Το Libra ωθεί τους κεντρικούς τραπεζίτες στα ψηφιακά νομίσματα

Όταν το Facebook τον Ιούνιο ανακοίνωσε τα σχέδιά του για ένα ιδιωτικό ψηφιακό σύστημα πληρωμών με το όνομα Libra, η πρόθεσή του κάθε άλλο παρά ήταν να παρακινήσει τις κυβερνήσεις να δημιουργήσουν ένα δημόσιο ψηφιακό σύστημα πληρωμών. Αυτό, όμως, μπορεί τελικά να κατάφερε, δημιουργώντας ένα πολιτικό «επείγον» σε μια τεχνική συζήτηση που προηγουμένως περιοριζόταν σε ερευνητικές εκθέσεις κεντρικών τραπεζών.

Ο Bruno Le Maire, Γάλλος υπουργός Οικονομικών, θέλει στην ετήσια σύνοδο του επόμενου μήνα της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ να ανοίξει μια παγκόσμια συζήτηση για την ανάγκη ενός ηλεκτρονικού νομίσματος που θα εκδοθεί από κυβέρνηση ή το e-cash.

Ο κος Le Maire υπήρξε ένας από τους σφοδρότερους επικριτές του Libra. Σε συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ νωρίτερα αυτό τον μήνα είπε ότι «υπό την τρέχουσα συγκυρία, πρέπει να αρνηθούμε την ανάπτυξη του Libra στην Ευρωπαϊκή Ενωση» και έκανε έκκληση για ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο ψηφιακών νομισμάτων.

Μια άλλη πολιτική ώθηση ήρθε από τον Mark Carney, διοικητή της τράπεζας της Αγγλίας, που πρότεινε σε μια ομιλία τον Αύγουστο ένα νέο «συνθετικό» νόμισμα που «ίσως να διατίθεται μέσω ενός δικτύου ψηφιακών νομισμάτων κεντρικών τραπεζών» αντί ένας ιδιώτης, όπως το Facebook, να αντικαταστήσει σταδιακά την κυριαρχία του δολαρίου στις παγκόσμιες συναλλαγές.

Γιατί είναι τώρα θέμα;

Η ανακοίνωση του Libra σοκάρισε πολιτικούς και ρυθμιστικές αρχές. Το G7, το γκρουπ των μεγαλύτερων οικονομιών, άμεσα συγκρότησε ομάδα εργασίας για το Libra και τα υπόλοιπα λεγόμενα «stable coins», στην οποία προεδρεύει ο Benoît Cœuré, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αυτό οδήγησε σε «μια μακρά γόνιμη συζήτηση» για τους κινδύνους του Libra στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών τον Ιούλιο, που «δεν ήταν προγραμματισμένη», σύμφωνα με έναν αξιωματούχο που ενεπλάκη. Ο ίδιος προσέθεσε ότι υπήρξε μια κοινή αίσθηση από τους υπουργούς ότι «πρέπει να ασχοληθούν με το θέμα και να βρουν λύσεις σε επίπεδο Δημοσίου».

Νωρίτερα αυτό τον μήνα, ο κος Cœuré προειδοποίησε σε μια ομιλία για τις «ανυπέρβλητες προκλήσεις» που τίθενται από το Libra και παρόμοιες πρωτοβουλίες ιδιωτών, επικαλούμενος ανησυχίες για την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να ασκούν νομισματική πολιτική. Ηταν μια «κλήση αφύπνισης» για τους κεντρικούς τραπεζίτες, είπε.

Η αναγνώριση ότι το Libra θα μπορούσε να πετύχει, γιατί καλύπτει τις ανάγκες των καταναλωτών, ανάγκασε όσους χαράσσουν πολιτική να σκεφτούν περισσότερο πώς να καλύψουν αυτές τις ανάγκες οι ίδιοι.
Οι κ.κ. Le Maire και Carney έδωσαν έμφαση στην ανάγκη να διευκολύνουν τις φθηνότερες και γρηγορότερες διατραπεζικές μεταφορές κεφαλαίων, μια από τις πλέον υποσχόμενες λειτουργικότητες του Libra.

Τι σκέφτονται οι κεντρικές τράπεζες

Με κάποιο δίκιο μπορούν να ρωτήσουν τους πολιτικούς: «Γιατί σας πήρε τόσο πολύ;» Οι κεντρικές τράπεζες ερευνούν τα ψηφιακά νομίσματα από κεντρικές τράπεζες για χρόνια πριν οι πολιτικοί αναλάβουν δράση. Γι’ αυτές η ανησυχία ήταν το πώς μπορούν να διεξάγουν αυτές τις λειτουργίες, όταν το νομισματικό σύστημα είναι ακόμα περισσότερο ψηφιοποιημένο. Η σουηδική Riksbank, ένας από τους πρωτοπόρους στον τομέα, είναι έτοιμη να δοκιμάσει μια «e-krona». Προώθησε την ιδέα γιατί η χρήση του φυσικού ρευστού μειώνεται ταχύτατα στη Σουηδία.

Οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες είναι πιο προσεκτικές. Για την ευρωζώνη, που είναι ιδιαίτερα εξαρτημένη από τις τράπεζες για να διοχετευτεί χρηματοδότηση μεταξύ αποταμιευτών και καταναλωτών, μια σημαντική ανησυχία είναι πως ένα νόμισμα που θα εκδοθεί από την κεντρική τράπεζα θα επηρεάσει τον τραπεζικό τομέα.

Σε μια κρίση, η ανησυχία των πολιτών για την υγεία των τραπεζών, αν έχουν πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς στην κεντρική τράπεζα, «θα έκανε ένα bank run πιο πιθανό», είπε ένας από τους κεντρικούς τραπεζίτες που ανησυχούν.

Ο Masayoshi Amamiya, αναπληρωτής διοικητής της Τράπεζας της Ιαπωνίας, είπε σε μια ομιλία αυτό το καλοκαίρι ότι η BoJ δεν έχει σχέδιο για να εκδώσει ψηφιακό νόμισμα, αλλά έχει ερευνήσει το θέμα για να μάθει περισσότερα.

Αυτή η στάση αντανακλά ευρύτερα τη θέση των κεντρικών τραπεζών. Μια έρευνα από την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) στη Βασιλεία τον Ιανουάριο έδειξε ότι το 70% των 63 κεντρικών τραπεζών που ρωτήθηκαν έχει εμπλακεί σε μια θεωρητική έρευνα για το πώς θα δούλευε ένα ψηφιακό νόμισμα. Οι μισές εξ αυτών έχουν προχωρήσει σε περισσότερες έρευνες και λίγες έχουν εμπλακεί σε πιλοτικές δοκιμές.

Είναι όλα θεωρητικά;

Καθόλου. Ενώ λίγες κεντρικές τράπεζες στην έρευνα της BIS πιστεύουν ότι είναι «πολύ» ή «κάπως πιθανό» να λανσάρουν ένα ψηφιακό νόμισμα τα επόμενα έξι χρόνια, το 1/3 απάντησε ότι είναι τουλάχιστον «πιθανό».

Η Ουρουγουάη έχει διεξαγάγει ένα πιλοτικό πρόγραμμα «e-peso» και ένας διευθυντής της Τράπεζας της Κίνας δήλωσε τον Ιούλιο ότι είναι «σχεδόν έτοιμη» να εκδώσει ένα κρατικό ηλεκτρονικό νόμισμα.

Το γεγονός ότι οι πολιτικοί δείχνουν περισσότερο ενδιαφέρον πιθανότατα θα επιταχύνει τη διαδικασία, ειδικά αν μια κεντρική τράπεζα αναπτυγμένης οικονομίας, όπως η Riksbank, διεξάγει μια επιτυχημένη δοκιμή.

Τι θα μπορούσε να σημαίνει για τους καταναλωτές;

Αν και εξαρτάται από τον ακριβή σχεδιασμό, μπορεί να μη δείχνει πολύ διαφορετικό από το πώς κάνουν σήμερα τις ηλεκτρονικές πληρωμές και τις μεταφορές.

Κεντρικοί τραπεζίτες που ασχολούνται περισσότερο με το θέμα, περιλαμβανομένου του κ. Cœuré και της Riksbank, επιμένουν να τονίζουν τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα στην ανάπτυξη λύσεων πληρωμών.

Η εικόνα που αναδύεται είναι ιδιωτικοί θεσμοί να λαμβάνουν άδεια έκδοσης ψηφιακών νομισμάτων είτε μέσω λογαριασμών είτε μέσω εφαρμογών «πορτοφολιού», τα οποία είναι πλήρως καλυμμένα από αποθεματικά κεντρικών τραπεζών, που είναι ήδη ηλεκτρονικά. Η πρόσφατη απόφαση της BοE να δώσει σε μη τραπεζικές fintech εταιρείες πρόσβαση στα αποθεματικά έχει στόχο να ενθαρρύνει αυτού του τύπου σύστημα.

Στους καταναλωτές, η αίσθηση θα είναι πάρα πολύ σαν αυτή των ηλεκτρονικών πληρωμών και των λύσεων μεταφοράς που ήδη είναι διαθέσιμες σήμερα μέσω των τραπεζικών εφαρμογών ή υπηρεσιών όπως η PayPal. Η διαφορά θα είναι τόσο στην ασφάλεια του άυλου μετρητού και την αξιοπιστία των μεταφορών, οι οποίες θα είναι πλήρως εξασφαλισμένες από ένα κρατικό προμηθευτή χρήματος: την κεντρική τράπεζα.

© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation