** Ο αναλυτικός πίνακας για την πορεία του Euribor 3 μηνών από τις αρχές του 2007 δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη «Συνοδευτικό Υλικό».

Σε αγώνα προσέλκυσης και εκμετάλλευσης μετρητών επιδίδονται οι περισσότερες εισηγμένες της Σοφοκλέους. Άλλες γιατί τους λείπουν σε μία περίοδο όπου ο δανεισμός είναι δυσκολότερος και ακριβότερος και άλλες, αν και δεν τους λείπουν, επειδή καταλαβαίνουν ότι στην τρέχουσα συγκυρία η ύπαρξη σημαντικής ρευστότητας αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα.

Οι τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια καταθέσεων και ερευνούν τρόπους έμμεσης χρηματοδότησης μέσα από deals που ίσως τα δούμε να γίνονται πράξη το 2008.

Στους υπόλοιπους κλάδους, άλλοι όμιλοι προσπαθούν να ρευστοποιήσουν ακίνητα, ρευστοποιούν δευτερεύουσας σημασίας συμμετοχές και προσπαθούν να υποκαταστήσουν τον βραχυπρόθεσμο δανεισμό τους με μακροπρόθεσμο.

Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, υπάρχουν και οι κερδισμένοι της κρίσης: οι εισηγμένες εταιρείες που διαθέτουν «γεμάτο πορτοφόλι», οι εφοπλιστές, οι Άραβες και οι Ρώσοι...


--- Δει δε χρημάτων...

Το θέμα της ρευστότητας, βέβαια, δεν αφορά μόνο στις τράπεζες, αλλά επεκτείνεται και στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας, επηρεάζοντας και την πορεία των περισσότερων εισηγμένων εταιρειών στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

Δεν είναι λίγες οι επιχειρήσεις που σπεύδουν να μετατρέψουν τα δάνειά τους από βραχυπρόθεσμα σε μακροπρόθεσμα ή εκείνες που έχουν «βγάλει προς πώληση ακίνητα» προκειμένου να μειώσουν τον δανεισμό τους. Πολλές φορές, ωστόσο, αναγκάζονται να περιμένουν πολύ, γιατί η ζήτηση στον κλάδο έχει «καθίσει»...

Επίσης, αρκετοί όμιλοι προχωρούν σε τακτοποιήσεις των εταιρικών σχημάτων τους, μέσα από την πώληση ή το κλείσιμο θυγατρικών που θεωρούν ότι δεν πρόκειται να αποδώσουν κάτι σημαντικό στο μέλλον. Στόχος τους είτε να αντλήσουν κάποια μετρητά είτε να κλείσουν μερικές «τρύπες» στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως...

Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να τονιστεί ότι η κατάσταση των εισηγμένων εταιρειών κατά μέσο όρο είναι πολύ πιο υγιής σε σχέση με εκείνη του 1999 και του 2000, όταν το «σκάσιμο της φούσκας» είχε βρει πολλούς ομίλους με υπερβάλλοντα δανεισμό και με επιπόλαια επενδυτικά ανοίγματα.

--- Εταιρείες με... πολύ χρήμα

Όσες εταιρείες διαθέτουν υψηλή ρευστότητα γνωρίζουν ότι έχουν ένα «γερό χαρτί» στα χέρια τους, είτε γιατί μπορούν ευκολότερα να εκμεταλλευτούν αγοραστικές ευκαιρίες είτε επειδή θα αντιμετωπίσουν πολύ λιγότερα προβλήματα από τους ανταγωνιστές τους.

Μερικά παραδείγματα εισηγμένων εταιρειών που πλεονεκτούν είναι τα ακόλουθα:

* MIG: Ιδίως όταν ολοκληρωθεί το deal με την Deutsche Telekom αποκτά πολύ υψηλή ρευστότητα, με τη διοίκηση του ομίλου να κρατά «κλειστά τα χαρτιά της» για τους κλάδους και τις χώρες που τον ενδιαφέρουν.

* Sciens: Η μεγάλη αύξηση κεφαλαίου στα τέλη του 2007 έχει οδηγήσει την εταιρεία συμμετοχών σε πολύ χαμηλή μόχλευση και οι εξαγορές επιχειρήσεων αποτελούν προτεραιότητά της στην τρέχουσα χρήση.

* Σαράντης: Αναμένει και φέτος θετικές ταμειακές ροές και προβλέπεται ότι στο τέλος του 2009 θα έχει μηδενικό τραπεζικό δανεισμό.

* Forthnet: Στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, όπου η ρευστότητα αποτελεί βασικό συγκριτικό πλεονέκτημα, οι Άραβες είναι πρόθυμοι να καλύψουν ακόμη και το σύνολο της σχεδιαζόμενης αύξησης κεφαλαίου για την εξαγορά της Nova. Με τη σειρά της η Nova θα συνεισφέρει μετρητά στον όμιλο λόγω των πολύ θετικών καθαρών ταμειακών ροών τις οποίες επιτυγχάνει.

* Υγεία: Η αύξηση κεφαλαίου, σε συνδυασμό με την έκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου, αφήνει περιθώρια για σημαντικές εξαγορές.

* Aegean Airlines: Η περυσινή άντληση κεφαλαίων από τη χρηματιστηριακή αγορά επιτρέπει στην εταιρεία να δρομολογήσει με άνεση το πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου της, όταν ο ανταγωνισμός εξακολουθεί να πλήττεται από τα μακροχρόνια προβλήματά του...

* Στον χώρο των ακινήτων, οι σχετικά πρόσφατες (γύρω στο τέλος του 2007) αυξήσεις κεφαλαίου για τη Eurobank Properties και την Pasal Development δίνουν την ευχέρεια στις δύο εισηγμένες να προβούν σε αγορές επιλεγμένων ακινήτων, τόσο που έχει «χαλαρώσει» η ζήτηση...

* Με καθαρό ταμείο αρκετών εκατομμυρίων ευρώ, η SingularLogic μπορεί να σχεδιάζει με άνεση το μέλλον της, μετά το περυσινό turn around που σημείωσε.

* Η Attica Συμμετοχών μετά και την αναδιάρθρωση του στόλου της κατά την τελευταία διετία συνδυάζει μικρής ηλικίας πλοία και πολύ ικανοποιητική ρευστότητα.

* Η Βιοκαρπέτ δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα ρευστότητας και επιπλέον η κυριότερη θυγατρική της Exalco θα αντλήσει πόρους μέσα από τη σχεδιαζόμενη αυτόνομη είσοδό της στο Χ.Α.

* Στον χώρο των εναλλακτικών πηγών ενέργειας, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή μετά την περυσινή δημόσια εγγραφή της διαθέτει τα κεφάλαια προκειμένου να χρηματοδοτήσει τον υπερδιπλασιασμό της ισχύος της που σχεδιάζει μέσα στο 2009.

Στον Ρόκα υποστηρίζουν ότι δεν παρουσιάζεται κανένα πρόβλημα ρευστότητας, καθώς υπάρχει δυνατότητα χρηματοδότησης από τον πολυεθνικό μητρικό όμιλο.

* Η Autohellas έχει αποφασίσει την επιστροφή κεφαλαίου στους μετόχους της, ενώ ισχυρές ανταγωνίστριές της συρρικνώνονται λόγω του προβλήματος ρευστότητας που αντιμετωπίζουν.

* Η Jumbo έχει ήδη αντλήσει μέσω ομολογιακού δανείου κεφάλαια για τις επενδύσεις της επόμενης τριετίας και το πρόβλημά της είναι πόσο γρήγορα θα καταφέρει να υλοποιήσει τις συγκεκριμένες επενδύσεις. Λεφτά, πάντως, υπάρχουν...

* Στον Πετρόπουλο η ρευστότητα είναι παραπάνω από ικανοποιητική και σχεδιάζονται εξαγορές σε περίπτωση που βρεθεί κάποια ευκαιρία.

* Ο Μουζάκης μετά την περυσινή πώληση ενός ακινήτου του μόνο πρόβλημα ρευστότητας δεν αντιμετωπίζει. Ωστόσο, η κατάσταση στον κλάδο βαδίζει από το κακό στο χειρότερο...

* Ο ΟΠΑΠ αποτελεί τον... ορισμό της υπερβάλλουσας ρευστότητας. Επίσης, εισηγμένες που «παραδοσιακά» διαθέτουν καθαρό ταμείο (ταμείο μείον τραπεζικό δανεισμό μεγαλύτερο του μηδενός) είναι η Crown Hellas Can, η ΓΕΚΕ (President), η Κλωστοϋφαντουργία Ναυπάκτου, η MLS, η Κρι Κρι, η Ζάμπα, η Q&R κ.ά.

--- Οι εφοπλιστές, οι Άραβες, οι Ρώσοι

Πέρα όμως από τις εισηγμένες εταιρείες που πλεονεκτούν ως προς τη ρευστότητα, προνομιακό ρόλο έχουν στην τρέχουσα συγκυρία και οι κατέχοντες «ζεστό χρήμα». Δεν είναι τυχαίες, άλλωστε, οι σποραδικές αγορές μετοχών από εφοπλιστές, οι οποίοι αποκόμισαν υψηλότατα κέρδη τα τελευταία χρόνια από τη θάλασσα και τα τοποθετούν στη στεριά, προκειμένου να διαφοροποιήσουν τον κίνδυνο.

Οι Άραβες και οι Ρώσοι ανήκουν επίσης στους ευνοημένους της συγκυρίας, λόγω της μεγάλης ανόδου στην τιμή του «μαύρου χρυσού». Οι πρώτοι προχωρούν σε μεγάλες επενδύσεις διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, με ενδεικτικές περιπτώσεις τη MIG, τον ΟΛΘ και τη Forthnet. Όσο για τα κεφάλαια των Ρώσων και των Ουκρανών, τα «καλοβλέπουν» οι ελληνικές και οι κυπριακές τράπεζες, οι οποίες είτε μέσω εξαγορών είτε μέσω αντιπροσωπειών προσπαθούν να προσελκύσουν καταθέσεις.

Η αλήθεια είναι ότι καμία από τις μεγάλες ελληνικές τράπεζες δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει άμεσο πρόβλημα ρευστότητας, καθώς οι ισολογισμοί τους παραμένουν πολύ υγιέστεροι σε σύγκριση με εκείνους των χρηματοπιστωτικών ομίλων του εξωτερικού και συγκαταλέγονται στα «καθαρότερα» stories της διεθνούς αγοράς.

Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα εξελιχτούν τα πράγματα στην περίπτωση που η τρέχουσα κρίση «τραβήξει σε μάκρος».

Γιατί όσο οι δανειοδοτήσεις των ελληνικών ομίλων θα αυξάνονται με διψήφιους ρυθμούς, τόσο οι δείκτες ρευστότητάς τους θα επιδεινώνονται.

Επίσης, το γεγονός ότι κανείς μέχρι σήμερα δεν μπορεί ακόμη να προβλέψει το μέγεθος της κρίσης καθιστά την κατάσταση περισσότερο ανησυχητική και προτρέπει τα στελέχη των τραπεζών και των άλλων ελληνικών ομίλων να καταστρώνουν εναλλακτικά σχέδια χρηματοδότησης στην περίπτωση που τελικά επιβεβαιωθεί κάποιο από τα χειρότερα σενάρια σχετικά με το μέλλον της διεθνούς οικονομίας.

Όμως, πέρα από αυτό, σε σχεδιασμούς για την προσέλκυση κεφαλαίων επιδίδονται ακόμη και οι τράπεζες και οι λοιπές εταιρείες που δεν φαίνεται ότι θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα ρευστότητας.

Κι αυτό για τρεις λόγους:

1) Στην τρέχουσα συγκυρία, η ύπαρξη μεγαλύτερης ρευστότητας αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού.

2) Όσο περισσότερα κεφάλαια αντλεί ένας «παίκτης» της αγοράς, τόσο λιγότερα μένουν για τους ανταγωνιστές του...

3) Όποιος αυτήν την περίοδο διαθέτει υπερεπάρκεια ρευστότητας έχει τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί την κρίση αγοράζοντας ανταγωνιστικές επιχειρήσεις έναντι πολύ χαμηλότερων αποτιμήσεων σε σχέση με το παρελθόν.

--- «Εμείς δεν έχουμε πρόβλημα»...

Δεν είναι τυχαίο ότι στις μέχρι τώρα τακτικές γενικές συνελεύσεις των μετόχων των τραπεζών οι διοικητές των ελληνικών ομίλων έχουν αφιερώσει σημαντικό μέρος των ομιλιών τους για να δηλώσουν ότι οι τράπεζές τους δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας, εμμένοντας στο πόσο ρεαλιστικά εξακολουθούν να παραμένουν τα τριετή business plans τους.

Ωστόσο, κύκλοι της αγοράς φοβούνται ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί στην περίπτωση που η κρίση διαρκέσει για πολλούς μήνες ακόμη και αφού στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα οι ελληνικοί όμιλοι θα έχουν αυξήσει δραστικά τις χορηγήσεις τους στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Αν επαληθευτεί ένα τέτοιο σενάριο, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει κάποιες κινήσεις συγχωνεύσεων, ίσως και μέσα στο 2008.

Και αν σ’ όλα αυτά προστεθούν και οι «τρύπες ρευστότητας» τις οποίες έχουν πολυεθνικοί τραπεζικοί όμιλοι με παρουσία στην Ελλάδα, τότε η πιθανότητα ενός deal μέσα στο έτος αυξάνεται ακόμη περισσότερο.

--- Καταθετικές μάχες και Τ.Τ.

Όσοι κατά την τελευταία τριετία προέβλεπαν πόλεμο τιμών στις χορηγήσεις σήμερα αποδεικνύεται πόσο έξω έχουν πέσει. Ο ανταγωνισμός αυτήν την περίοδο εστιάζεται κυρίως στο μέτωπο των καταθέσεων, με τις τράπεζες να προσφέρουν υψηλότερα επιτόκια τα οποία για τις προθεσμιακές καταθέσεις ετήσιας διάρκειας σε ορισμένες περιπτώσεις υπερβαίνουν ακόμη και το 5%.

Ο λόγος που οι τράπεζες «στριμώχνονται» για το ποια θα προσελκύσει τους καταθέτες είναι ότι το μέσο κόστος της κατηγορίας αυτής (γύρω στο 3%) είναι πολύ φθηνότερο τόσο σε σχέση με τη διατραπεζική αγορά (γύρω στο 4,7%) όσο και σε σύγκριση με τα ομολογιακά δάνεια (5,5% έως 7%).

Κάποιες τράπεζες δίνουν έμφαση στα υψηλά επιτόκια, προκειμένου να μπορέσουν να καλύψουν τις ανάγκες για αυξημένες χρηματοδοτήσεις, ενώ οι υπόλοιπες ακολουθούν κατά πόδας, με στόχο να περιφρουρήσουν τα μερίδια αγοράς τους αλλά και να φέρουν σε δυσκολότερη θέση τους ανταγωνιστές τους...

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το πάντοτε ελκυστικό (λόγω δικτύου και διαθεσίμων) Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο γίνεται ελκυστικότερο και δεν είναι τυχαίο ότι μετά την EFG Eurobank έσπευσε και η Εθνική Τράπεζα να μαζέψει ποσοστό από το ταμπλό, προκειμένου να έχει και αυτή «λόγο» στην «επόμενη μέρα» του Τ.Τ., όποτε και αν έρθει αυτή...


** Ο αναλυτικός πίνακας για την πορεία του Euribor 3 μηνών από τις αρχές του 2007 δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη «Συνοδευτικό Υλικό».