Σημαντικά θέματα διαφάνειας αλλά και ”λειτουργικότητας” της αγοράς εγείρει, σύμφωνα με χρηματιστηριακά στελέχη, ο τρόπος με τον οποίο συστάθηκε και λειτουργεί το ”σύστημα” του EPS-50, ήτοι το Αμοιβαίο Κεφάλαιο, ο σχετικός δείκτης και το παράγωγο προϊόν (ΣΜΕ), τα οποία ουσιαστικά χειρίζεται ο ίδιος όμιλος που τα εμπνεύστηκε, δηλαδή ο όμιλος της EFG EUROBANK.

Θετικό σημείο του όλου εγχειρήματος, το οποίο άλλωστε έχει προβληθεί κατά κόρον από τους εμπνευστές του, είναι ότι επιχειρεί να συγκεντρώσει επενδυτικό ενδιαφέρον σε μετοχές της μεσαίας κεφαλαιοποίησης που δεν ανήκουν στον κρατικό και τον χρηματοοικονομικό τομέα.

Πλην όμως, το θετικό αυτό στοιχείο έρχεται να επισκιάσει μια σειρά από αρνητικές πτυχές και συναφή ερωτήματα, που δεν μπορεί και δεν πρέπει να περάσουν απαρατήρητα.

Σχετικά σημειώνονται οι δημοσιογραφικές ερωτήσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνέντευξης του προέδρου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Αλέξη Πιλάβιου, όσον αφορά στο θέμα της χρήσης θεσμικών κεφαλαίων (κεφαλαίων δηλαδή που ανήκουν στο επενδυτικό κοινό) για τη στήριξη ή τον έλεγχο συγγενών εταιριών του ομίλου που διαχειρίζεται -μέσω θυγατρικών εταιριών επενδύσεων χαρτοφυλακίου και εταιριών διαχείρισης Αμοιβαίων(ΑΕΔΑΚ)- τα κεφάλαια αυτά.

Ερωτήματα επί των οποίων ο κ. Πιλάβιος υποσχέθηκε επαγρύπνηση της Επιτροπής, αλλά και νέο ”ενισχυμένο” Κώδικα Συμπεριφοράς για τους θεσμικούς.

Στην περίπτωση του ”συστήματος” EPS-50 της Eurobank, ο συγκεκριμένος όμιλος εμφανίζεται να έχει τον έλεγχο των πάντων, σε σημείο που να δημιουργούνται σοβαρά ερωτήματα –ιδίως στην ευαίσθητη ελληνική αγορά που έχει στο παρελθόν αναδείξει διάφορα φαινόμενα αδιαφάνειας- για το ενδεχόμενο κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης.

Σημειώνεται λοιπόν ότι:

- Η Τράπεζα EFG Eurobank είναι βασικός χρηματοδότης (έχει ήδη δημοσιοποιήσει ότι προτίθεται να τοποθετήσει συνολικά ”μέχρι 30 εκατ. ευρώ” στο Αμοιβαίο) αλλά και θεματοφύλακας του συγκεκριμένου Αμοιβαίου Eurobank MIDCAP Private Sector-50.

- Aπό τον ίδιο όμιλο προέκυψε η εκπόνηση του δείκτη που θα ακολουθεί το Αμοιβαίο.

- Το Αμοιβαίο Κεφάλαιο θα το διαχειρίζεται η θυγατρική ΑΕΔΑΚ της τράπεζας, η EFG Eurobank ΑΕΔΑΚ.

- Η θυγατρική χρηματιστηριακή της τράπεζας EFG Eurobank είναι ο μόνος market maker στην αγορά παραγώγων, για το συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης το οποίο σχεδιάστηκε ειδικά για τον συγκεκριμένο δείκτη, με προφανή στόχο να προσφέρει δυνατότητες hedging, κάλυψης δηλαδή του επενδυτικού κινδύνου, για το άμεσα σχετιζόμενο Αμοιβαίο.

- Προφανώς η πλειονότητα των συναλλαγών που θα γίνονται από το Αμοιβαίο, θα εκτελούνται επίσης μέσω της θυγατρικής χρηματιστηριακής εταιρίας.

Στην πράξη, δηλαδή, o όμιλος Eurobank, μέσω της μητρικής και των θυγατρικών της, είναι ταυτόχρονα πελάτης (μεριδιούχος) του Αμοιβαίου, διαχειριστής του, θεματοφύλακας, αλλά και βασικός αντισυμβαλλόμενος (ως market maker), υποχρεωμένος να παρέχει ρευστότητα σε τιμές που καθορίζει, σε όσους θελήσουν να αντισταθμίσουν τον επενδυτικό κίνδυνο του Αμοιβαίου μέσω της αγοράς παραγώγων, περιλαμβανομένης και της... ίδιας της Eurobank.

Ζητούμενο, επίσης, μάλλον είναι να διαπιστωθεί εάν και κατά πόσον η ίδια τράπεζα είναι σημαντικός δανειστής και κάτοχος μετοχοδανείων σε μετοχές που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο δείκτη και στο Αμοιβαίο.

Όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, αυτή η συγκέντρωση αρμοδιοτήτων και λειτουργιών σε ένα σύστημα προϊόντων αποτελεί καινοφανές φαινόμενο όχι μόνο για την ελληνική αγορά αλλά και διεθνώς, οπότε και δημιουργεί εύλογες απορίες για το ενδεχόμενο κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης, με δεδομένο ότι η θεωρία των ”σινικών τειχών” (θεωρία κατά την οποία τα διάφορα τμήματα/θυγατρικές ενός μεγάλου οργανισμού λειτουργούν ανεξάρτητα, χωρίς να ανταλλάσσουν ”εσωτερικές” πληροφορίες μεταξύ τους, αλλά και χωρίς να δέχονται επιρροές για τη διασφάλιση του συμφέροντος του ευρύτερου οργανισμού, διότι χωρίζονται από ”λεπτούς τοίχους” επαγγελματικής δεοντολογίας) δέχτηκε τα τελευταία χρόνια σοβαρότητα πλήγματα ακόμη και στην εξαιρετικά ώριμη και ”προχωρημένη” αμερικανική αγορά.

Για τέτοιου είδους θέματα άλλωστε επιβλήθηκαν σε πασίγνωστους αμερικανικούς -και όχι μόνον- οίκους βαριά πρόστιμα.

Στην περίπτωση της Σοφοκλέους, που αναμφίβολα δεν κατέχει τα ίδια πιστοποιητικά ”αξιοπιστίας και αμεροληψίας” με τη Wall Street και σε μια περίοδο που είναι γνωστό τοις πάσι ότι ”η γυναίκα του Καίσαρα δεν οφείλει απλώς να είναι τίμια, πρέπει και να φαίνεται τίμια”, μήπως και επιστρέψουν οι επενδυτές, πώς θα διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη;

Ένα ακόμη ερώτημα αφορά τη δήλωση στελεχών της Eurobank ότι στο συγκεκριμένο Αμοιβαίο θα συμμετέχουν και βασικοί μέτοχοι των εταιριών που περιλαμβάνονται στο δείκτη τον οποίο παρακολουθεί το Αμοιβαίο.

Η διατύπωση αυτή αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο ανταλλαγής μετοχών με μερίδια του Αμοιβαίου, είτε απευθείας είτε έμμεσα (ο μέτοχος της εταιρίας αγοράζει μερίδια του Αμοιβαίου και εν συνεχεία μέσω της αγοράς πουλάει μετοχές της εταιρίας του, τις οποίες αγοράζει το Αμοιβαίο, οπότε ανακτά τη ρευστότητά του κι αντί για τις μετοχές που πούλησε έχει πλέον μερίδια του Αμοιβαίου, πιθανώς και ίσης αξίας).

Προφανώς, μια συμφωνία αυτού του είδους προσφέρει στο βασικό μέτοχο εκείνων των εισηγμένων που δεν διαθέτουν επαρκή εμπορευσιμότητα μια πολύ ”βολική” λύση.

Αντί να ρευστοποιήσει μετοχές του στην αγορά, τις δίνει στο Αμοιβαίο κι εκείνος αποκτά μερίδια, τον επενδυτικό κίνδυνο των οποίων μπορεί να αντισταθμίσει μέσω του παραγώγου προϊόντος.

Για την ακρίβεια, θα έχει πλέον τη δυνατότητα να κερδίζει κι όταν το Αμοιβαίο κινείται πτωτικά, μια δυνατότητα που δεν θα είχε κατέχοντας μετοχές της εταιρίας του, εφόσον αυτή δεν περιλαμβανόταν σε εκείνες για τις οποίες υπάρχουν παράγωγα προϊόντα στο ΧΠΑ!!!

- Ένα ακόμη εξαιρετικά ευαίσθητο σημείο είναι κι αυτό που αφορά τη δυνατότητα της ίδιας της Eurobank να προχωρήσει τώρα ή και στο μέλλον σε πλήρη αντιστάθμιση των χρημάτων που έχει τοποθετήσει στο Αμοιβαίο, μέσω του παράγωγου προϊόντος.

Η γνωστοποίηση του στοιχείου αυτού, του ποσοστού δηλαδή αντιστάθμισης στο οποίο βρίσκεται η επένδυση του βασικότερου μεριδιούχου του Αμοιβαίου, ο οποίος με άλλο ”καπέλο” είναι διαχειριστής και με άλλο ”καπέλο” market maker του παραγώγου προϊόντος, αποτελεί στοιχείο που κατά την άποψη αρκετών στελεχών της αγοράς θα πρέπει να είναι σε άμεση γνώση του επενδυτικού κοινού.

Κι αυτό επειδή το επενδυτικό κοινό στη χώρα μας δεν είναι αρκετά έμπειρο σε τέτοιου είδους περίπλοκες τεχνικές, ενώ εύκολα θα μπορούσε να παρασυρθεί από το γεγονός ότι δεν παρατηρούνται ρευστοποιήσεις μεριδίων, χωρίς να γνωρίζει ότι ο βασικός μεριδιούχος (η ίδια η Eurobank) δεν μειώνει τη θέση του, παρά την πτώση των τιμών, απλά και μόνον επειδή έχει αντισταθμίσει τον κίνδυνο και άρα έχει εξασφαλίσει τα χρήματά του!!!

Ωστόσο, υπάρχουν και ερωτήματα που αφορούν τις παράπλευρες επιδράσεις που θα έχει αυτός ο συνδυασμός προϊόντων για την ευρύτερη αγορά και συγκεκριμένα τις επιπτώσεις που θα έχει στην αύξηση (ή μήπως τελικά στη μείωση;) της ρευστότητας του δείκτη FTSE MID CAP-40.

Όπως προκύπτει από τις συνθέσεις των δύο δεικτών, του MID-40 και του MID-CAP EPS–50, είναι σε μεγάλο βαθμό ανταγωνιστικοί! Για την ακρίβεια, ο δείκτης της Eurobank περιλαμβάνει 27 από τις 40 μετοχές του 40άρη, το βάρος των οποίων στο συγκεκριμένο δείκτη των Financial Times ανέρχεται σε περίπου 66%.

Με απλά λόγια, αγοράζοντας το ”καλάθι” του δείκτη της Eurobank ένας επενδυτής ”κατέχει” και το 65% του FTSE/MID-40.

Αυτό το θέμα φαίνεται να προβληματίζει στελέχη τόσο της υποκείμενης αγοράς όσο και –κυρίως- της αγοράς Παραγώγων, καθώς η εμπορευσιμότητα του FTSE/MID-40 είναι από μόνη της προβληματική (θυμίζουμε την καμπάνια του ΧΠΑ που βρίσκεται σε εξέλιξη για την ενίσχυση της ρευστότητας των παραγώγων του συγκεκριμένου δείκτη) και η ύπαρξη του νέου προϊόντος δεν φαίνεται να την ενδυναμώνει, αλλά μάλλον να την αποδυναμώνει.

Για να ξαναγυρίσουμε όμως στο θέμα της προστασίας του επενδυτικού κοινού, που είναι και το σημαντικότερο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία προσέλκυσης απλών επενδυτών στο συγκεκριμένο Αμοιβαίο είναι, στη γλώσσα των απλών επενδυτών, το γεγονός ότι ”η Eurobank εμπιστεύεται αυτές τις μετοχές”.

Κατά συνέπεια, θα πρέπει να γνωστοποιείται με κάποιο τρόπο εάν και κατά πόσον η ίδια η Εurobank θα αντισταθμίζει μερικώς ή ολικώς τη θέση της στο Αμοιβαίο, προκειμένου να έχει την πραγματική εικόνα ο επενδυτής.

Θα διασφαλίσουν κάτι τέτοιο οι αρχές;

ΥΓ.: Μέχρι στιγμής ο δείκτης EPS-50 γράφει κέρδη της τάξεως του 15%, από τις αρχές Οκτωβρίου, ενώ το Αμοιβαίο που συγκροτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου παρουσίαζε με τα δημοσιευμένα στοιχεία της περασμένης Παρασκευής, 3/12/2004, απόδοση 2,23%.