Ο Λ. Ζοσπέν, ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός που γνώρισε την απαξίωση από τους Γάλλους πολίτες στις τελευταίες εκλογές, υπέφερε από ”νευρώσεις”, σύμφωνα με συμπολίτες του δημοσιογράφους, όταν χρησιμοποιούσε τη λέξη ”ιδιωτικοποιήσεις”.

Επέμενε μάλιστα να χρησιμοποιείται αντ’ αυτής άλλες λέξεις ή ακόμα και φράσεις, ενώ η επιτροπή για τις ιδιωτικοποιήσεις έμεινε... γνωστή στη Γαλλία για τη περίπλοκη και ασαφή ονομασία της, η οποία μεταφραζόμενη από τα αγγλικά μπορεί να αποδοθεί ως ”Επιτροπή Μετοχοποιήσεων και Μεταβιβάσεων”.

Τα τελευταία έτη η Γαλλία βρίσκεται αντιμέτωπη με δυσανάλογο όγκο δαπανών και συνεχή ελλείμματα στους ισολογισμούς της και μια από τις προτεινόμενες λύσεις ήταν η ιδιωτικοποίηση μέρους των κρατικών επιχειρήσεων.

Αν και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαγορεύει στα κράτη – μέλη του να εκμεταλλευτούν πόρους από ιδιωτικοποιήσεις για να ορθολογικοποιήσουν άμεσα τα ελλείμματα, εν τούτοις δεν απαγορεύει στα ίδια κράτη να χρησιμοποιήσουν αυτά τα ”κονδύλια” για αναδιανεμητικούς σκοπούς, για την οικονομική ανακούφιση των κοινωνικών τάξεων ή για την ενίσχυση ενός κλάδου.

Άλλωστε τα κεφάλαια των ιδιωτικοποιήσεων δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα. Από το 1993 εισέρευσαν στα ταμεία του Γαλλικού δημοσίου περισσότερα από 43 δισ. ευρώ, ενώ για τον επόμενο γύρο των ιδιωτικοποιήσεων, τα κέρδη υπολογίζεται να ανέλθουν στα 28 δισ. ευρώ.

Η αρχή έγινε με την Banque National de Paris και συνεχίστηκε με την Autoroutes du Sud de la France, ενώ ύστερα από το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης του J. Raffarin, θεωρείται πως θα εγκαινιαστεί νέος κύκλος ιδιωτικοποιήσεων. Συνολικά ιδιωτικοποιήθηκαν μερικώς 10 εταιρίες με (τρέχουσα) χρηματιστηριακή αξία 89,5 δισ. ευρώ.

Ανάμεσα στις υποψήφιες εταιρίες συγκαταλέγεται η Snecma – κατασκευάζει κινητήρες πολεμικών αεροσκαφών – με κέρδη για το 2001 ύψους 299,4 εκ. δολαρίων και τζίρο 5,316 εκ. δολ. αλλά η κυβέρνηση αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την ιδιωτικοποίησή της σε αυτή τη φάση, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.

Το σημαντικότερο θέμα στις ιδιωτικοποιήσεις πάντως σχετίζεται με τον ενεργειακό κλάδο και συγκεκριμένα τις GdF και EdF. Για την πρώτη το γαλλικό δημόσιο σχεδιάζει να κρατήσει υπό την κατοχή του μερίδιο ύψους 51%, ενώ για τη δεύτερη, που αποτελεί και το ”ψαχνό” των ιδιωτικοποιήσεων σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, το κράτος ευελπιστεί να εξοικονομήσει από 50 – 80 δισ. ευρώ, ανάλογα με το τελικό ποσοστό που θα κρατήσει υπό την κατοχή του.

Τα υψηλόβαθμα στελέχη της EdF, που αποτελεί τη μεγαλύτερη ηλεκτρική εταιρία της Ευρώπης, τάσσονται αναφανδόν υπέρ της - μερικής έστω – ιδιωτικοποίησης η οποία θα βοηθήσει την εταιρία να αποκτήσει πιο Ευρωπαϊκό προσανατολισμό, αλλά και να βελτιώσει την κερδοφορία της.

Η EdF μάλιστα, σκοπεύει να κινηθεί ”επιθετικά” στην Ευρωπαϊκή αγορά, με πρώτο στόχο την Βρετανική Seeboard (εταιρία ενέργειας) έναντι 1,05 δισ. ευρώ.

Η ιδιωτικοποίησή της, όμως, δεν προβλέπεται να είναι μια εύκολη υπόθεση ούτε ιδιαίτερα ομαλά, αφού τα εργατικά συνδικάτα εκφράζουν τις έντονες διαφωνίες τους, απειλώντας να παραλύσουν τη χώρα με απεργιακές κινητοποιήσεις.

Έντονη διαφωνία εξέφρασε και το Κομμουνιστικό κόμμα, το οποίο λαμβάνει κάθε έτος (από το 1946) το 1% από το κύκλο εργασιών της εταιρίας, ποσό που κατευθύνει σε ένα social fund, το οποίο διευθύνεται από εργατικά σωματεία.

Σε μείζoν θέμα έχει εξελιχθεί και το ζήτημα του κλεισίματος ορισμένων πυρηνικών αντιδραστήρων της EdF, κόστος που θα πρέπει να επωμισθεί, αν όχι στο σύνολο τουλάχιστον κατά μεγάλο μέρος, το Γαλλικό δημόσιο. Παράλληλα ερωτήματα εγείρονται για τις πιθανές περικοπές προσωπικού στις οποίες θα προβεί ο νέος ιδιοκτήτης και την αποζημίωσή τους από το Γαλλικό δημόσιο.

Τα προβλήματα είναι τόσα πολλά που, σύμφωνα με μελέτη που ζήτησε ο πρόεδρος Σιράκ, μόνο ένα 10% σε πρώτη φάση, θα μπορέσει να ”βγει” στην αγορά μέχρι να δοθεί μια λύση στα ποικίλα προβλήματα.

Οι πρώτες πάντως επιχειρήσεις που θα προχωρήσουν σε περαιτέρω ιδιωτικοποίηση είναι η Thales (εταιρία κατασκευής αμυντικών συστημάτων) και η Air France. Αναλυτές της αγοράς θεωρούν πως η περαιτέρω ιδιωτικοποίηση των εταιριών δεν θα αποτελέσει πρόβλημα, αφού οι μετοχές τους τον τελευταίο καιρό έχουν επιδείξει ικανοποιητική συμπεριφορά. Το Γαλλικό δημόσιο θα μειώσει το ποσοστό του στην Thales στο 10%, ενώ για την Air France δεν έχουν διευκρινισθεί οι προθέσεις της νέας κυβέρνησης.

Η France Telecom, που είναι μια γιγαντιαία εταιρία με κέρδη προ φόρων για το 2001 ύψους 5,437 εκ. δολ. αποτελεί ένα ακόμα κρίσιμο θέμα, αφού το Γαλλικό δημόσιο επιθυμεί να μειώσει το ποσοστό του (τρέχον μερίδιο 55,5%) αλλά η τηλεπικοινωνιακή επιχείρηση αντιμετωπίζει χρέη, ενώ στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης των οικονομικών της αποφάσισε να ”διακόψει κάθε είδους δεσμό” με την προβληματική Mobilcom. Αναλυτές της αγοράς πάντως υποστηρίζουν πως αν δεν συρρικνωθούν τα χρέη της δεν θα υπάρξει άμεσα λύση.

Ανεξάρτητα από τα παραπάνω Γάλλοι δημοσιογράφοι τόνιζαν σχετικά πως η ανάδειξη μιας Σοσιαλιστικής κυβέρνησης στη Γαλλία, θα αποτελούσε τροχοπέδη για την πορεία και την ολοκλήρωση των ιδιωτικοποιήσεων λόγω της ρητορικής που χρησιμοποιούσε ο Λ. Ζοσπέν, αλλά και ισχυρών δεσμών που θεωρείται ή επαίρεται πως έχει με το Κομμουνιστικό κόμμα. Η δεξιά συγκυβέρνηση όμως ανοίγει τους ασκούς του Αιόλου...

Αρης Δαμουλάκης