Λίγες μόνο ακτίδες φωτός στην κατήφεια των μετοχικών αγορών έφερε το μετοχικό ράλι που πραγματοποιήθηκε την τρίτη εβδομάδα του Αυγούστου. Στην ηπειρωτική Ευρώπη, η επενδυτική εμπιστοσύνη στην αγορά υποστηρίχθηκε από τη ζήτηση για Γερμανούς εξαγωγείς, ο αγγλικός δείκτης FTSE πραγματοποίησε ράλι για δεύτερη συνεδρίαση στη σειρά, ενώ οι μετοχές πρώτων υλών έδειχναν τον δρόμο.

Παρομοίως, οι αμερικανικές μετοχές έτρεξαν στο άκουσμα της είδησης ότι η κρατική λίστα των προβληματικών τραπεζών συρρικνώθηκε για πρώτη φορά από το 2008 και εν μέσω σπέκουλας ότι η FED θα αναλάβει δράση για να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη.

Ήταν μια καλοδεχούμενη ανάπαυλα αφενός από την απίστευτη μεταβλητότητα του πρώτου εξαμήνου του 2011 και αφετέρου από την φυγή των επενδυτών μακριά από τοποθετήσεις με υψηλό ποσοστό ρίσκου. Ξεκάθαρο άλλωστε δείγμα αρνητικού κλίματος αποτελεί η άνοδος του χρυσού στα 1900 δολ. ανά ουγκιά για πρώτη φορά στην ιστορία του μετάλλου. Σταδιακά, οι μετοχικές αγορές κατελήφθησαν από φόβο, καθώς η κρίση κρατικού χρέους ολοένα και εντεινόταν στην Ευρώπη, ενώ οι ΗΠΑ υπέφεραν από υποβάθμιση αξιολογήσεων και η ανάκαμψη εμφανίζεται χλιαρή ή ακόμη και στο χείλος της ανάσχεσης σε πολλές από τις ανεπτυγμένες οικονομίες.

Περισσότερα κακά νέα

Τα κακά νέα μοιάζουν να μην έχουν τελειωμό: Ο αριθμός των δημόσιων εγγραφών που ακυρώθηκαν ή που εμφάνισαν φτωχές αποδόσεις έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ και όλες σχεδόν οι κεφαλαιαγορές υπέστησαν βαριές απώλειες. Ανάμεσα στις 8 Ιουλίου και στις 23 Αυγούστου, ο δείκτης S&P 500 υποχώρησε κατά 17,1%, ο Nasdaq Composite κατά 18,7% και ο Dow Jones Industrial κατά 15,2%. Σε μια μόνο μέρα ο FTSE 100 έκλεισε 191,37 μονάδες χαμηλότερα στις 5.392,14- σημειώνοντας πτώση της τάξης του 3,43% και χάνοντας 50 δισ. λίρες από την αξία του. Ήταν οι μεγαλύτερες ποσοστιαίες απώλειές του από τον Μάρτιο του 2009.

Ο δείκτης μεταβλητότητας, ο VIX, επονομαζόμενος και «δείκτης του φόβου», κατέγραψε τη συμπεριφορά γιο-γιο της αγοράς. Μέσα σε μία εβδομάδα του Αυγούστου, στις τέσσερις από τις πέντε μέρες διαπραγμάτευσης, ο Dow Jones κατέγραψε κέρδη και ζημιές που ξεπέρασαν τις 400 μονάδες. Ο δείκτης VIX εκτινάχθηκε έως το 48% στις 8 Αυγούστου και παρέμεινε στο 45% έως τα μέσα Αυγούστου. Ακόμη και με το παγκόσμιο ράλι εν εξελίξει, έως τις 23% Αυγούστου, ο VIX είχε υποχωρήσει μόνο έως το 36%- επίπεδο που ταιριάζει με τα αυξημένα επίπεδα άγχους.

Επίμονοι φόβοι

Αν και ορισμένες πτώσεις της αγοράς οφείλονται στους φόβους για το κρατικό χρέος, αυτό που στηρίζει το αρνητικό κλίμα, είναι οι επίμονοι φόβοι ότι η παγκόσμια οικονομία χάνει ορμή. Έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο από τους αναλυτές της Deutsche Bank, Michael Biggs και Garreth Evans αναφέρει ότι οι πτώσεις των αγορών θα μπορούσαν να λειτουργούν ως παράγοντας ανακύκλωσης των συνθηκών επιβράδυνσης.

«Στην αρχή του τριμήνου η άποψή μας ήταν ότι η παγκόσμια ανάπτυξη εμποδίστηκε στο πρώτο μισό του έτους από την εκτίναξη στις τιμές του πετρελαίου και από τα γεγονότα στην Ιαπωνία, και ότι η παγκόσμια οικονομία θα ξανάρχιζε να είναι αποδοτική στο δεύτερο τρίμηνο του 2011, καθώς αυτά τα σοκ θα ενσωματώνονταν στις αγορές», λένε οι κ. Biggs και Evans.

«Ο κίνδυνος τώρα είναι ότι ακόμη και εάν η αρχική μας άποψη είναι σωστή, οι πρόσφατες απότομες διακυμάνσεις στις τιμές των στοιχείων ενεργητικού, καθώς και το debate στις ΗΠΑ και την Ευρώπη για την οικονομική πολιτική, θα μπορούσαν να πλήξουν το κλίμα- κάτι το οποίο θα μπορούσε να επιβαρύνει τις καταναλωτικές δαπάνες και να κάνει μηδενική ή και αρνητική την ανάπτυξη».

Επιβράδυνση ανάπτυξης

Η ανάλυση του διδύμου των αναλυτών εξετάζει τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στις αγορές η επιβράδυνση της ανάπτυξης. Το επίπεδο του δείκτη Stoxx Europe 600 (στις 11/8 που δημοσιεύτηκε η μελέτη) ήταν αντίστοιχο με τον εκτιμώμενο ρυθμό ανάπτυξης του παγκόσμιου ΑΕΠ (2,5%) στο 2012, ενώ η αμερικανική ανάπτυξη ήταν περίπου στο 1% και ο λόγος τιμής προς κέρδη στο 10,4. Ο Stoxx Europe 600 είχε υποχωρήσει 16% από τα τέλη Ιουλίου και περισσότερο από 20% από την υψηλά στα οποία βρέθηκε τον Ιανουάριο.

«Η παγκόσμια ανάπτυξη ήταν πέριξ των επιπέδων αυτών κατά τη διάρκεια της ύφεσης στην αρχή της δεκαετίας του 1990, στην ύφεση του 2001 και στην ασιατική κρίση του 1998», αναφέρουν οι κ. Biggs και Evans. «Αν η ανάπτυξη στις ΗΠΑ επρόκειτο να πέσει στο 0% το 2012 και η σχέση τιμής/ κερδών σε επίπεδα κάτω του 9, τότε οι μετοχές θα μπορούσαν να υποχωρήσουν κατά ακόμη 25% από τα τρέχοντα επίπεδά τους».

Κάτι τέτοιο θα μπορούσε όχι μόνο να προκαλέσει περισσότερο πόνο στους μετοχικούς επενδυτές, αλλά θα ήταν καταστροφικό και για τις μετοχικές εκδόσεις που οι τραπεζίτες λένε ότι περιμένουν ένα «άνοιγμα» για να πραγματοποιηθούν. Η αναπήδηση των μετοχικών αγορών τον Αύγουστο έχει μεγάλη σχέση με το ετήσιο οικονομικό συμπόσιο της FED που πραγματοποιήθηκε στο Jacksonville του Wyoming. Πέρσι, εκεί ο επικεφαλής της ομοσπονδιακής τράπεζας κ. Ben Bernanke ανακοίνωσε την έναρξη του δεύτερου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Οι αγορές είχαν τότε ξεκινήσει ανοδική κίνηση η οποία τερματίστηκε τον φετινό Φεβρουάριο. Η αύξηση των τιμών καταδεικνύει ότι οι μετοχικές αγορές περιμένουν την ανακοίνωση μια τρίτης φάσης ποσοτικής χαλάρωσης. Οι γνωρίζοντες τα της FED έλεγαν ότι κάτι τέτοιο ήταν απίθανο να συμβεί και τελικά δικαιώθηκαν.

Οι τραπεζίτες δεν είναι πρόθυμοι να τοποθετηθούν σχετικά με το εάν οι μετοχικές αγορές θα σταθεροποιηθούν ή θα κινηθούν ανοδικά, αν και οι Biggs και Evans έκαναν λόγο για πιθανότητα ανόδου. «Μια ανάπτυξη στις ΗΠΑ της τάξης του 2,2% το 2012 μάλλον θα είναι επαρκής για να εμφανίσουν οι μετοχές διψήφιες αποδόσεις, ενώ θα ήταν εκπληκτική σε περίπτωση που η αμερικανική ανάπτυξη επιστρέψει στα επίπεδα του 3%».

Οι εταιρίες ωστόσο που περιμένουν για να προχωρήσουν σε εκδόσεις θα πρέπει να γνωρίζουν ένα πράγμα: όταν θα ανοίξουν ξανά οι κρουνοί της ρευστότητας η αγορά θα γεμίσει και οι τιμολογήσεις θα πρέπει να είναι πολύ ανταγωνιστικές για να δελεάσουν τους επενδυτές.