"Θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι". Εύγλωττη απάντηση εμπειρότατου επιχειρηματία όταν τον ρωτήσαμε για το πώς βλέπει την κατάσταση από τον Σεπτέμβριο - Οκτώβριο. Ενδεικτική συνάμα του γενικότερου προβληματισμού που κυριαρχεί στην αγορά, μιας επιφυλακτικότητας διάχυτης σε παραγωγικούς τομείς και σε δραστηριότητες.

Και αν ο Αύγουστος, μήνας παραδοσιακά πιο χαλαρός (και με κλειστές τις δικαστικές αίθουσες) περνά μέχρι τώρα κατευναστικά, αποτελεί κοινή πεποίθηση πως από το φθινόπωρο αρχίζουν τα πραγματικά δύσκολα.

Το τρίγωνο "ακάλυπτων επιταγών - διαταγών πληρωμής, εξωτερικού χρέους, έλλειψης ρευστότητας" απειλεί ήδη συθέμελα το οικονομικό οικοδόμημα, ενώ οι διαπιστώσεις του ΔΝΤ στην τελευταία έκθεσή του προκαλούν... ανατριχίλα. Πάνω από 350 δισ. ευρώ το εξωτερικό χρέος της χώρας προσεγγίζει γοργά το 150%(!) του ΑΕΠ και από αυτά τα 200 δισ. ευρώ βρίσκονται σε "χαρτοφυλάκια Ευρωπαίων εταίρων".

Ο ιδιωτικός τομέας βυθίζεται ολοένα και βαθύτερα στην αναποτελεσματικότητα της ολέθριας πολιτικής Αλογοσκούφη, που φρόντισε για την ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζών με το πρόσχημα της δήθεν πριμοδότησης των επιχειρήσεων.

Από το περιβόητο, πια, πακέτο τα 8 δισ. ευρώ με τη μορφή ειδικών ομολόγων του Δημοσίου, προβλεπόταν να δοθούν στις τράπεζες για να χορηγήσουν δάνεια 4 δισ. ευρώ σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα υπόλοιπα υπό τη μορφή στεγαστικών δανείων στην αγορά. Διαβάζοντας προσεκτικότερα τα... ψιλά γράμματα της έκθεσης του ΔΝΤ κάποιος μπορεί να διαπιστώσει πως έχουν αντληθεί μόνο τα 4,4 δισ. ευρώ, όταν με στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος το πρώτο εξάμηνο οι καθαρές νέες χρηματοδοτήσεις του ιδιωτικού τομέα δεν ξεπέρασαν τα 3,5 δισ. ευρώ.

Από τα κεφάλαια αυτά θα πρέπει να αφαιρεθούν οι χρηματοδοτήσεις των μεγάλων επιχειρήσεων και όλα εν γένει τα δάνεια που δεν υπάγονται στον νόμο Αλογοσκούφη, για να μείνει εντέλει ένα ποσό πολύ μικρό σε σχέση με αυτό που έχουν ανάγκη οι εταιρίες.

Με βάση τις ίδιες διατάξεις προβλεπόταν, τουλάχιστον αρχικά, η επιβολή αυστηρών κυρώσεων που περιλάμβαναν από την επιβολή υποχρεωτικών άτοκων δεσμεύσεων στην ΤτΕ μέχρι την αποβολή από το σχετικό σχέδιο στήριξης των ιδρυμάτων και την υποχρεωτική επιστροφή των κεφαλαίων από τις τράπεζες. Μέχρι τώρα δεν έχουμε πληροφόρηση για το αν και σε ποιον βαθμό η κυβέρνηση έχει ελέγξει τις τράπεζες. Πόσο μάλλον αν έχει επιβάλει κυρώσεις...

Την ίδια στιγμή, το ντόμινο των ακάλυπτων επιταγών - διαταγών πληρωμής, σε συνδυασμό με την επιμήκυνση του χρόνου εξυπηρέτησης (κυκλοφορίας) χρήματος στο εμπόριο (και όχι μόνο) ακόμη και σε δωδεκάμηνο ορίζοντα, απειλεί να τινάξει στον αέρα όχι μόνο τον οικονομικό αλλά κυρίως τον κοινωνικό ιστό αυτής της χώρας.

Οι κρατούντες εθελοτυφλούν και οι πιο... αποστασιοποιημένοι θέλουν να έχουν την ψευδαίσθηση πως η άνοδος των χρηματιστηριακών δεικτών -κυρίως με την αρωγή των τραπεζών- αποτυπώνει τη μικρή έστω βελτίωση της κατάστασης στην πραγματική οικονομία.

Παράλληλα, το Δημόσιο, χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν, μεταχρονολογεί τις δικές του υποχρεώσεις (από τις ασφαλιστικές εισφορές μέχρι την εξόφληση υποχρεώσεών του), αδιαφορώντας πρακτικά για την ασφυξία που πνίγει την αγορά.

Σημαίνον στέλεχος του νομικού χώρου υποστήριζε πως τα ονόματα τα οποία εμπλέκονται στον μίτο των διαταγών πληρωμής, που φτάνουν στις δικαστικές αίθουσες και πολύ πιθανόν να αρχίσουν να δημοσιοποιούνται από τον Σεπτέμβριο (όταν θα ανοίξει η Ευελπίδων), ξεπερνούν κάθε φαντασία.

Οι τραπεζίτες, από την πλευρά τους, σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις παρακάμπτουν τα μεγάλα λόγια για βελτίωση των μεγεθών τους στο δεύτερο τρίμηνο και για ενίσχυση των χρηματιστηριακών δεικτών και παραδέχονται πως μόνο οι αθετημένες υποχρεώσεις σοβαρών επιχειρήσεων θα αυξηθούν από το φθινόπωρο.

Περιμένουν μάλιστα πλημμυρίδα κανονιών ακόμη και σε συνεπείς μέχρι πρόσφατα επιχειρήσεις. Στην αγορά κυκλοφορούν ονόματα ευυπόληπτων επιχειρηματιών και ανθρώπων υπεράνω πάσης υποψίας, που λέγεται ότι έχουν γίνει ικέτες των τραπεζών και προσπαθούν με κάθε τρόπο να πάρουν παράταση επιβίωσης μερικών μηνών.

Η σοβαρότητα και η έκταση του προβλήματος φαίνεται από τις ενέργειες του υπουργείου Οικονομικών το οποίο με σπουδή επιχειρεί να καλύψει με κρατικές εγγυήσεις δανεισμού από τις τράπεζες προς όλες τις επιχειρήσεις, μικρές ή μεγαλύτερες, τις τρύπες που άφησε πίσω του το αναποτελεσματικό σχέδιο ενίσχυσης για ρευστότητα στην παραγωγή.

Κίνηση ανάγκης, όπως παραδέχονται ακόμη και τα ίδια τα στελέχη του υπουργείου, αν και αναγνωρίζουν τον κίνδυνο που ελλοχεύει από τη συσσώρευση αυτού του "κρυφού χρέους".

Το πρόβλημα θα αναδυθεί σαν παγόβουνο όταν όλες αυτές οι υποχρεώσεις θα πρέπει να περάσουν στα βιβλία του Δημοσίου, εάν αρχίσουν να καταπίπτουν πολλές από αυτές τις εγγυήσεις.

Και αυτή η ανάγκη του Δημοσίου είναι κατά δήλωση των ιδίων πηγών ο κυριότερος ανασταλτικός παράγοντας που δεν επιτρέπει τη λήψη ούτε ενός αναπτυξιακού - επενδυτικού μέτρου, παρά μόνο τις αλλεπάλληλες αφαιμάξεις των φορολογουμένων.

Φαύλος κύκλος που μόνο ενθαρρυντικές εξελίξεις δεν προοιωνίζεται.