Πως θα βρείτε τις εταιρείες που μαγειρεύουν τα βιβλία τους

Όλοι μας γνωρίζουμε γιατί οι εταιρείες παραποιούν τα κέρδη τους. Το κάνουν γιατί μπορούν.

Οι λογιστικές αρχές επιτρέπουν αναγκαστικά κάποια περιθώρια ευελιξίας πέρα από τις άμεσες κινήσεις σε ρευστό που εμφανίζονται στο τέλος κάθε τριμήνου. Και υπάρχουν οφέλη από την παραποίηση, τα ισχυρότερα κέρδη θα οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές μετοχών. Αυτό σημαίνει φθηνότερη χρηματοδότηση και υψηλότερες απολαβές για τα στελέχη, όπου ο μισθός τους συνδέεται με την επίδοση της μετοχής.

Το δύσκολο είναι να βρείτε ποιος είναι αυτός που κάνει την παραποίηση. Είναι κάτι που απαιτεί μια γνώση της «ιατροδικαστικής λογιστικής». Και μια πραγματικά χρήσιμη γνώση για τους επενδυτές θα ήταν να τσακώνουν τις εταιρίες προτού αρχίσουν να μαγειρεύουν τα βιβλία τους.

Νέα έρευνα από μια ομάδα ακαδημαϊκών στα πανεπιστήμια της Νότιας Καρολίνας, του Χιούστον, του Χονγκ Κονγκ και του Κέιμπριτζ φαίνεται να κάνει αυτό ακριβώς.

Μετά από μελέτη όλων των εταιρειών που κατηγορήθηκαν από τις αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές για παραποίηση στοιχείων από το 1985 ως το 2010, συνόψισαν την αναζήτηση μελλοντικών «μαγειρεμάτων» σε εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες.

Εσωτερικά, ο βασικός λόγος που δεν θα έπρεπε να ξαφνιάζει κανέναν, είναι η δύναμη του διευθύνοντα συμβούλου. Οι CEO που έχουν συγκεντρώσει μεγάλη δύναμη στα χέρια τους - με βάση παραδοσιακούς δείκτες της διοίκησης επιχειρήσεων όπως το αν έχουν και το ρόλο του προέδρου και το πόσοι ανεξάρτητοι διοικητές βρίσκονται στο συμβούλιο – έχουν την τάση να κάνουν το δικό τους. Η χειραγώγηση των βιβλίων είναι πολύ πιο πιθανή.

Εξωτερικά, ο βασικός παράγοντας είναι οι ίδιες οι προσδοκίες για τα κέρδη. Μόλις οι εταιρείες δουν ότι οι αναλυτές έχουν υψηλότερες προβλέψεις από ότι αυτές, νιώθουν την πίεση από την αγορά να προσπαθήσουν (μέσω παραποίησης) να ξεπεράσουν τις προβλέψεις. Επιπλέον, καθώς οι μεγάλοι οργανισμού βάζουν ψηλά τον πήχη, νιώθουν την πίεση να εκπληρώσουν τις προσδοκίες.

Ενδεχομένως το πιο αναπάντεχο συμπέρασμα να είναι πως τα συνεκτικά και αυξανόμενα κέρδη αποτελούν το πρώτο προειδοποιητικό σήμα. Υπάρχει αυτό που η Tζένιφερ Τσου του Κέιμπριτζ περιγράφει ως «ολισθηρό δρόμο». Οι εταιρείες με ένα καλό ιστορικό ανάπτυξης και υπέρβασης των προσδοκιών συνηθίζουν στην πλούσια αποτίμηση του μετοχικού τους κεφαλαίου που συνεπάγεται αυτό. Δεν θα ήθελαν να βιώσουν ένα απότομο sell-off που θα συνόδευε μια παραδοχή της πραγματικότητας.

Όπως σημειώνει η κα. Τσου: «Είτε βγαίνεις καθαρός και λες ότι οι προσδοκίες αυτές είναι πολύ υψηλές, υποφέροντας απώλειες στην τιμή και στη φήμη είτε χρησιμοποιήσεις μετρήσεις που βρίσκονται εντός των γενικά αποδεκτών λογιστικών αρχών (GAAP) και κινείσαι σε γκρίζα ζώνη».

H παραποίηση εντός του πλαισίου των αποδεκτών αρχών σημαίνει μεγαλύτερη χρήση της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση και όχι την άμεση καταφυγή σε απάτη. Μετά από λίγο, ακόμα και αυτό δεν θα έχει αποτέλεσμα, οπότε προχωρούν στην απάτη. Σε ένα βαθμό αυτό προκαλείται από την ασύμμετρη πίεση από την αγορά – όσο περισσότερο μια εταιρεία καθυστερεί να βγει καθαρή, τόσο μεγαλύτερη και πιο επιβλαβής είναι η «τορπίλη των κερδών» που χτυπάει την τιμή της μετοχής και τη φήμη της μόλις βγουν οι πραγματικοί αριθμοί.

Το δείγμα των εταιρειών περιλαμβάνει μόνο αυτές που εντόπισε η SEC για παραβίαση λογιστικών αρχών και ως εκ τούτου δεν περιλαμβάνει έναν αριθμό εταιρειών που ήταν τρομερές στο «μαγείρεμα» των κερδών αλλά κατάφεραν να μείνουν εντός των ορίων των γενικά αποδεκτών λογιστικών αρχών. Η λίστα περιλαμβάνει ωστόσο ονόματα όπως αυτό της Coca-Cola και της Microsoft, καθώς και πιο προφανών παραβατών όπως της Enron.

Ποια συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε; Για τους επενδυτές, η έρευνα μας θα έπρεπε να αποτελέσει μια ακόμα υπενθύμιση της σημασίας που έχει η διοίκηση επιχειρήσεων. Αν η εταιρεία σας δίνει υπερβολική δύναμη στα χέρια του CEO, μην εκπλαγείτε αν καταχραστεί αυτή τη δύναμη.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation