Το Brexit, ο Τραμπ και η γενιά των ανίκανων πολιτικών

Δεν ήμουν υπέρ του Brexit, αλλά υπέθετα πως οι οπαδοί του είχαν ένα σχέδιο. Δεν πίστευα ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είχε σχέδιο, αλλά υπέθετα ότι είχαν οι Ρεπουμπλικάνοι. Δεν είχαν. Είτε συμπαθείτε τους ανθρώπους αυτούς είτε όχι, το ερώτημα είναι: πώς γίνεται να είναι τόσο ανίκανοι;

Φαίνεται ότι οι υπέρμαχοι του Brexit πίστευαν πραγματικά ότι η Ε.Ε. απλώς θα υπέκυπτε στα αιτήματά τους και ότι δεν διανοήθηκαν ποτέ πως τα ιρλανδικά σύνορα μπορεί να αποτελέσουν πρόβλημα. Ακόμα και τώρα, το υπουργικό συμβούλιο δεν έχει συζητήσει τι Brexit θέλει. Η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας με την Ε.Ε. μπορεί να αφήσει το Ηνωμένο Βασίλειο να παρακολουθεί για πάντα τους ρυθμιστικούς κανόνες στην Ιρλανδία.

Στις ΗΠΑ, όταν οι Ρεπουμπλικάνοι απέκτησαν την ευκαιρία να ξεφορτωθούν το Obamacare, αποδείχθηκε πως είχαν περάσει επτά χρόνια χωρίς να έχουν ετοιμάσει εναλλακτική. Μεγάλο μέρος του φορολογικού νομοσχεδίου γράφτηκε σε μια νύχτα από λομπίστες. Ενώ το βασικό χαρακτηριστικό του Russiagate είναι ο ερασιτεχνισμός. Ο Μάικλ Φλιν και άλλοι δεν δήλωσαν επαφές με ξένους αξιωματούχους, υποθέτοντας πως κανείς δεν θα το προσέξει. Ο Τραμπ φάνηκε να ενοχοποιεί τον εαυτό του γράφοντας στο Twitter πως ήξερε ότι ο Φλιν είχε παραβιάσει το νόμο, αλλά στη συνέχεια ο δικηγόρος του είπε πως ήταν αυτός που είχε γράψει το μήνυμα.

Η πτώση του Νίξον δεν προήλθε από το έγκλημά του, αλλά από τον τρόπο που προσπάθησε να το καλύψει. Η μόνη παρόμοια επιπολαιότητα στην πρόσφατη ιστορία των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ο πόλεμος στο Ιράκ. Οπότε πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτή η ανικανότητα;

Είναι χρήσιμο να θυμόμαστε τη σύγκριση που έκαναν συχνά στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1990 ανάμεσα στη «σπουδαιότερη γενιά» που έδωσε μάχη για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη γενιά της «πληθυσμιακής έκρηξης» (baby boomers). Από το 1940 ως το 1990, οι περισσότεροι πολιτικοί και στις δύο χώρες ήταν άνδρες που είχαν λάβει μέρος σε έναν παγκόσμιο πόλεμο. Η εμπειρία αυτή τους είχε διαμορφώσει.

Ο Χάρολντ Μακμίλαν, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας από το 1957 ως το 1963, είχε τραυματιστεί πέντε φορές στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια φορά, αφού δέχθηκε χτύπημα στο γόνατο και στη λεκάνη, έμεινε σε μια γούβα για 12 ώρες, παίρνοντας μορφίνη, κάνοντας το νεκρό μόλις πλησίασαν οι Γερμανοί και διαβάζοντας Αισχύλο στο πρωτότυπο, γράφει ο Ρίτσαρντ Ντάβενπορτ Χάινς στο «An English Affair».

O Mακμίλαν έλεγε πολύ αργότερα πως αριστοκράτες αξιωματικοί σαν και αυτόν, που καθοδηγούσαν στρατιώτες της εργατικής τάξης, «έμαθαν για πρώτη φορά πώς να νιώθουν άνετα με μια ολόκληρη τάξη ανθρώπων με τους οποίους δεν θα μπορούσαν να έρθουν σε επαφή με κάποιον άλλο τρόπο».

Επιπροσθέτως, ήταν υπεύθυνος και για τις ζωές τους. Δεν προκαλεί έκπληξη λοιπόν που αργότερα ποτέ δεν ξεπέρασε το «βαθύτερο αίσθημα ότι κάτι φριχτό και άγνωστο πρόκειται να συμβεί». Ως πρωθυπουργός, γράφει ο Ντάβενπορτ Χάινς, πέρασε εβδομάδες κρυμμένος στο κρεβάτι του.

Μπορεί να πει κανείς παρόμοιες ιστορίες για τον Κλέμεντ Άτλι (ο οποίος τραυματίστηκε στο Ιράκ στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πρωθυπουργός το 1945-1951), τον Τζον Φ. Κένεντι και τον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο. Το 1975, το 81% των Γερουσιαστών των ΗΠΑ ήταν βετεράνοι πολέμου, σύμφωνα με το Pew Research Center. Η εμπειρία ενός πολέμου δεν εγγυάται τη σοβαρότητα (βλέπε Φλιν) αλλά βοηθάει.

Άλλοι ηγέτες αυτών των χωρών τον 20ό αιώνα, ο Λίντον Τζόνσον, ο Μπιλ Κλίντον, ο Τζον Μέιτζορ, είχαν μια διαφορετική τραυματική εμπειρία: τη φτώχεια. Ήξεραν και αυτοί από τα βιώματά τους ότι η πολιτική έχει σημασία.

Αλλά και οι δύο χώρες έχουν πέσει τώρα στα χέρια καλομαθημένων παιδιών της μεταπολεμικής γενιάς, που γεννήθηκαν από το 1946 ως το 1964, τα πιο τυχερά μέλη της πιο τυχερής γενιάς στην ιστορία. Οι άνθρωποι αυτοί δεν είχαν εμπειρίες που τους διαμόρφωσαν, μόνο εκπομπές στην τηλεόραση. Δεν ανέμεναν ποτέ να συμβεί κάτι φριχτό ή άγνωστο. Μπήκαν στην πολιτική κυρίως για την περιπέτεια.

Το χαρακτηριστικό παράδειγμα της αλλαγής ήταν από τον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο (γεννηθείς το 1924) στον γιο του (γεννηθείς το 1940). Όπως και ο Τραμπ, ο Μπους ο νεότερος πέρασε το πρώτο διάστημα της προεδρίας του κάνοντας διακοπές. Μετά, η 11η Σεπτεμβρίου τον παρακίνησε να αναλάβει δράση: τους πολέμους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ.

Ακούγεται συχνά πως οι σημερινοί πολιτικοί δεν έχουν εμπειρία έξω από την πολιτική, αλλά έχουν. Ο Μπους ο νεότερος είχε μια ομάδα μπέιζμπολ, ο Μπόρις Τζόνσον έγραφε αστεία άρθρα και ο Τραμπ έπαιζε τον επιτυχημένο επιχειρηματία στην τηλεόραση. Στην πορεία απέκτησαν μια δεξιότητα που δεν είχαν οι προκάτοχοί τους: να δίνουν παραστάσεις στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Μετά ήρθε ο λαϊκισμός, που δικαιολογεί τον ερασιτεχνισμό. Δεν χρειάζονται «ειδικοί», ο καθένας μπορεί να κάνει τη δουλειά. Οι σκεπτόμενοι άνθρωποι που δεν μπορούσαν να διακηρύττουν απλουστεύσεις στην τηλεόραση βγήκαν από την πολιτική.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation