Απειλή για τις ΗΠΑ το... ρομάντζο Τραμπ-Σαουδικής Αραβίας

Πριν δύο μήνες, σε συζήτηση για τη Σαουδική Αραβία, ένας Άραβας διπλωμάτης με προειδοποίησε για εξελίξεις που μοιάζουν με την περίπτωση της Έιπριλ Γκλάσπι. Η Γκλάσπι, ίσως θυμάστε, ήταν η Αμερικανίδα πρέσβειρα στο Ιράκ, που είπε στον Σαντάμ Χουσείν πως η Ουάσινγκτον δεν λαμβάνει θέση στις εσωτερικές, αραβικές υποθέσεις. Αυτό ερμηνεύθηκε από τον Ιρακινό δικτάτορα ως «πορτοκαλί φανάρι» για εισβολή στο Κουβέιτ. Ακολούθησε καταστροφή: οι ΗΠΑ ξεκίνησαν τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου, για να διώξουν τον Σαντάμ από το Κουβέιτ.

Η Σαουδική Αραβία δεν είναι σαν το Ιράκ του Σαντάμ. Αλλά το επιχείρημα του Άραβα διπλωμάτη ήταν πως οι «τρυφερότητες» μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και της ηγεσίας του βασιλείου κινδυνεύουν να στείλουν λάθος μήνυμα, ενθαρρύνοντας τη Σαουδική Αραβία και οδηγώντας σε συνέπειες που αντιβαίνουν στα αμερικανικά συμφέροντα. Στο μυαλό του, ως σύμβολο η Γκλάσπι δεν ήταν Αμερικανίδα διπλωμάτης. Ήταν ο ίδιος ο πρόεδρος.

Τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων δείχνουν πως έχει ένα δίκιο. Λίγο αφότου ο κ. Τραμπ έφυγε από τη Σαουδική Αραβία -τη χώρα που επέλεξε για το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό-, το Ριάντ ξεκίνησε καμπάνια για την απομόνωση του Κατάρ, του μικρού ασταθούς γείτονά του.

Σαουδάραβες και Καταριανοί σπανίως έχουν φιλικές σχέσεις, αλλά οι εντάσεις ποτέ δεν έχουν κλιμακωθεί τόσο ολέθρια. Η Σαουδική Αραβία, μαζί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και το Μπαχρέιν, έκοψαν τους διπλωματικούς δεσμούς και τις διόδους για μεταφορές από αέρα, θάλασσα και γη με την Ντόχα, υποστηρίζοντας πως υποστηρίζει την τρομοκρατία και βαθαίνει τις σχέσεις με τον παραδοσιακό εχθρό τους, το Ιράν.

Ο κ. Τραμπ επιδοκίμασε τους Σαουδάραβες και πρόσθεσε στις επικρίσεις κατά του Κατάρ, παρότι η χώρα φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση στην περιοχή και η σταθερότητά του είναι υψίστης σημασίας για τις ΗΠΑ. Παράλληλα αγνόησε τις συμβουλές του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το οποίο είχε νωρίτερα δηλώσει «απορία» που οι Σαουδάραβες και οι εταίροι τους δεν είχαν εκδώσει ακόμη μια λίστα με τα παράπονά τους από το Κατάρ.

Αυτή την εβδομάδα, η Σαουδική Αραβία επέδειξε για μία ακόμη φορά το θράσος της. Ο βασιλιάς Σαλμάν παραγκώνισε τον ανιψιό του και διάδοχο του θρόνου, Μοχάμεντ μπιν Ναγιέφ, και προήγαγε τον αγαπημένο του γιο, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (γνωστό στους ξένους κύκλους ως MbS) ως κληρονόμο του θρόνου. Η πιο ριζική ανακατάταξη στον Οίκο των Σαούντ εδώ και δεκαετίες, θα απαιτούσε τουλάχιστον ένα «νεύμα» από τον Λευκό Οίκο, το μεγαλύτερο σύμμαχο και προστάτη των Σαουδαράβων. Μπορούμε να υποθέσουμε πως ο κ. Τραμπ τους έκανε τη χάρη.

