Τι γίνεται με την ηθική του τραπεζικού συστήματος;

Υπάρχει πολλή κουβέντα για τα παγκόσμια standards των τραπεζών ως ιδρυμάτων- αλλά τι γίνεται με τα παγκόσμια standards των τραπεζών ως ξεχωριστές οντότητες; Η ρυθμιστική παραγωγή μετά την κρίση, η οποία εστιάζει στο χρηματοοικονομικό κεφάλαιο των τραπεζών, είναι κατανοητή.

Αλλά αυτό που εξακολουθεί να λείπει είναι μια εξίσου δραστήρια προσπάθεια για παγκόσμια κριτήρια που θα ενδυναμώνουν το ανθρώπινο κεφάλαιο ώστε να ενδυναμώσουν και να διατηρήσουν τον ουσιαστικό επαγγελματισμό των τραπεζών.

Θα ήθελα να δω τις ρυθμιστικές αρχές ανά τον κόσμο και άλλα όργανα, όπως η τράπεζα διεθνών διακανονισμών, το FSB και οι G30, να προάγουν και να στηρίζουν την ανάπτυξη παγκόσμιων standards πολιτισμού και συμπεριφοράς ώστε να εμπλουτίσουν το ανθρώπινο κεφάλαιο του τραπεζικού κλάδου μαζί με τις απαιτήσεις που ισχυροποιούν τα χρηματοοικονομικά κεφάλαια της τράπεζας. Θα πρέπει να προσπαθήσουμε για διεθνή ομοφωνία, εδραιωμένη πάνω σε μια πραγματική παγκόσμια δέσμευση, βάση της οποίας όλες οι τράπεζες και τα στελέχη θέτουν αρχές διαχείρισης, σύνεσης και επαγγελματισμού πρωτίστως.

Από την κρίση, οι ρυθμιστικές αρχές εστίασαν στην αναμόρφωση του κεφαλαίου- κάνοντας τις τράπεζες πιο ασφαλείς, αυξάνοντας τα κεφαλαιακά φίλτρα, απαγορεύοντας τις δραστηριότητες υψηλού ρίσκου, επιλύοντας κρίσεις χωρίς να εμπλέξουν τον φορολογούμενο. Η έμφαση δόθηκε σε προληπτικές ποινές. Οι τράπεζες αντιμετώπισαν τεράστια πρόστιμα για ανάμιξη σε πολλά σκάνδαλα: 20 παγκόσμιες τράπεζες εκτιμάται ότι πλήρωσαν 220,5 δισ. δολ. σε πρόστιμα και συμβιβασμούς από την κρίση του 2008 και εξής.

Οι αμερικανικές και οι βρετανικές αρχές αναγνωρίζουν τώρα τη σοβαρή επίπτωση αυτών των ποινών στο τραπεζικό κεφάλαιο. Οι δομικές αλλαγές που επιταχύνθηκαν από τέτοιες κακές πρακτικές ήταν απαραίτητες αλλά δεν είναι αρκετές. Παραβλέπουν τον βαθμό στον οποίο η δημόσια πίστη στην τραπεζική σχετίζεται τόσο με το ανθρώπινο κεφάλαιο, όσο και με το χρηματοοικονομικό. Η ανθρώπινη διάσταση είναι που υπαγορεύει την ανάγκη για παγκόσμια κριτήρια επαγγελματισμού.

Πρώτον υπάρχει ασυμμετρία πληροφορίας ανάμεσα στο τραπεζικό στέλεχος και στον πελάτη. Οι πρόσφατες κρίσεις έδειξαν στη λιανική και τη χονδρική τραπεζική, σε διάφορες περιοχές, ότι τα στελέχη έχουν πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες ακόμη και από τον πιο καλά ενημερωμένο πελάτη. Δεύτερον, παρά τις τοπικές διαφορές, υπάρχει ένα κοινά παραδεκτό επίπεδο γνώσης και ικανότητας που απαιτείται στην τραπεζική και σχετίζεται με την πίστωση, τον κίνδυνο και τη ρύθμιση. Τελικά, υπάρχει ένα ξεκάθαρο δημόσιο συμφέρον στον κοινωνικό σκοπό της τραπεζικής.

Κάποια καλή δουλειά έχει ήδη γίνει. Ωστόσο, παρά το αυξανόμενο ενδιαφέρον, παραμένει αποκαρδιωτικό το ότι αφήνεται ο σχεδιασμός της τραπεζικής ηθικής και του επαγγελματισμού αποκλειστικά στις ίδιες τις τράπεζες. Η κατά τα άλλα εμβριθής πρόσφατη αναφορά του G30 έκανε λάθος συμφωνώντας ότι κάθε τράπεζα θα πρέπει να χειρίζεται την κουλτούρα της μεμονωμένα.

Σήμερα η ανά τράπεζα προσέγγιση απλώς δεν θα έχει την διαρκή ηθική εξέλιξη που απαιτείται για τα ιδρύματα και για τον τραπεζικό κλάδο γενικότερα, ώστε να ξαναχτίσουμε τη φήμη του. Περισσότερο πρέπει να εστιάσουμε στο να θέσουμε ηθικές προϋποθέσεις και επαγγελματικές νόρμες σε διεθνές επίπεδο. Αυτό κατορθώνεται περίφημα σε άλλα επαγγέλματα, όπως η λογιστική, τα νομικά, η ιατρική και αλλού. Εκεί οι επαγγελματίες εγγράφονται σε μια ευρύτερη ηθική κουλτούρα που πάει πέρα από τα επαγγελματικά standards κάθε εταιρίας. Υπάρχει η πίστη στον υψηλότερο σκοπό: στην ίδια την ιδέα του να είσαι μέλος ενός επαγγελματικού κλάδου.

Ας μην είμαστε ντροπαλοί. Ως επαγγελματίες, τα τραπεζικά στελέχη μοιράζονται έναν θετικό κοινωνικό σκοπό: να καταφέρουν περισσότερα από το να μεγιστοποιήσουν απλώς τις αποδόσεις των μετόχων. Έχουμε την ευθύνη να θέσουμε τον ηθικό τόνο της οικονομικής ζωής. Σε μια εποχή που η ηθική στις επιχειρήσεις και τη δημόσια ζωή είναι υπό στενή παρακολούθηση, μετά από σημαντικά ολισθήματα σε πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και τα νοσοκομεία, ας μην ακολουθήσει η τραπεζική.

*Ο Simon Thompson είναι CEO του Chartered Banker Institute