Σημαντική κινητικότητα στις εξαγορές και συγχωνεύσεις στον ενεργειακό τομέα παρατηρήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο το 2004, αφού η αξία των συμφωνιών που ανακοινώθηκαν διπλασιάσθηκε σε σχέση με το 2003, ενώ ξεπέρασε και τα επίπεδα του 2002, επισημαίνει σε μελέτη της η Kantor.

Ταυτόχρονα, ο αριθμός των συμφωνιών δεν μεταβλήθηκε σημαντικά, με αποτέλεσμα το μέγεθος της μέσης συναλλαγής να αυξηθεί κατά 46%.

Η αυξημένη δραστηριότητα οφείλεται κυρίως στις αυξημένες τιμές των ενεργειακών προϊόντων που αναθέρμαναν την εμπιστοσύνη στην αγορά και έδωσαν ισχυρό κίνητρο στις εταιρείες του κλάδου να εξασφαλίσουν μεγαλύτερα μερίδια αγοράς και να διεισδύσουν σε νέες αγορές, τόσο γεωγραφικά στις άμεσες περιοχές δραστηριοποίησής τους, όσο και σε αγορές συμπληρωματικών προϊόντων.

Τα βελτιωμένα οικονομικά αποτελέσματα και η αυξημένη δραστηριότητα στον τομέα της ενέργειας οδήγησαν σε αύξηση του παγκόσμιου δείκτη των ενεργειακών εταιρειών Dow Jones World Energy κατά 27%, αν και οι παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές δεν παρουσίασαν ανάλογη άνοδο (ο δείκτης FTSE 100 κατέγραψε άνοδο 8%, ενώ ο δείκτης Dow Jones Industrial αυξήθηκε μόνο 3%).

Οι επιχειρηματικές κινήσεις στον τομέα της ενέργειας πραγματοποιήθηκαν κυρίως από εταιρείες του κλάδου, ενώ σημαντικό ήταν και το ενδιαφέρον άλλων επενδυτών.

Κύριος σκοπός των κινήσεων των εταιρειών του κλάδου ήταν η ισχυροποίηση της θέσης τους μέσω της εξασφάλισης μεγαλύτερων μεριδίων αγοράς.

Οι κινήσεις ήταν πιο συντηρητικές και προσεκτικές από ό,τι στο παρελθόν, που διακρίνονταν από κίνητρα επεκτατισμού και που οδήγησαν σε προβλήματα, κυρίως στις εταιρείες από τις ΗΠΑ που εκτέθηκαν σε ανταγωνιστικές αγορές στην Ευρώπη με αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα.

Η συνολική αξία των 20 μεγαλύτερων συμφωνιών το 2004 ήταν περίπου 160 δισ. ευρώ, σχεδόν τετραπλάσια από την αντίστοιχη του 2003 (43 δισ. δολάρια).

Αυτή η μεγάλη αύξηση οφείλεται κυρίως σε δύο μεγάλες συμφωνίες: την εξαγορά της Shell Transport & Trading Co (Ην. Βασίλειο) από τη Royal Dutch Petroleum Co, συνολικής αξίας 74 δισ. δολαρίων, και τη συγχώνευση της Exelon Corp με την PSEG στις ΗΠΑ, αξίας 25 δισ. δολαρίων, που αποτελούν το 62% της συνολικής αξίας.

Οι σημαντικότερες κινήσεις πραγματοποιήθηκαν στην αγορά πετρελαίου, αλλά και ο ηλεκτρισμός ξαναβρήκε θέση στις μεγαλύτερες συμφωνίες της χρονιάς. Έντονη δραστηριότητα παρατηρήθηκε στην εγχώρια αγορά των ΗΠΑ και στην Ευρώπη.

Στις ΗΠΑ, ρυθμιστικά προβλήματα έχουν οδηγήσει στην ακύρωση συμφωνιών που είχαν ανακοινωθεί το 2003 (Portland General Electric και UniSource Energy Corporation).

Παρ’ όλα αυτά, η αγορά αρχίζει να σταθεροποιείται και αυξάνεται η εμπιστοσύνη των επενδυτών. Στην Ευρώπη, η αγορά είναι πιο ώριμη και σταθερή. Η τάση που φαίνεται να υπερισχύει είναι η πραγματοποίηση επενδύσεων σε τοπικές και περιφερειακές αγορές όπως αυτή των Βαλκανίων ή της Ιβηρικής Χερσονήσου.

Τα σημαντικότερα σημεία που αναμένεται να επηρεάσουν την αγορά ενέργειας την επόμενη πενταετία συνοψίζονται στα εξής:

* αύξηση της κατά κεφαλήν ζήτησης ενέργειας, που προέρχεται από την αύξηση ζήτησης ενέργειας στις αναπτυσσόμενες χώρες,

* σημαντική αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ως αποτέλεσμα της βελτίωσης της παγκόσμιας οικονομίας και της μείωσης των τιμών λόγω απελευθέρωσης των αγορών,

* συνέχιση της αύξησης της ζήτησης για φυσικό αέριο, δεδομένης της αυξανόμενης ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια και των περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων του φυσικού αερίου συγκριτικά με άλλα ορυκτά καύσιμα,

* αύξηση της ζήτησης λιγνίτη, καθώς αυξάνεται η ζήτηση ηλεκτρισμού και πολλές από τις μεγαλύτερες χώρες-καταναλωτές ενέργειας διαθέτουν δικά τους αποθέματα, που αναμένεται να τα χρησιμοποιήσουν προκειμένου να μειώσουν το βαθμό εξάρτησής τους από τον ΟΠΕΚ, και αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ως προς τις αναμενόμενες εξαγορές και συγχωνεύσεις στις ενεργειακές αγορές, αναμένονται τα ακόλουθα:

* διατήρηση του υψηλού ποσοστού συμμετοχής των ενεργειακών συμφωνιών στη συνολική αξία των εξαγορών και συγχωνεύσεων,

* σταθεροποίηση του επιπέδου συμφωνιών που πραγματοποιήθηκαν το 2004 μετά από περίοδο πτώσης τον προηγούμενο χρόνο,

* συντηρητικές, παρά ριψοκίνδυνες, κινήσεις στον ίδιο τομέα (οριζόντια επέκταση) και σε γειτονικές/ περιφερειακές αγορές, αλλά και σε νέα προϊόντα προστιθέμενης αξίας όπου υπάρχουν συνέργειες (π.χ. φυσικό αέριο και ηλεκτρισμός),

* περαιτέρω ιδιωτικοποιήσεις (EDF, GDF, χώρες ανατολικής Ευρώπης, Βαλκανίων),

* οι εταιρείες ηλεκτρισμού αναμένεται να συγκεντρωθούν στην ενίσχυση του μεγέθους τους και στην περιφερειακή τους επέκταση με περιορισμό των δραστηριοτήτων παγκοσμιοποίησης/ επέκτασης σε παγκόσμιες αγορές,

* στην αγορά φυσικού αερίου αναμένεται αυξημένη δραστηριότητα λόγω της ωρίμανσης της αγοράς και της σταδιακής απελευθέρωσης των δραστηριοτήτων (Ευρώπη) που υστερεί αυτής της αγοράς ηλεκτρισμού,

* αυξημένη δραστηριότητα όσον αφορά εταιρείες και πάγια ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κυρίως λόγω των υποχρεώσεων σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Κιότο και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Ρύπων,

* αυξημένη δραστηριότητα στις νέες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και στις χώρες υπό ένταξη, τα Βαλκάνια και τη Ρωσία,

* στις ΗΠΑ, η ύπαρξη πολλών μικρών και μικρομεσαίων εταιρειών μπορεί να οδηγήσει σε δραστηριότητες εξαγορών και συγχωνεύσεων για δημιουργία μεγαλύτερων εταιρειών όπως έχει συμβεί και στην Ευρώπη.

Συνοπτικά, η αυξημένη δραστηριότητα του 2004 αναμένεται να συνεχιστεί και το 2005. Τα θετικά οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, επηρεασμένα από τις υψηλές τιμές των καυσίμων, δημιουργούν θετικές προοπτικές για δραστηριότητα σε εξαγορές και συγχωνεύσεις.

Σημαντικούς στόχους αποτελούν περιφερειακές εταιρείες όπως η αυστριακή OMV, η ουγγρική MOL και η πολωνική PKN Orlen, ενώ πρωταγωνιστές στο κυνήγι ευκαιριών για επέκταση είναι οι BP, Royal Dutch/ Shell, Total, Gazprom και Lukoil.

Στα Βαλκάνια συνεχίζεται και το 2005 η δραστηριότητα πώλησης εταιρειών ηλεκτρισμού (εργοστάσια παραγωγής στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία). Στην Ελλάδα, δεν αναμένονται μεγάλες κινήσεις, εκτός από την πιθανή οριστικοποίηση της πώλησης ποσοστού της ΔΕΠΑ.