Γιατί η Μέρκελ βρέθηκε με επιλογές που δεν της αρέσουν!

Ο Κόνραντ Αντενάουερ και ο Χέλμουτ Κολ, οι γίγαντες της μετά το 1945 γερμανικής δημοκρατίας, και οι δύο διετέλεσαν καγκελάριοι για τέσσερις θητείες. Η Άνγκελα Μέρκελ πρόκειται να κάνει το ίδιο. Όμως, όπως ακριβώς ο Αντενάουερ και ο Κολ είχαν εξελιχθεί σε πολιτικά αδύναμες φιγούρες μέχρι τη στιγμή που έφυγαν από την εξουσία, έτσι και η κα Μέρκελ βγήκε αποδυναμωμένη από τις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής, αντιμετωπίζοντας ίσως την πιο δύσκολη περίοδο της μακράς θητείας της ως καγκελαρίου.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εκλογών, το Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα και οι Βαυαροί σύμμαχοί του, η Χριστιανοκοινωνική Ένωση, ξεπέρασαν εύκολα τους αντιπάλους τους, συγκεντρώνοντας το 32,9% της συνολικής ψήφου. Ωστόσο η νίκη της κας Μέρκελ είναι παραπλανητική. Πρόκειται για ένα απογοητευτικό αποτέλεσμα, για το οποίο, παραδόξως, ευθύνονται κάποιες από τις πολιτικές επιτυχίες που είχε από όταν κέρδισε την καγκελαρία το 2005.

Σε αυτή την προεκλογική καμπάνια, η κα Μέρκελ παρουσίασε τον εαυτό της ως υποψήφιο σταθερότητας και προβλεψιμότητας, δηλαδή το απόλυτα ασφαλές πρόσωπο. Στη διάρκεια των προηγούμενων 12 ετών, έχει κυβερνήσει τη Γερμανία ευρισκόμενη κοντά στο κέντρο του πολιτικού φάσματος. Έχει σε γενικές γραμμές επιδείξει ένα ακριβές ένστικτο για την απέχθεια της πλειονότητας των Γερμανών για την αβεβαιότητα και τον εξτρεμισμό.

Από πολλές απόψεις, η στρατηγική της έχει λειτουργήσει ικανοποιητικά. Αλλά η έκβαση των εκλογών δείχνει πως η προσοχή και η προτίμησή της στην πολιτική συναίνεσης τελικά έχει σε ένα βαθμό γυρίσει μπούμερανγκ. Κυβερνώντας μέσω ενός «μεγάλου συνασπισμού» με τους σοσιαλδημοκράτες για οκτώ από τα 12 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, έχει ωθήσει όλο και περισσότερους Γερμανούς να πιστεύουν πως η φωνή τους μετράει λίγο ή καθόλου σε εθνικό πολιτικό επίπεδο. Όσον αφορά στο πολιτικό κέντρο, σε μια χώρα -ακόμη και στη Γερμανία- κάτι καλό μπορεί να είναι δυσάρεστο, αν υφίσταται στην υπερβολή του.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το 13,1% των ψηφοφόρων στήριξαν το δεξιό, λαϊκίστικο AfD και ένα 8,9% ψήφισε το ριζοσπαστικό κόμμα της Αριστεράς, ένα κόμμα με ρίζες στον κομμουνισμό της ανατολικής Γερμανίας. Αυτό συνεπάγεται ότι το AfD θα μονοπωλήσει, ως τρίτο κόμμα, τα πρωτοσέλιδα, αλλά η ευρύτερη εικόνα είναι πως ένας στους πέντε ψηφοφόρους επέλεξε κόμματα της άκρας Δεξιάς ή Αριστεράς.

Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η Γερμανία έχει ευρέως θεωρηθεί -και επαινεθεί- ως η μοναδική χώρα της ΕΕ που δείχνει σχεδόν απρόσβλητη στα θέλγητρα του λαϊκισμού. Αυτό πλέον δεν ισχύει. Από το 2014 και μετά, το AfD έχει εξασφαλίσει 13 έδρες σε 16 κοινοβούλια γερμανικών κρατιδίων. Οι επιδόσεις του την Κυριακή το έχουν κάνει το πρώτο κόμμα του είδους του που μπαίνει στην Bundestag μετά τη δημιουργία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας το 1949.

Με άλλα λόγια, το AfD πέτυχε την Κυριακή τόσο καλά αποτελέσματα όσο είχε και ο Χέερτ Βίλντερς και το ακροδεξιό κόμμα του, το PVV, στις ολλανδικές κοινοβουλευτικές εκλογές τον περασμένο Μάρτιο. Αντίθετα με προηγούμενα γερμανικά κόμματα της άκρας Δεξιάς τις τελευταίες επτά δεκαετίες, το AfD θα έχει πλέον πρόσβαση σε δημόσια κεφάλαια και επιρροή σε δημόσιους θεσμούς, που θα του δώσουν τη δυνατότητα να εντείνει τα αντιμεταναστευτικά, αντιισλαμικά μηνύματα.

Είναι απαραίτητο να το δούμε αυτό από τη σωστή σκοπιά. Η Γερμανία παραμένει απόλυτα σταθερή δημοκρατία με μια μετριοπαθή πολιτική κουλτούρα. Όμως οι επιλογές της κας Μέρκελ για συνασπισμό δεν φαίνονται ελκυστικές. Μια συνέχιση του μεγάλου συνασπισμού μπορεί να αποκλειστεί, όχι μόνο λόγω του φρικτού αποτελέσματος για τους σοσιαλδημοκράτες αλλά και γιατί εντείνεται η πίεση από αριστερούς του SPD, από περιφερειακούς ηγέτες και από την πολιτική βάση του κόμματος, να δοθεί τέλος στη συμμαχία σε κάθε περίπτωση.

Ωστόσο, ο παραδοσιακός συνασπισμός του CDU με το φιλελεύθερο κόμμα Ελευθερίας είναι επίσης αδύνατος, εκτός κι αν οι Πράσινοι αποφασίσουν να συμμετάσχουν σε αυτόν. Ένας τέτοιος συνασπισμός τριών κομμάτων δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ σε εθνικό επίπεδο. Οι πολιτικές διαφορές των Πρασίνων, του FDP και εν μέρει του βαυαρικού CSU, είναι τόσο μεγάλες που είναι απόλυτα ασαφές το πόσο φιλόδοξο μπορεί να είναι το πρόγραμμα αυτού του συνασπισμού.

Αυτό θα έχει ιδιαίτερη συνάφεια με τη στάση της Γερμανίας απέναντι στις μεταρρυθμίσεις της ευρωζώνης και της ΕΕ. Την Τρίτη, ο Εμανουέλ Μακρόν, πρόεδρος της Γαλλίας, πρόκειται να παρουσιάσει την ιδέα του για πιο εκτεταμένη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ευελπιστεί σε θετική απάντηση από τη Γερμανία. Το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής δείχνει πως ο δρόμος από εδώ και πέρα δεν θα είναι εύκολος.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation