Το Πουέρτο Ρίκο ετοιμάζεται για το... ελληνικό μονοπάτι

Δεν είναι πολλές οι φορές που ο Λόρενς Σάμερς, πρώην Αμερικανός υπουργός Οικονομικών (και φανατικός Δημοκρατικός) υπεραμύνεται του Ντόναλντ Τραμπ, του Αμερικανού προέδρου (που τώρα δηλώνει Ρεπουμπλικάνος).

Αυτή την εβδομάδα, ωστόσο, το Πουέρτο Ρίκο του προσέφερε μια ευκαιρία. Την Τρίτη, ο κ. Τραμπ αιφνιδίασε τις αμερικανικές αγορές δηλώνοντας ανέμελα ότι οποιοσδήποτε έχει στην κατοχή του ομόλογα του Πουέρτο Ρίκο που εκκρεμούν, αξίας 74 δισ. δολαρίων, θα πρέπει να «αποχαιρετίσει» κάθε ελπίδα να πληρωθεί. Όπως ήταν αναμενόμενο, η τιμή αυτών των ομολόγων βυθίστηκε, καθώς οι πιστωτές κλονίστηκαν από το σοκ.

Ο κ. Σάμερς, πάντως, ζητωκραύγασε: μιμούμενος τις συνήθειες του κ. Τραμπ, ο οικονομολόγος, που είναι και αρθρογράφος των Financial Times, ανάρτησε ένα tweet σημειώνοντας πως ο Τραμπ «έχει δίκιο. Το χρέος του Πουέρτο Ρίκο πρέπει να διαγραφεί». Ή, όπως εξήγησε αργότερα στους FT: «Αν αυτό το χρέος δεν μπορεί να διαγραφεί, τότε έχουμε ένα χρηματοοικονομικό σύστημα που είναι παντελώς δυσλειτουργικό. Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς μια καλύτερη περίπτωση διαγραφής χρέους».

Είναι σωστό αυτό; Θα επιχειρηματολογούσα πως «ναι» -αλλά με κάποιες προϋποθέσεις. Αν δείτε τα νούμερα πίσω από το χρέος του Πουέρτο Ρίκο, είναι σαφές ότι ακόμη και πριν την ανακοίνωση του Τραμπ, οι ομολογιούχοι είχαν ελάχιστες πιθανότητες να πάρουν τα χρήματά τους πίσω.

Εξάλλου, όπως επεσήμανε πριν από λίγα χρόνια μια δυνατή έκθεση που συνέταξε η πρώην ανώτατη οικονομολόγος του ΔΝΤ Anne Krueger, η οικονομία του Πουέρτο Ρίκο είναι υπερβολικά αδύναμη για να διαχειριστεί τις επισφάλειές της που ανέρχονται στα 120 δισ. δολάρια. Και αφότου η κ. Krueger έγραψε την επιβαρυντική της έκθεση, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο: η οικονομία του νησιού βρίσκεται σε ύφεση, ο πληθυσμός του έχει συρρικνωθεί και ο τυφώνας Μαρία εξάλειψε ένα μέρος της υποδομής του νησιού που θα χρειαστεί δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για να αποκατασταθεί.

Δεν αποτελεί, επομένως, έκπληξη, το ότι φέτος το Μάιο το Πουέρτο Ρίκο έκανε αίτηση για κάποια μορφή πτώχευσης, με σχέδιο αναμόρφωσης που προσέφερε πληρωμή 800 εκατ. δολαρίων το χρόνο στους πιστωτές ή 25 cents στο δολάριο. Τώρα, ωστόσο, το νησί δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να κάνει ούτε καν αυτές τις ελάχιστες πληρωμές, εκτός κι αν υπάρξει ένα μεγάλης κλίμακας ομοσπονδιακό σχέδιο βοήθειας (κάτι που ο Λευκός Οίκος φαίνεται πως έχει αποκλείσει).

Ακόμη χειρότερα, ένα δομικό πρόβλημα ταλαιπωρεί τις διαπραγματεύσεις για το χρέος. Σε έναν ιδανικό κόσμο, το Πουέρτο Ρίκο θα έπρεπε να έχει αναδιαρθρώσει το χρέος χρόνια πριν, χρησιμοποιώντας έναν τρίτο για να επιβάλει συμφωνία στους πιστωτές, σε συνδυασμό με ένα ευρηματικό σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης. Το Ντιτρόιτ το έκανε αυτό με επιτυχία. Το ίδιο και κάποια κράτη με αναδυόμενες αγορές.

Αλλά εφόσον το Πουέρτο Ρίκο δεν είναι κυρίαρχο κράτος, δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το ΔΝΤ. Και εφόσον παραδοσιακά δεν έχει το νομικό status μιας αμερικανικής πολιτείας ή πόλης, δεν καλύπτεται κατάλληλα από την αμερικανική νομοθεσία περί πτωχεύσεων. Αυτή η κατάσταση έχει αλλάξει σε ένα βαθμό, αφού νέες μεταρρυθμίσεις έχουν καταστήσει την πτώχευση στο νησί πιο εύκολη. Αλλά το σύστημα παραμένει δυσκίνητο -και αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει αέναη ταλαιπωρία.

Δεδομένου αυτού, μια αναγκαστική διαγραφή θα φαινόταν εύλογη. Ωστόσο, για να είναι αποτελεσματική, χρειάζεται να επιβληθεί με τρόπο συνεκτικό, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδίου οικονομικής ανάκαμψης. Θα πρέπει, επίσης, να πραγματοποιηθεί σε συνδυασμό με μια δέσμευση για αναμόρφωση του αμερικανικού νομικού συστήματος πτωχεύσεων για τοπικές οντότητες.

Όμως, θα είναι δύσκολο να προκύψει οποιαδήποτε λύση εκτός κι αν υπάρξει σαφής στήριξη και συντονισμός από την πλευρά του Λευκού Οίκου. Ο κ. Τραμπ, με άλλα λόγια, χρειάζεται να μετατρέψει αυτή τη δήλωση σε σχέδιο.

Ίσως αυτό να προκύψει τις ερχόμενες εβδομάδες. Αν γίνει έτσι, ένα σχέδιο άφεσης χρέους θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κάτι καλό για τις αγορές κεφαλαίου μακροπρόθεσμα. Φυσικά, οι επενδυτές που κρατούν ομόλογα του Πουέρτο Ρίκο δεν θα το δουν έτσι (λιγότερο απ’ όλους οι ορδές από τοπικούς επενδυτές, που έχουν στην κατοχή τους ομόλογα περίπου 10-15 δισ. δολαρίων). Αλλά είναι δύσκολο να επιχειρηματολογήσει κανείς ότι οι ξένοι επενδυτές αξίζουν και πολλή συμπόνοια: αγόρασαν χρέος του Πουέρτο Ρίκο ακριβώς επειδή προσέφερε αποδόσεις στα ύψη για να αντισταθμίσει τους εξίσου υψηλούς κινδύνους. «Όταν τα χρέη πωλούνται στο 8 ή στο 9%, επτά ποσοστιαίες μονάδες άνω των αποδόσεων των Treasuries, δεν γίνεται θρύψαλα η οικονομική εμπιστοσύνη όταν τα ομόλογα χρειάζεται να διαγραφούν», επισημαίνει ο κ. Σάμερς.

Αλλά αν ο Λευκός Οίκος δεν μετατρέψει τη δήλωση του κ. Τραμπ σε σχέδιο και απλά αφήσει το πρόβλημα του Πουέρτο Ρίκο να κακοφορμίσει, αυτό θα εξαλείψει την εμπιστοσύνη στο νησί, πλήττοντας την οικονομία. Το ευμετάβλητο πολιτικό κλίμα θα ζημιώσει και την ευρύτερη αγορά κυβερνητικών ομολόγων.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αυτή η ιστορία θα πρέπει να είναι «καμπανάκι» για τους επενδυτές. Ναι, οι τυφώνες μπορεί να είναι σπάνιοι. Αλλά το Πουέρτο Ρίκο δεν είναι η μόνη αρένα στην οποία οι asset managers έχουν τρέξει κυνηγώντας υψηλές αποδόσεις δίνοντας ελάχιστη προσοχή στο ρίσκο. Απλά ρίξτε μια ματιά στις αναδυόμενες αγορές και στον κόσμο των εταιρικών ομολόγων με τις υψηλές αποδόσεις.

Αν η τραγωδία στο Πουέρτο Ρίκο κλονίσει τους επενδυτές και τους βγάλει από τον εφησυχασμό, αυτό θα ήταν απόλυτα καλό και πολύ έχει αργήσει.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation