Μετρημένα είναι εκείνα τα… φωτεινά μυαλά που δικαιούνται να εκφέρουν τη γνώμη και την εκτίμησή τους για τα τεκταινόμενα και να προτείνουν τρόπους διαφυγής.

Από αυτή την άποψη, όταν ο Τζόζεφ Στίγκλιτς τάσσεται "υπέρ μίας συνολικότερης αναθεώρησης του ρυθμιστικού συστήματος των τραπεζών, διαβλέποντας στο σχέδιο Πόλσον μία σπασμωδική κίνηση και προβλέποντας μία "μ α κ ρ ά ς διάρκειας κρίση ε μ π ι σ τ ο σ ύ ν η ς των επενδυτών" στοχεύει στην καρδιά του προβλήματος.

Όπως επίσης όταν επικρίνει τις ΗΠΑ γιατί… το πλοίο κυβερνάται (;) από έναν αλκοολικό καπετάνιο.

Αλλά και ο Νάριελ Ρουμπίνι έχει δικαίωμα σε αυτή τη φάση των αγορών να ζητήσει μείωση των επιτοκίων κατά 1,5% (όπως αναφέρεται και σε σχετικό θέμα του euro2day). Και βεβαίως, ο Πολ Κρούγκμαν, ο οποίος από την περίοδο των… μειωμένων προσδοκιών αναφερόταν στη Φθορά του Αμερικανικού Ονείρου (εκδ. Πόλις 1995) μέχρι την τελευταία του… κατάθεση για "τη συνείδηση ενός προοδευτικού" (εκδόσεις Πόλις), όπου επικρίνει την υπερσυγκέντρωση πλούτου και ισχύος - εξουσίας στα χέρια μίας περίκλειστης κάστας "υπερεθνικόφρονων, θρησκόληπτων", που απειλούν να τινάξουν τον πλανήτη στον αέρα με τον πόλεμό τους κατά του… κακού.

Από αυτή την άποψη ενδιαφέρον παρουσιάζει η θέση του Πίτερ Γκούντμαν (από τους Καιρούς της Νέας Υόρκης), καθώς στοχοθετεί τον Άλαν Γκρίνσπαν ως γενεσιουργό υπαίτιο της υπερθέρμανσης της αγοράς παραγώγων.

Ο επενδυτικός τραπεζίτης Φίλιξ Ροχάτιν, που διέσωσε τη Νέα Υόρκη από οικονομική κατάρρευση τη δεκαετία του '70, χαρακτηρίζει τα παράγωγα εν δυνάμει "βόμβες υδρογόνου".

Είναι επίσης αλήθεια πως ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης Ά. Γκρίνσπαν για περισσότερο από δέκα χρόνια πρόβαλε διαφωνίες κάθε φορά που το Κογκρέσο ή η Ουόλ Στριτ έστρεφαν την προσοχή τους στα παράγωγα, ζητώντας έλεγχο της αγοράς.

Αυτό που διαπιστώσαμε από την πολυετή εμπειρία μας στην αγορά είναι ότι τα παράγωγα υπήρξαν ένα εξαιρετικά χρήσιμο ό χ η μ α για τη μετατόπιση του ρίσκου από αυτούς που δ ε ν   π ρ έ π ε ι να ρισκάρουν σε εκείνους που είναι ι κ α ν ο ί  να το διαχειριστούν.

"Η περαιτέρω ρύθμιση της αγοράς των παραγώγων θα αποτελούσε σοβαρό σφάλμα", είχε πει ο Ά. Γκρίνσπαν στην Επιτροπή Τραπεζικών Υποθέσεων του Κογκρέσου το 2003. Σήμερα, μεσούσης της κρίσης, ο Φρανκ Πόρτνι -καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο- διαπιστώνει πως "τα παράγωγα βρίσκονται στο επίκεντρο, ενώ ο Ά. Γκρίνσπαν υπήρξε ο κυριότερος υποστηρικτής της απορρύθμισης της αγοράς παραγώγων".

Να σημειωθεί πως η αγορά παραγώγων έχει πλέον τζίρο 531 τρισ. δολ. από 106 τρισ. δολ. το 2002, με αρκετούς οικονομολόγους να φρονούν πως αν ο Ά. Γκρίνσπαν είχε ακολουθήσει διαφορετική τακτική στη διάρκεια της θητείας του στη Fed (1987 - 2006) η παρούσα κρίση θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί ή έστω να ήταν περιορισμένη.

ΣΗΜ.: Για τη σύνθεση και τον ρόλο της Fed εκτιμούμε πως ενδιαφέρον παρουσιάζει η προσέγγιση αιρετικών Αμερικανών οικονομολόγων αλλά και απόψεων αναγνωστών του euro2day, η συμπυκνωμένη προσέγγιση των οποίων καταγράφεται στις "αγορές και… θεωρίες συνωμοσίας" (στις 8/10 από την ίδια στήλη) .

Το πιθανότερο είναι πως στο βάθος αυτής της κρίσης τίποτε δεν θα είναι όπως πριν.

Και με αφορμή τη βαθιά βουτιά της ανθρωπότητας, θα επανέλθουν στο προσκήνιο συντηρητικότερες εκτιμήσεις όσον αφορά στη λειτουργία του χρήματος αλλά και αυτής καθεαυτήν της αξίας της ανθρώπινης ζωής.