Ο Σέρτζιο Ματαρέλα αντιμέτωπος με το ιταλικό αδιέξοδο

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ο Σέρτζιο Ματαρέλα, ο πρόεδρος της Ιταλίας, μίλησε για τις επικείμενες γενικές εκλογές της χώρας του ως «ένα λευκό φύλλο χαρτιού», πάνω στο οποίο οι ψηφοφόροι θα μπορούσαν να ξαναγράψουν το μέλλον της χώρας.

Ωστόσο, ακόμη και ο επιφυλακτικός 76χρονος Σικελός ίσως να μην περίμενε τις θυμωμένες μουντζούρες, γραμμένες από το αποθαρρυμένο εκλογικό σώμα της Ιταλίας την Κυριακή: Η υποστήριξη των ευρωσκεπτικιστών λαϊκιστών, από το Κίνημα των Πέντε Αστεριών (M5S) ως τη Λίγκα του Βορρά, κατέγραψε άνοδο, όχι όμως αρκετή για να δώσει μία καθαρή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.

Τώρα είναι στο χέρι του κ. Ματαρέλα -ενός πρώην Χριστιανοδημοκράτη που μπήκε στην πολιτική, αφότου δολοφονήθηκε ο αδελφός του από τη Μαφία το 1980- να μεσολαβήσει στις συνομιλίες για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης και να λύσει μία πολιτική κρίση που έχει ήδη ρίξει τη σκιά της στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο κάτοχος της ιταλικής προεδρίας, με έδρα στο Παλάτσο Κουιρινάλε της Ρώμης, έχει σε μεγάλο βαθμό τελετουργικό ρόλο σε κανονικές εποχές, αλλά αναλαμβάνει μεγάλη δύναμη σε πολιτικά σημαντικές στιγμές.

Μετά τις εκλογές, ο πρόεδρος ξεκινάει συνομιλίες με τα βασικά πολιτικά κόμματα, καθορίζει ποιος έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα για σχηματισμό κυβέρνησης και στη συνέχεια διορίζει τον πρωθυπουργό και το υπουργικό συμβούλιο.

Μέχρι στιγμής, ο κ. Ματαρέλα τηρεί στάση αναμονής, καθώς περιμένει να ηρεμήσουν τα πάθη της καμπάνιας. Δεν έχει υπάρξει καμία δημόσια αντίδραση για τις εκλογές. 

«Συλλέγει μόνο πληροφορίες, χρειάζεται να αφήσει τα πράγματα να αποφορτιστούν», είπε ένας ανώτερος υπάλληλος στο προσωπικό του κ. Ματαρέλα. «Υπάρχουν αρκετές πολύ διαφορετικές επιλογές και πρέπει να είναι αμερόληπτος, δεν μπορεί να προτιμάει κάποιον σε σχέση με τον άλλον».

Αυτό αντικατοπτρίζει εν μέρει την ήπια και διακριτική προσωπικότητα του κ. Ματαρέλα, αλλά επίσης και την πολυπλοκότητα της κατάστασης που αντιμετωπίζει.

Τόσο το M5S, ως το μεγαλύτερο μεμονωμένο κόμμα μετά την ψηφοφορία, όσο και η Λίγκα, η ηγέτιδα του κεντροδεξιού συνασπισμού, ζητούν να είναι τα πρώτα που θα κάνουν προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης. Αλλά για να το κάνουν, το καθένα θα χρειαστεί κάποια υποστήριξη από το κεντροαριστερό Δημοκρατικό κόμμα: Υπέμεινε σκληρές ήττες στις εκλογές και είναι σε πλήρη σύγχυση, με στοιχεία του να μπαίνουν σε πειρασμό να παροτρύνουν το κόμμα να ανασυγκροτηθεί στην αντιπολίτευση.

«Το ερώτημα  είναι ποιος θα ορίσει τον Βασιλιά -και σε αυτό το σημείο θα μπορούσε να είναι το PD», λέει ο Μάριο Κουαράντα, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο. «Το πρόβλημα του κ. Ματαρέλα θα είναι να καταλάβει πώς θα συμπεριφερθούν», λέει.

Εάν το PD παραμείνει στο περιθώριο, το M5S και η Λίγκα θα μπορούσαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους -μια επιλογή που θα προκαλούσε βαθιές επενδυτικές και πολιτικές ανησυχίες για τη θέση της Ιταλίας στην ευρωζώνη.

Μία έσχατη λύση θα ήταν για τον κ. Ματαρέλα να προσπαθήσει να δημιουργήσει μια τεχνοκρατική κυβέρνηση εθνικής ενότητας, που θα οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές.

«Αυτό δεν θα επιλυθεί γρήγορα, θα πάρει εβδομάδες και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε άλλη μία ψηφοφορία» λέει ο Ντέιβιντ Αλεγκράντι, δημοσιογράφος της Il Foglio, που έχει γράψει για τον κ. Ματαρέλα. «Θα μιλήσει στα κόμματα, αλλά επίσης θα δώσει μεγάλη προσοχή στη δημόσια συζήτηση».

Ο κ. Ματαρέλα δεν αναμένεται να μπει στο κάδρο, έως ότου οι βουλευτές του νεοεκλεγέντος κοινοβουλίου καταλάβουν την έδρα τους, εκλεγούν οι πρόεδροι των δύο τμημάτων, διαδικασία που θα μπορούσε να διαρκέσει ακόμη και μέχρι τις αρχές Απριλίου. Σε αυτό το σημείο θα ξεκινήσει τις επίσημες συνομιλίες με τους ηγέτες των κομμάτων, για να προσπαθήσει να διαμορφώσει κάποιο είδος συναίνεσης.

Από την εκλογή του στην προεδρία το 2015, ο κ. Ματαρέλα, ένας πρώην δικαστής του συνταγματικού δικαστηρίου, έχει ακολουθήσει χαμηλού προφίλ προσέγγιση, ειδικά σε σύγκριση με τον προκάτοχό του Τζιόρτζιο Ναπολιτάνο -ο οποίος είχε επιρροή, ήταν οπαδός του παρεμβατισμού και το ψευδώνυμό του ήταν «King George» (Βασιλιάς Γεώργιος).

Ο ακτιβισμός του κ. Ναπολιτάνο αντανακλάται στο γεγονός ότι ο ίδιος είχε σχεδιάσει την παραίτηση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι το 2011, στην κορύφωση της κρίσης χρέους και τους διορισμούς του Ενρίκο Λέτα και του Ματέο Ρέντσι ως πρωθυπουργών τα επόμενα χρόνια. Οι εγχώριοι λαϊκιστές και ηγέτες της αντιπολίτευσης -συμπεριλαμβανομένων του FSM και της Λίγκας- καταδίκασαν τον πρόεδρο ως υπερβολικά παρεμβατικό.

Δεν υπήρξε τέτοια κριτική εναντίον του κ. Ματαρέλα, κάτι που τον βολεύει. Πρέπει να επιτύχει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της εξασφάλισης ότι οποιαδήποτε κυβέρνηση αναδειχθεί αντανακλά τη λαϊκή επιθυμία για αναδιάρθρωση και της διαβεβαίωσης ότι οι βασικές θεσμικές του αρχές -συμπεριλαμβανομένων των δεσμών με την Ευρώπη- δεν θα τίθενται σε κίνδυνο κατά τη μετάβαση.

«Είναι ο σωστός άνθρωπος που χρειάζεται η Ιταλία τώρα», λέει ο Φραντζέσκο Ρουτέλι, πρώην κεντροαριστερός δήμαρχος της Ρώμης. «Ο Ματαρέλα ξέρει ότι δεν μπορεί να αποφύγει τη βούληση του κόσμου, οπότε θα υπάρξει μία αδιάκοπη προσπάθεια από μέρους του να εμπλέξει τους δύο νικητές. Αλλιώς αυτοί οι άνεμοι θα μετατραπούν σε τυφώνα». 

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation