεων να βρίσκεται σε εξέλιξη, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αντιμετωπίζει αντικρουόμενα συμφέροντα και απαιτήσεις.

Ο κ. Ερντογάν πρέπει να ικανοποιήσει τα εκατομμύρια των Τούρκων που περίμεναν με ανυπομονησία μια επιχείρηση κατά των ανταρτών Κούρδων της Συρίας. Αλλά πρέπει επίσης να ελιχθεί ανάμεσα στα ανάμεικτα μηνύματα που στέλνει ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος, έχοντας διατάξει τους Αμερικανούς στρατιώτες να φύγουν από τη μέση μιας τουρκικής επιχείρησης, στη συνέχεια έγραψε σε ανάρτησή του στο Twitter πως θα «εξολοθρεύσει» την Τουρκία οικονομικά, αν «ξεφύγει από τα όρια».

O Soli Ozel, ειδήμονας σε θέματα διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης, δήλωσε πως ο Τούρκος πρόεδρος έπρεπε να δείξει ότι μπορούσε να ορθώσει το ανάστημά του στις απειλές του κ. Τραμπ, χωρίς να το παρακάνει. «Το να μείνει σε επίπεδο ρητορικής είναι εντάξει, όμως το να μπλέξει σε έναν καβγά με τον Αμερικανό πρόεδρο είναι κάτι που δεν νομίζω πως το επιθυμεί», είπε. «Δεν θέλει να έχει μια σοβαρή αντιπαράθεση, η οποία θα οδηγήσει τον Τραμπ να λάβει μέτρα. Έχουμε πικρές μνήμες από το περυσινό καλοκαίρι, όταν ο κ. Τραμπ τουιτάρισε κάτι και έστειλε τη λίρα στο 7,2 (έναντι του δολαρίου)».

Ο κ. Ερντογάν για χρόνια προειδοποιούσε πως θέλει να επιτεθεί στους Κούρδους αντάρτες της Συρίας -που στηρίζονταν από τις ΗΠΑ αλλά στην Τουρκία θεωρούνται τρομοκράτες-, που ελέγχουν εδάφη κατά μήκος της νότιας πτέρυγας της χώρας. Θέλει να εμποδίσει τις προσπάθειές τους να εδραιώσουν μια ημιαυτόνομη περιοχή στο κατώφλι του και έχει επίσης δεσμευτεί να μετατρέψει την περιοχή σε μια «ασφαλή ζώνη», όπου περίπου 3,6 εκατ. Σύροι πρόσφυγες που ζουν στην Τουρκία θα μπορούσαν να επιστρέψουν ή να επανεγκατασταθούν.

Παρά τα αντικρουόμενα σινιάλα από τον κ. Τραμπ, ο οποίος την Τρίτη επανέλαβε τις προειδοποιήσεις του και ταυτόχρονα επιβεβαίωσε την επίσκεψη του κ. Ερντογάν στην Ουάσινγκτον τον επόμενο μήνα, πολλοί αναλυτές πιστεύουν πως ο Τούρκος πρόεδρος δεν είχε άλλη επιλογή από το να διατάξει τις ένοπλες δυνάμεις του να εξαπολύσουν την επίθεση που είχε από καιρό υποσχεθεί.  

Τα μαχητικά αεροσκάφη σήμαναν την έναρξη της επιχείρησης το απόγευμα της Τετάρτης, με βομβιστικές επιθέσεις κοντά στην πόλη Ras al-Ayn που είναι μεικτή αραβο-κουρδική πόλη, η οποία βρίσκεται ακριβώς στα σύνορα με την Τουρκία. Αργότερα, το τουρκικό πυροβολικό φέρεται να επιτέθηκε στην πόλη Tal Abyad, 100 χιλιόμετρα δυτικά. Οι Αμερικανοί στρατιώτες είχαν ήδη απομακρυνθεί από την περιοχή.

Ο τουρκικός στρατός θα ηγηθεί της επίθεσης, όμως μεγάλο μέρος του ανθρώπινου δυναμικού θα προέλθει από τον Συριακό Εθνικό Στρατό, τη συμμαχία ανταρτών μαχητών την οποία στηρίζει η Τουρκία.

Αν και τα τουρκικά και συριακά μέσα ενημέρωσης έκαναν αναφορές για αεροπορικές επιδρομές μέχρι και κοντά στα σύνορα με το Ιράκ, ειδήμονες σε στρατιωτικά θέματα λένε πως αναμένουν η αρχική επικέντρωση της Άγκυρας να περιοριστεί σε μια σχετικά μικρή περιοχή. «Εικάζω πως οι αρχικές οδηγίες της επίθεσης θα είναι οι χερσαίες δυνάμεις να παραμείνουν στην Tel Abyad και τη Ras al-Ayn», σύμφωνα με τον Can Kasapoblu, διευθυντή του τμήματος ερευνών και ασφάλειας του τουρκικού think-tank Edam.

Μια τέτοια περιορισμένη επιχείρηση μπορεί να μην παραβιάζει τα απροσδιόριστα «όρια» του κ. Τραμπ, αλλά θα μπορούσε να ενέχει άλλες προκλήσεις. Ο τουρκικός στρατός είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος στο ΝΑΤΟ και έχει εμπειρία από δύο προηγούμενες επιχειρήσεις στη Συρία, καθώς και από τον ανταρτοπόλεμο κατά Κούρδων μαχητών σε τουρκικό έδαφος. Όμως η ομάδα που βρίσκεται ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) στις οποίες κυριαρχούν οι Κούρδοι, έχουν ορκιστεί να υπερασπίσουν τον εαυτό τους «με κάθε κόστος». Ορισμένοι ειδήμονες πιστεύουν πως το SDF έχει αντιαρματικά και αντιαεροπορικά όπλα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν απειλή για τους Τούρκους στρατιώτες.

Δεν είναι σαφές αν οι ΗΠΑ έδωσαν άδεια σε τουρκικά μαχητικά να χρησιμοποιήσουν τον εναέριο χώρο πάνω από τη βορειοανατολική Συρία. Οι ΗΠΑ ελέγχουν αυτόν τον εναέριο χώρο διότι ηγούνται του διεθνούς συνασπισμού που μάχεται κατά του Ισλαμικού Κράτους στην περιοχή εκείνη.

Τη Δευτέρα, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων μετέδωσε πως το Πεντάγωνο μπλόκαρε την πρόσβαση της Τουρκίας στα δεδομένα της κοινής επιτήρησης και πληροφοριών. Οποιαδήποτε προσπάθεια να εμποδιστεί η Τουρκία από το να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα στις χερσαίες επιχειρήσεις, υποστηρίζουν οι ειδήμονες.

Ορισμένοι στρατιωτικοί αναλυτές προειδοποιούν επίσης για τους κινδύνους μιας σταδιακής μη σχεδιασμένης επέκτασης του εύρους και των στόχων της στρατιωτικής επιχείρησης, δεδομένου του μεγάλου σχεδίου του κ. Ερντογάν να δημιουργήσει μια ασφαλή ζώνη στη Συρία, μήκους περίπου 370 χιλιομέτρων και βάθους 32 χιλιομέτρων. «Έχει μια ξεκάθαρη στρατηγική εξόδου η Άγκυρα;» διερωτάται ο αμυντικός αναλυτής Metin Gurcan.

Άλλοι πιθανοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν τους βομβαρδισμούς τουρκικών πόλεων από Κούρδους αντάρτες ως αντίποινα, ή το ενδεχόμενο να καταλήξουν σε συμφωνία με τον κ. Assad οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις -μια ιδέα που έριξε και πάλι τις τελευταίες ημέρες στο τραπέζι η ομάδα αυτή-, κάτι που θα ανάγκαζε την Άγκυρα να αποφασίσει αν θα ήθελε να πολεμήσει κατά του στρατού της Συρίας, λένε οι αναλυτές.

Ο κ. Ερντογάν μπορεί να απολαύσει μια άνοδο της λαϊκής στήριξης μετά την έναρξη της επιχείρησης. Όμως το οποιοδήποτε βραχυπρόθεσμο πολιτικό όφελος θα αντισταθμιζόταν αν μια επίθεση δημιουργούσε συνεχή πίεση σε μια οικονομία που εξακολουθεί να προσπαθεί να ανακάμψει από τη νομισματική κρίση του περασμένου έτους, η οποία προκάλεσε ύφεση και αύξηση της ανεργίας.

Μετά τις απειλές του κ. Τραμπ τη Δευτέρα να κάνει ζημιά στην τουρκική οικονομία, η λίρα κατέγραψε τις μεγαλύτερες απώλειες των τελευταίων έξι μηνών, σημειώνοντας πτώση 2,2%.

Η Shamaila Khan, επικεφαλής του τμήματος στρατηγικής ομολόγων των αναδυόμενων αγορών της AllianceBernstein, σημείωσε πως οι ξένοι επενδυτές -τα κεφάλαια των οποίων είναι κρίσιμης σημασίας για την τουρκική οικονομία- θα ήλπιζαν η όποια εισβολή να είναι περιορισμένη. «Αν η Τουρκία καταλήξει να πραγματοποιεί μια πολύ πιο επεκτατική επιχείρηση, που θα οδηγήσει σε (αμερικανικές) κυρώσεις, αυτό θα προκαλούσε ένα σχετικά σημαντικό sell off στις τιμές των assets», είπε χαρακτηριστικά.

Η Άγκυρα εξακολουθεί να φοβάται το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων από το Κογκρέσο των ΗΠΑ για την αγορά των ρωσικών S-400. Καθώς υπήρξε βίαιη αντίδραση από το Καπιτόλιο στην απόφαση του κ. Τραμπ για τη Συρία τις τελευταίες μέρες, ο Aaron Stein, διευθυντής του προγράμματος για τη Μέση Ανατολή στο Foreign Policy Research Institute, προειδοποίησε πως ο κίνδυνος λήψης μέτρων ως αντίποινα δεν έχει εξαλειφθεί.

«Όταν σκοτωθεί ο πρώτος Κούρδος από τουρκικό τανκ, η κατακραυγή εδώ θα είναι ακόμα μεγαλύτερη», σχολίασε.

© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation