Το πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε να παρατείνει -για μία ακόμη φορά- το μέτρο αναστολής του πλειστηριασμού ακινήτων πρώτης κατοικίας αξίας έως 200 χιλιάδες ευρώ για μη εξυπηρετούμενα δάνεια από τράπεζες.

Η αναστολή αυτή, που αρχικά είχε θεσπιστεί για ένα εξάμηνο, μέχρι δηλαδή τα μέσα του 2010, τώρα θα φτάσει μέχρι το τέλος του 2012.

Και βλέπουμε…

Και λέμε βλέπουμε γιατί μπορεί οι κυβερνήσεις να παρουσιάζουν το συγκεκριμένο μέτρο ως «κίνηση προστασίας των αδυνάτων», ουσιαστικά όμως και οι ίδιες οι τράπεζες έχουν κάμποσους λόγους να μη βιάζονται για τη λήξη αυτού του «φιλολαϊκού» μέτρου.

Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην ηθική πλευρά του θέματος (θα κατηγορηθούν πως πετούν στον δρόμο φτωχούς δανειολήπτες και μάλιστα σε περίοδο κρίσης) αλλά και στο γεγονός ότι μια τέτοια κίνηση θα οδηγούσε σε αύξηση της προσφοράς κατοικιών και σε νέα σημαντική μείωση των τιμών των ακινήτων.

Άρα σε μικρότερες καλύψεις έναντι των κάθε λογής δανείων που έχουν χορηγήσει οι τράπεζες, άρα σε μεγαλύτερες ανάγκες για προβλέψεις έναντι επισφαλών απαιτήσεων κ.λπ.

Το μέγεθος του προβλήματος μπορεί κάλλιστα να προκύψει από την ξερή παράθεση των στοιχείων που ακολουθεί.

Έχουμε λοιπόν και λέμε:

Με βάση τα στοιχεία της 1ης Ιανουαρίου 2011, δεν εξυπηρετούνταν το 10,3% του συνόλου των στεγαστικών δανείων (πριν από την κρίση, το ποσοστό αυτό ήταν πολύ χαμηλότερο του 5%) ούτε το 20% του συνόλου των καταναλωτικών δανείων.

Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της 30ής Ιουνίου 2011, δεν εξυπηρετούνταν το 11,9% του συνόλου των στεγαστικών δανείων και το 24% των καταναλωτικών δανείων.

Και με βάση όλες τις ενδείξεις -π.χ. εκτιμήσεις των αναλυτών, αλλά και των ίδιων των τραπεζών-, τα τρέχοντα στοιχεία έχουν επιδεινωθεί περισσότερο…

Με άλλα λόγια, πιθανή άρση της αναστολής του μέτρου προστασίας των δανειοληπτών θα μπορούσε -θεωρητικά πάντοτε- να οδηγήσει προς πώληση από τις τράπεζες κάμποσων δεκάδων χιλιάδων κατοικιών τα αμέσως επόμενα χρόνια! Και όλα αυτά σε μια περίοδο όπου οι αγοραστές είναι… σπάνιο είδος.

Δύο ακόμη είναι οι ανησυχίες των τραπεζών:

Η πρώτη είναι πως η αγορά των ακινήτων έχει υποχωρήσει από το μέγιστο του 2008 μέχρι σήμερα, πολύ λιγότερο σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη μορφή επένδυσης που ενέχει κίνδυνο (π.χ. μετοχές, ομόλογα κ.λπ.) και αυτό από αρκετούς αποδίδεται στην περιορισμένη προσφορά ακινήτων.

Συγκεκριμένα, ο Δείκτης Ακινήτων της Τραπέζης της Ελλάδος από τις 101,7 μονάδες του 2008 μειώθηκε στις 97,9 μονάδες το 2009, στις 93,3 το 2010 και στις 88,2 μονάδες στο τρίτο τρίμηνο του 2011. Δηλαδή, η πτώση μέχρι σήμερα κυμαίνεται μόλις στο 13,5%. Άρα σημαντική τόνωση της προσφοράς θα μπορούσε να οδηγήσει τον ίδιο δείκτη σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα. 

Η δεύτερη ανησυχία έγκειται στο ότι δεν φαίνεται να υπάρχει κανένας λόγος προκειμένου να δημιουργηθεί πρόσθετη ζήτηση στην αγορά κατοικιών. Όχι μόνο γιατί οι εκτιμήσεις για την πορεία των τιμών είναι αρνητικές, αλλά και γιατί οι ίδιες οι τράπεζες ουσιαστικά έχουν κλείσει την κάνουλα των χρηματοδοτήσεων και στο κομμάτι των στεγαστικών δανείων.

Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, το υπόλοιπο των στεγαστικών δανείων μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά 0,3% τον Δεκέμβριο του 2010, κατά 2,1% τον Σεπτέμβριο του 2011 και κατά 2,4% τον Οκτώβριο του 2011.

Ολοένα και περισσότερο, δηλαδή, τα ποσά που αποπληρώνονται από τους παλαιότερους δανειολήπτες παρακρατούνται στα ταμεία των τραπεζών και δεν μετατρέπονται σε νέα στεγαστικά δάνεια… Τάση που αναμένεται να συνεχιστεί και το 2012.

Συμπερασματικά, από το νέο φιλολαϊκό μέτρο της κυβέρνησης, μαζί με τον βασιλικό (δανειολήπτες) ποτίζονται και οι τράπεζες.