της Έλενας Λάσκαρη

Η επόμενη μέρα της δημοσιονομικής απογραφής που ”οδήγησε” το έλλειμμα στο 5,3% και το δημόσιο χρέος στο 112% του ΑΕΠ φέρνει την ελληνική οικονομία μπροστά σε πιθανές μεγάλες ”φουρτούνες”.

Πρώτο θύμα η αξιοπιστία, η αποδυνάμωση της οποίας στις διεθνείς αγορές μπορεί να πληρωθεί ακριβά. Τον ”χορό” των αμφισβητήσεων και των συστάσεων άνοιξε το συμβούλιο Ecofin. Στις 2 Ιουνίου παρατήρησε ”με λύπη του ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι δημοσιονομικές στατιστικές αναθεωρήθηκαν μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη νέα κυβέρνηση. Το συμβούλιο επαναλαμβάνει την άποψή του ότι η συλλογή και ο τρόπος αναφοράς των στοιχείων του προϋπολογισμού δεν πρέπει να εξαρτώνται από πολιτικούς και εκλογικούς κύκλους”.

Το δεύτερο ”καμπανάκι” σήμανε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Με την έκθεση που παρέδωσε στον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών Γ. Αλογοσκούφη μετά από δεκαήμερο έλεγχο των στοιχείων της οικονομίας στην Αθήνα, κάνει λόγο για ”επείγουσα ανάγκη δημοσιονομικής προσαρμογής” και ζητεί τη λήψη αξιόπιστων και σαφώς προσδιορισμένων μέτρων διαρκείας (απορρίπτει προσωρινές λύσεις one-off) που θα οδηγήσουν σε μείωση του ελλείμματος και ”ταχεία μείωση του ιδιαίτερα μεγάλου δημοσίου χρέους”.

Ένα βήμα πιο πέρα, σε συνάρτηση με τις δημοσιονομικές επιβαρύνσεις που προκύπτουν από τη γήρανση του πληθυσμού, επισημαίνει τον κίνδυνο μελλοντικής αδυναμίας καταβολής συντάξεων αν δεν ληφθούν πρόσθετα μέτρα για το Ασφαλιστικό.

Η ”χαριστική βολή” ήρθε από έκθεση του διεθνούς οίκου αξιολόγησης Standard and Poor’s, με την οποία αφενός αναθεωρούνται από σταθερές σε αρνητικές οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, αφετέρου απευθύνονται προειδοποιήσεις υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας σε περίπτωση αποτυχίας δημοσιονομικής εξισορρόπησης.

Ακόμη χειρότερα για την αξιοπιστία της χώρας, ο διεθνής οίκος τονίζει ότι ”το μέγεθος και η συχνότητα των αναθεωρήσεων σε έλλειμμα και χρέος δείχνουν επιταχυνόμενη απώλεια της δημοσιονομικής πειθαρχίας”. Με τα επίθετα ”ιδιαίτερα φιλόδοξος αλλά όχι απίθανος” –αν υπάρξει πολιτική βούληση για σημαντικές περικοπές δαπανών- χαρακτηρίζει τον στόχο μείωσης του ελλείμματος κάτω από το 3% το 2005 και προειδοποιεί για κίνδυνο υποβάθμισης τα προσεχή ένα - δύο χρόνια.

Κλιμάκια της Standard and Poor’s αλλά και της Moody’s έχουν προγραμματίσει επισκέψεις στην Αθήνα το Νοέμβριο, αφού κατατεθεί στη Βουλή ο προϋπολογισμός και ανακοινωθούν στην Κομισιόν τα μέτρα για την τιθάσευση ελλειμμάτων και χρέους.



Οι ”αντιδράσεις” της κυβέρνησης

Αρχικά, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών απηύθυνε έκκληση τη Δευτέρα να κρατηθούν χαμηλά οι τόνοι για έλλειμμα και χρέος, αναλαμβάνοντας δέσμευση μείωσης του ελλείμματος στο 2,8% του ΑΕΠ το επόμενο έτος και τονίζοντας κατηγορηματικά ότι ”δεν κάνουμε παιχνίδια με τα δημοσιονομικά στοιχεία ούτε έχουμε πρόθεση να... δέσουμε τα χέρια μας. Στόχος της κυβέρνησης είναι όχι να κρύψει τα προβλήματα αλλά να τα αντιμετωπίσει”.

Η αντιμετώπιση των προβλημάτων βέβαια -αναγνωρίζεται από όλους- καθόλου εύκολη υπόθεση δεν είναι. Μείωση του ελλείμματος κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες σημαίνει μέσα σε ένα χρόνο εξοικονομήσεις πόρων ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ.

Με δεδομένο ότι τα κεφάλαια που θα προέλθουν από αποκρατικοποιήσεις (εκτιμώνται σε 1,5-2 δισ. ευρώ το επόμενο έτος) απαγορεύεται σύμφωνα με κανόνες της Eurostat να αξιοποιηθούν για μείωση του χρέους, οι εξοικονομήσεις θα πρέπει να προέλθουν από το συνδυασμό αύξησης εσόδων και μείωσης δαπανών.

Το σταυρόλεξο γίνεται ακόμα πιο δύσκολο, αφού οι δημοσιονομικές ανάγκες πρέπει να συνοδευτούν και από τήρηση των δεσμεύσεων της κυβέρνησης για φορολογικές ελαφρύνσεις και παροχές. Περιθώρια δεν υπάρχουν και είναι σαφές. Η Κομισιόν έχει δώσει προθεσμία ανακοίνωσης περιοριστικών μέτρων έως τις 5 Νοεμβρίου.



Ακόμη και η λύση της ”ήπιας προσαρμογής” δεν φαίνεται αρκετή. Μέχρι στιγμής είναι σαφές ότι το σύνολο των φορολογικών ελαφρύνσεων θα επιμεριστεί σε τρεις προϋπολογισμούς (από το 2005 έως και το 2007), αλλά τα εισπρακτικού χαρακτήρα μέτρα δεν θα λείψουν. Ο υπουργός Οικονομίας ήδη έχει επιβεβαιώσει την επικείμενη αύξηση των έμμεσων φόρων σε ποτά και τσιγάρα, ενώ πληροφορίες αναφέρουν βέβαιη αύξηση και των τελών κυκλοφορίας των οχημάτων.

Το τοπίο θα ξεκαθαρίσει αναγκαστικά με τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, που θα κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές Οκτωβρίου. Το βέβαιο είναι ότι το 2005 θα είναι το πιο δύσκολο έτος της ελληνικής οικονομίας από την εποχή που εισήλθε στην ΟΝΕ και το χαρτί της ”ισχυρής οικονομίας” φαντάζει πλέον... ανέκδοτο.

* Τα δημοσιεύματα του euro2day.gr αναφορικά με την έκθεση του ΔΝΤ, την ανακοίνωση της S&P, τη συνέντευξη Αλογοσκούφη και τις συστάσεις του Ecofin δημοσιεύονται στη Δεξιά Στήλη ”Διαβάστε επίσης”.