Πώς η Μέι «παγιδεύτηκε» στα ιρλανδικά σύνορα

Στην μόνη ομιλία που έδωσε κατά τη διάρκεια της καμπάνιας για το δημοψήφισμα για την Ε.Ε., η Τερέζα Μέι ανέφερε την Ιρλανδία μόλις μια φορά, λέγοντας: «Εξάγουμε περισσότερα στην Ιρλανδία από ότι στην Κίνα».

Η κα. Μέι, παρόλο που ήταν υπουργός Εσωτερικών εκείνη την εποχή, δεν έκανε καμία αναφορά στις επιπλοκές που θα προκαλούσε το Brexit στο ζήτημα των συνόρων.

Η ίδια δεν έθιξε το ζήτημα ούτε και τον Ιανουάριο αυτού του έτους, όταν ως πρωθυπουργός, παρουσίασε τους στόχους της για το Brexit σε μια ομιλία της στο Lancaster House. Απλά υποσχέθηκε να βρει μια «πρακτική λύση όσο πιο σύντομα μπορούμε» στο ερώτημα του πως θα αποφύγουμε ένα «σκληρό σύνορο» ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και στην Ιρλανδία.

Ορισμένα μέλη της κυβέρνησης επέδειξαν ακόμα λιγότερο ενδιαφέρον στις λεπτομέρειες της εξόδου από την Ε.Ε. Στον οδικό χάρτη των 4.200 λέξεων για το Brexit που δημοσίευσε στην Daily Telegraph τον Σεπτέμβριο, ο Μπόρις Τζόνσον, ο υπουργός Εξωτερικών, δεν ανέφερε καθόλου την Ιρλανδία.

Αυτή η αδιαφορία εξηγεί εν μέρει γιατί τα ιρλανδικά σύνορα έχουν γίνει το πιο ακανθώδες ζήτημα στο πρώτο στάδιο των διαπραγματεύσεων για το Brexit ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις Βρυξέλλες.

Η κα. Μέι περίμενε μέχρι την τελευταία στιγμή για να εξασφαλίσει μια συμφωνία που να είναι αποδεκτή τόσο στην ιρλανδική κυβέρνηση, όσο και στους κυβερνητικούς της συμμάχους, το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP). Αν και οι δύο πλευρές συνεχίζουν να δηλώνουν αισιόδοξες για μια συμφωνία ως το τέλος αυτής της εβδομάδας, ενόψει της ευρωπαϊκής Συνόδου στις 14 με 15 Δεκεμβρίου, ο τελευταίος εκτροχιασμός θα ενισχύσει τις καχυποψίες πως το Ηνωμένο Βασίλειο δεν εκτίμησε σωστά τη διαδικασία του Brexit.

«Ήταν απλώς μια διακοπή της επικοινωνίας και μια παρεξήγηση ανάμεσα στην κυβέρνηση και το DUP», σημείωσε ο Άντριου Μάρισον, ευρωσκεπτικιστής βουλευτής των Τόρις που είναι πρόεδρος της επιτροπής για το θέμα της Βόρειας Ιρλανδίας. «Υπάρχει πολύ αλαζονεία και ελάχιστη λεπτότητα στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη Βόρεια Ιρλανδία», ανέφερε ένας άλλος ευρωσκεπτικιστής βουλευτής.

Η αλαζονεία αυτή ήταν εμφανής αμέσως μετά το δημοψήφισμα της περασμένης χρονιάς, όταν υποστηρικτές του Brexit που δεν συμμετείχαν στην βρετανική κυβέρνηση άφησαν να εννοηθεί πως η Ιρλανδία πρέπει να ακολουθήσει το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός Ε.Ε. για να αποφύγει τις επιπλοκές με το δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο.

Ο Τζον Κικλούνεϊ, πρώην βουλευτής του κόμματος των ενωτικών του Όλστερ, είχε πει τότε πως η Ιρλανδία πρέπει να φύγει από την Ε.Ε., ενώ μια έκθεση που ετοίμασε το think tank με έδρα το Λονδίνο, Policy Exchange, υποστήριζε ότι «πρέπει να εξεταστεί σοβαρά» το «Irexit».

Ο Ντέιβιντ Ντέιβις, ο αρμόδιος υπουργός για το Brexit, απέρριψε τα σενάρια για ένα «φαινόμενο ντόμινο» από το Brexit, λέγοντας λίγες εβδομάδες μετά το δημοψήφισμα: «Δεν πιστεύω ότι θα μας ακολουθήσει κανείς σε αυτό το δρόμο». Αλλά τον ίδιο μήνα προκάλεσε τον εκνευρισμό των Ιρλανδών, όταν σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Τόνι Κόνελι, ένας αξιωματούχος του υπουργείου Brexit έστειλε επιστολή στην ιρλανδική κυβέρνηση ζητώντας να συναντηθεί με τον «Κένι».

Η απάντηση ήταν σύμφωνα με τον κ. Κόνελι ότι «α) ο πρωθυπουργός (Έντα Κένι) δεν είναι συνομιλητής του κ. Ντέιβις και β) δεν μπορείτε να αναφέρεστε στον πρωθυπουργό μιας χώρας με το μικρό του όνομα».

Το βιβλίο του κ. Κόνελι «Brexit and Ireland», που δημοσιεύτηκε τον προηγούμενο μήνα, καταγράφει την ενόχληση των Ιρλανδών διπλωματών με την αρχική ασάφεια και την αμυντική στάση της βρετανικής κυβέρνησης και τον συγκεντρωτικό τρόπο λήψης αποφάσεων από την κα. Μέι.

Παραδόξως, στις Βρυξέλλες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φοβόταν αρχικά ότι η Ιρλανδία, ένας από τους πιο στενούς συμμάχους της Βρετανίας στο μπλοκ, θα ακολουθούσε δική της διαπραγματευτική τακτική και θα ξεκινούσε άτυπες συνομιλίες με το Λονδίνο πριν την έναρξη της επίσημης διαδικασίας εξόδου.

Ο Άντριαν Ονίλ, ο πρέσβης της Ιρλανδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσε την Τρίτη πως θα ήταν πιο εύκολο να επιτευχθεί πρόοδος αν υπήρχε κυβέρνηση στη Βόρεια Ιρλανδία. Η κυβέρνηση κατέρρευσε τον Ιανουάριο μετά από μήνες αντιπαράθεσης ανάμεσα στο DUP και το Σιν Φέιν.

Το χάσμα ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία στις διαπραγματεύσεις μεγάλωσε μετά τον Ιούνιο, όταν η κα. Μέι έχασε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και αναγκάστηκε να βρει στήριξη στο σκληροπυρηνικό DUP. Τον ίδιο μήνα, ο Λέο Βαράντκαρ έγινε πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, αντικαθιστώντας τον πιο μετριοπαθή κ. Κένι.

«Η βασική μετατόπιση από την ιρλανδική πλευρά είναι το ύφος, αλλά έχει αλλάξει και η ουσία» εκτιμά ο Χέρνι Νιούμαν, διευθυντής του think-tank, Open Europe.

Tον Ιούλιο, όταν ευρωσκεπτικιστές άφησαν να εννοηθεί ότι η Ιρλανδία πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την επίλυση του ζητήματος με τα σύνορα, ο κ. Βαράντκαρ ανταπάντησε, λέγοντας πως «δεν θα σχεδιάσει ένα σύνορο για τους υπέρμαχους του Brexit γιατί είναι αυτοί που θέλουν ένα σύνορο».

Τον Αύγουστο, η βρετανική κυβέρνηση δημοσίευσε ένα κείμενο θέσεων που περιείχε ασαφείς προτάσεις για το πώς θα λειτουργούσε το ιρλανδικό σύνορο αν η Βρετανία έφευγε από την τελωνειακή ένωση χωρίς να εισάγει ελέγχους για διαβατήρια και κάμερες κατά μήκος της συνοριακής γραμμής μήκους 310 μιλίων.

Ως απάντηση, η μεγαλύτερη επιχειρηματική ένωση της Ιρλανδίας, η Chambers Ireland, ανέφερε: «Η Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο φαίνεται πως έχουν πολύ διαφορετικές ιδέες για το τι είναι εφικτό».

Μια εβδομάδα μετά, ο κ. Βαράντκαρ ανάρτησε στο Twitter μια σειρά από φωτογραφίες του στη Βόρεια Αμερική με τον τίτλο: «Μόλις επισκέφτηκα τα σύνορα Καναδά-ΗΠΑ. Είναι υψηλής τεχνολογίας και πολύ αποτελεσματικά, αλλά μην παρασύρεστε, είναι "σκληρά σύνορα"».

Το κείμενο με τις θέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου πρότεινε την «ρυθμιστική ισοδυναμία στα αργο-διατροφικά μέτρα» για να αποφευχθούν οι συνοριακοί έλεγχοι σε μερικά προϊόντα. Κατά τους επόμενους τρεις μήνες, η κα. Μέι συμφώνησε να πάει ακόμα πιο πέρα, προσφέροντας να διατηρήσει την «ρυθμιστική ευθυγράμμιση» ανάμεσα στην Βόρεια Ιρλανδία και την Ιρλανδία μετά το Brexit.

Αλλά στην καθυστερημένη βιασύνη να τηρήσει τις απαιτήσεις του Δουβλίνου, η κα. Μέι φαίνεται πως έχει αγνοήσει τους συμμάχους της στο DUP, οι οποίοι τόνισαν πως η Βόρεια Ιρλανδία πρέπει «να αποχωρήσει από την Ε.Ε. με τους ίδιους όρους με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο».

«Η Δευτέρα δεν ήταν μια καλή ημέρα» είπε ο κ. Μάρισον. Αλλά πρόσθεσε πως το αδιέξοδο στις συνομιλίες τον έχει πείσει, όπως και άλλους οπαδούς του Brexit, να αποδεχθεί μια μεγαλύτερη ρυθμιστική ευθυγράμμιση ανάμεσα στην Ε.Ε. και στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά το Brexit, ακόμα και αν αυτό μείωνε την δυνατότητα του Ηνωμένου Βασιλείου να διαπραγματευτεί εμπορικές συμφωνίες με άλλες χώρες.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation