της Έλενας Λάσκαρη

Παραδοσιακά ο Σεπτέμβριος ”ανήκει” στην οικονομία. Στις αρχές του μήνα κάθε χρόνο ο Πρωθυπουργός, από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, δίνει το στίγμα της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησής του για την επόμενη χρονιά (*).

Φέτος, δυστυχώς, με την ολοκλήρωση των Ολυμπιακών Αγώνων, οι προβολείς δεν θα στραφούν στο σύνολό τους στη ΔΕΘ. Την παράσταση αναμένεται να κλέψουν οι έξωθεν ελεγκτές της ελληνικής οικονομίας που θα φτάνουν... κατά κύματα και η ετυμηγορία τους απειλεί να πνίξει τη δημοσιονομικά σαθρή οικονομία μας στο πέλαγος των δυσμενών σχολίων και προβλέψεων, πιθανών υποβαθμίσεων πιστοληπτικής ικανότητας, έως και περικοπών κονδυλίων από το Ταμείο Συνοχής.

Η αντίστροφη μέτρηση ξεκινά την επόμενη εβδομάδα, με την αποστολή στη Eurostat των στατιστικών στοιχείων για την ”άσπρη τρύπα” και το ύψος των αμυντικών δαπανών, τις ”γκρίζες ζώνες” που αλλοίωναν κατά την κοινοτική στατιστική υπηρεσία το ύψος του δημοσιονομικού ελλείμματος.

Στις 2 και στις 3 Σεπτεμβρίου το ελληνικό... άλμα εις ύψος επί των ελλειμμάτων θα εξεταστεί στη συνεδρίαση της Οικονομικής και Νομισματικής Επιτροπής της Κομισιόν.

Στις 6 και στις 7 του ίδιου μήνα οι ελεγκτές της Eurostat καταφθάνουν στην Αθήνα, προκειμένου να ελέγξουν ιδίοις όμμασιν τα στοιχεία και να δώσουν την ετυμηγορία τους, η οποία και θα απασχολήσει τις συνεδριάσεις των συμβουλίων Eurogroup και Ecofin στις 10 και στις 11 του μήνα αντίστοιχα.

Στο μεταξύ, 3 με 14 Σεπτεμβρίου θα βρίσκονται στην Αθήνα οι εμπειρογνώμονες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι οποίοι θα περάσουν από ”ακτινογραφία” συνολικά τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας με διαδοχικές επισκέψεις στο υπουργείο Οικονομίας, στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, στην Τράπεζα της Ελλάδος, στην Εθνική Στατιστική Υπηρεσία και σε αρκετά υπουργεία. Με την αποχώρησή τους θα παραδώσουν δεκασέλιδο πόρισμα, το περιεχόμενο του οποίου κάθε άλλο παρά αισιόδοξο αναμένεται σε επίπεδο προβλέψεων, ενώ δεν θα λείπουν οι συστάσεις.

Αν στις παραπάνω ”εξετάσεις” προστεθούν οι επισκέψεις κλιμακίων των διεθνών οίκων αξιολόγησης Moody’s και Standard & Poor’s, που επίσης έχουν προγραμματιστεί για τον επόμενο μήνα, καθίσταται προφανές ότι ο Σεπτέμβρης των ”εξετάσεων” θα έχει πολλές ειδήσεις, οι οποίες, όπως εκτιμούν ήδη στελέχη του οικονομικού επιτελείου, δεν θα είναι ευχάριστες...

Έρχεται υποβάθμιση

Το ”καμπανάκι” που σήμανε στις αρχές του μήνα με την έκθεσή της η Standard & Poor’s ερμηνεύεται από κορυφαίο στέλεχος του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους ως προάγγελος υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το κόστος δανεισμού του Δημοσίου και τον βαθμό ευκολίας με τον οποίο θα αντλεί κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές.

Ακόμα και χωρίς την υποβάθμιση, όμως, το μέλλον των ελληνικών ομολόγων δεν διαγράφεται ευοίωνο. Ήδη η επιδείνωση της δημοσιονομικής θέσης της ελληνικής οικονομίας μετουσιώθηκε σε μείωση της ελκυστικότητας των ελληνικών τίτλων.

Τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος για το χρηματοοικονομικό ισοζύγιο δείχνουν ότι το πρώτο εξάμηνο του έτους οι τοποθετήσεις ξένων σε ελληνικά ομόλογα μειώθηκαν στα 5,570 δισ. ευρώ, έναντι 11,428 δισ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, ενώ στα dealing rooms τραπεζικά στελέχη εισπράττουν την ανησυχία των ξένων για την επόμενη μέρα των ελληνικών τίτλων.

Οι προειδοποιήσεις της S&P δίνουν τον τόνο. Ο διεθνής οίκος εκτιμούσε στην έκθεσή του ότι ο δανεισμός του Δημοσίου θα εκτοξευθεί φέτος στα 40 δισ. ευρώ.

Ακόμη χειρότερα, επισήμαινε ότι οι δαπάνες τόκων, που μειώθηκαν από το 12% του ΑΕΠ πριν από περίπου πέντε χρόνια στο 6% του ΑΕΠ φέτος, θα αρχίσουν σταδιακά να αυξάνονται λόγω του υπερβολικού δανεισμού δημιουργώντας πρόσθετες δημοσιονομικές πιέσεις για το μέλλον.

Αντίστοιχες εκτιμήσεις περιελάμβανε το αρχικό report του ίδιου οίκου προς την Ιταλία. Το δεύτερο στάδιο ήταν η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της ιταλικής οικονομίας, μετά την αύξηση του ελλείμματος σε επίπεδα υψηλότερα του 3% του ΑΕΠ και παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι παρουσίασε άμεσα στην Κομισιόν πρόγραμμα περικοπών δαπανών ύψους 7,5 δισ. ευρώ προκειμένου να επανέλθει στη δημοσιονομική ισορροπία.

Ευθέως, αρμόδια στελέχη του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών αναγνωρίζουν τον κίνδυνο η ιταλική ιστορία να ξαναγραφτεί επί ελληνικού οικονομικού εδάφους.

Στην έγκαιρη προειδοποίηση της S&P θα πρέπει να προστεθεί και η ”δυσαρέσκεια” της Fitch, εκπρόσωποι της οποίας επέμεναν να... περάσουν από την Αθήνα τον Ιούνιο, όταν ακόμη βρισκόταν σε εξέλιξη η δημοσιονομική απογραφή.

Το αποτέλεσμα ήταν να φύγουν με ”άδεια χέρια”, αφού το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών δεν ήταν σε θέση να δώσει ακριβή στοιχεία για έλλειμμα και χρέος.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται δυστυχώς και η μεγαλύτερη εταιρία αξιολογήσεων, η Moody’s, η οποία είχε προγραμματίσει την αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας για τον περασμένο Ιούνιο και την ανέβαλε για τον Σεπτέμβριο, επίσης λόγω έλλειψης στοιχείων.

(*) Το κείμενο αποτελεί αναδημοσίευση από το φύλλο 336 της εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ.