H είδηση πριν μερικές μέρες ανέφερε, ότι η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ενέκρινε τις κατευθυντήριες οδηγίες για τη διεξαγωγή της δεύτερης φάσης του νέου (δεύτερου) market test τα αποτελέσματα του οποίου θα καθορίσουν τη βιωσιμότητα του Ελληνο-βουλγαρικού αγωγού αερίου. Την είδηση αυτή, οι περισσότεροι τίτλοι την μετέφραζαν σε επικείμενη, μέσα στο 2016 έναρξη κατασκευής του αγωγού, τονίζοντας επιπλέον την στήριξη που πρόσφεραν στο σχεδιαζόμενο έργο οι Πρωθυπουργοί Ελλάδας και Βουλγαρίας.Το έχουμε ξαναπεί. Το σχέδιο του συγκεκριμένου αγωγού, που μακάρι να λειτουργούσε «εχθές», στο μόνο που δεν «πάσχει», από την σύλληψή του, είναι η πολιτική στήριξη. Του την παρέχουν πλουσιοπάροχα ΗΠΑ, ΕΕ, κυβερνήσεις Ιταλίας, Ελλάδας, Βουλγαρίας.
«Πάσχει» όμως από κάτι βασικό. Από πελάτες-χρήστες. Το πρώτο market test πριν μια διετία (Μάιος 2013 – Σεπτέμβριος 2014) πήγε άπατο, αφού το δεσμευτικό (με οικονομικές εγγυήσεις) ενδιαφέρον εταιρειών, να δεσμεύσουν δυναμικότητα, με το ζόρι κάλυψε λίγο πάνω από ένα δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο.
Το μέγεθος αυτό, μόλις το ένα τρίτο της αρχικής δυναμικότητας, δεν μπορούσε να καλύψει την οικονομική βιωσιμότητα του αγωγού, απαραίτητη προϋπόθεση για να ικανοποιήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το αίτημα των ιδιοκτητών (ΔΕΠΑ,Edison, Βουλγαρική ΒΕΗ) να λειτουργεί ο αγωγός με τους δικούς τους εμπορικούς όρους και όχι με βάση τα όσα ορίζουν οι κοινοτικές οδηγίες (υποχρεωτική πρόσβαση χρηστών).
Έτσι, ξεκίνησε πρόσφατα η διαδικασία του δεύτερου market test. Στην πρώτη φάση του, στην οποία κατατέθηκαν μη δεσμευτικές προσφορές, το ενδιαφέρον όντως ήταν μεγάλο, αφού ξεπέρασε τα 5 δισ. κ.μ. αερίου το χρόνο. Τα 4,4 δισ. κ.μ. στην κατεύθυνση Ελλάδας –Βουλγαρίας και το 1 δισ. κ.μ. στην αντίστροφη κατεύθυνση.
Μένει τώρα να δούμε αν οι εννέα εταιρείες που εξέφρασαν αρχικό, μη δεσμευτικό ενδιαφέρον, θα το επιβεβαιώσουν με εγγυήσεις, όπως προβλέπεται στις κατευθυντήριες οδηγίες που ενέκριναν οι Ρυθμιστές των δύο κρατών. Μόνο τότε, κανονικά μέσα στο φθινόπωρο, θα ξέρουμε αν ο αγωγός μπορεί να κατασκευαστεί με τους όρους που θέλουν οι «ιδιοκτήτες» του. Δηλαδή ως Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου, με εξαίρεση από τα οριζόμενα στις κοινοτικές οδηγίες για ρυθμιζόμενη και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση τρίτων.
Επαναλαμβάνουμε ότι μακάρι ο συγκεκριμένος αγωγός να λειτουργούσε «εχθές» και όχι απλώς να αρχίσει να κατασκευάζεται «αύριο». Ωστόσο, το γεγονός ότι με τόσο μεγάλη και έντονη πολιτική στήριξη, αλλά και με οικονομική στήριξη από την ΕΕ, ο αγωγός μέχρι τώρα δεν μπορεί να κατασκευαστεί, κάτι θα σημαίνει.
Αυτό όμως είναι άλλο θέμα. Και κατά την άποψη τη δική μας, αλλά και των ανθρώπων της αγοράς, είχε (και έχει) να κάνει μεταξύ άλλων με θέματα όπως το μέγεθος και η διάρθρωση των αγορών Ελλάδας και Βουλγαρίας, το ρόλο του βασικού προμηθευτή των δύο αγορών που είναι η ρωσική Gazprom και πολλά άλλα.
Τώρα, αν το κύριο "ελάττωμα" της έλλειψης ενδιαφέροντος, προσπαθεί Κυβέρνηση και ΡΑΕ να το αντιμετωπίσει, φορτώνοντας το όποιο οικονομικό βάρος στο σύνολο των καταναλωτών φυσικού αερίου, είναι κάτι που μένει να δούμε. Αλλά τότε δεν θα μιλάμε απλώς για Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου, αλλά για Επιδοτούμενο Σύστημα Φυσικού Αερίου.