Κι όμως, μέχρι πρόσφατα, στους κόλπους της κοινότητας πληροφοριών και άμυνας στην Ουάσινγκτον, ο Μοχάμεντ μπιν Ναγιέφ, κερδίζοντας τα εύσημα για την επιτυχημένη εκστρατεία που έδιωξε την Αλ Κάιντα από το βασίλειο, θεωρούνταν ο πιο αξιόπιστος και μετρημένος πρίγκιπας της Σαουδικής Αραβίας. Ο MbS θεωρούνταν υπερβολικά νέος και παρορμητικός.

Αλλά ο MbS τελευταία φλερτάρει με την κυβέρνηση Τραμπ. Ήταν μεταξύ των πρώτων Αράβων ηγετών που γνώρισαν τον Αμερικανό πρόεδρο. Η κυβέρνησή του φόρτωσε τον κ. Τραμπ με επαίνους και υποσχέθηκε συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Κάτι που επίσης λειτούργησε υπέρ του στην Ουάσινγκτον, ήταν η στενή σχέση του με το διάδοχο του θρόνου του Αμπού Ντάμπι, Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ, που μοιράζεται τις επιθετικές απόψεις του MbS για το Ιράν και για το πολιτικό Ισλάμ, και πιθανότατα είναι ο Άραβας ηγέτης με το μεγαλύτερο κύρος για τον Λευκό Οίκο.

Η προαγωγή του 31χρονου MbS καταστρωνόταν εδώ και δύο χρόνια. Από όταν ανέβηκε στο θρόνο το 2015, ο βασιλιάς Σαλμάν κατέστησε σαφές ότι θεωρεί το γιο του ως τον πιο σημαντικό βοηθό και ως τον άνδρα που θα οδηγήσει το βασίλειο στον εκσυγχρονισμό. Μοναδικό μυστήριο αποτελούσε το πώς θα το έκανε.

Όσο ο MbS συγκέντρωνε οικονομική δύναμη, ξεκινώντας ένα πρόγραμμα ριζικών μεταρρυθμίσεων και δηλώνοντας πως η εξάρτηση του βασιλείου από το πετρέλαιο πρέπει να λάβει τέλος, και ταυτόχρονα απεικονιζόταν ως ο προστάτης της χώρας, ο ρόλος του ως υπουργού Άμυνας κορυφώθηκε με την στρατιωτική εκστρατεία ενάντια στους αντάρτες της Υεμένης που στηρίζονται από το Ιράν. Ο βασιλιάς δεν έδειξε να αμφισβητεί το γιο του, ούτε καν όταν η εκστρατεία στην Υεμένη αποδείχθηκε αποτυχία και οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις προκάλεσαν τη δυσφορία του κόσμου.

Θα υπάρξουν εικασίες για το τι χρειάστηκε για να παραγκωνιστεί ο Μοχάμεντ μπιν Ναγιέφ (να περιμένετε συζητήσεις για μεγάλα χρηματικά ποσά), για το αν ο βασιλιάς πρόκειται σύντομα να αποσυρθεί και να δώσει τη θέση του στον MbS και για το κατά πόσο η ανακατάταξη έχει αναστατώσει τη βασιλική οικογένεια, της οποίας η ενότητα έχει σταθεί κλειδί για επιβίωση.

Αυτό που δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί είναι το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία αναδύεται, λιγότερο δεσμευμένη από τον αμερικανικό έλεγχο και πιο ελεύθερη να δείξει τη δύναμή της. Δεδομένης της τάσης του MbS για σκληροπυρηνικές πολιτικές και βιαστική λήψη αποφάσεων, γείτονες και δυτικοί σύμμαχοι ελπίζουν να μην παρερμηνεύσει την αξία των διευρυμένων εξουσιών του.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation