Η ξέφρενη πορεία του ευρώ έναντι του δολαρίου έχει εντείνει τις ανησυχίες επενδυτών και αναλυτών, καθώς υπάρχουν φόβοι ότι μπορεί να επιφέρει το ίδιο σημαντικά, αν και διαφορετικής φύσεως, προβλήματα με την υποτίμηση της περιόδου 1999-2000.

Εξάλλου, δεν λείπουν οι αναλυτές οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το θέμα είναι περισσότερο πολιτικής παρά οικονομικής φύσεως, εντοπίζοντας και ενδεχόμενα προβλήματα στον ”πυρήνα” του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, την ΟΝΕ.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε δημοσίευμα των ”New York Times”, οι ”θαυμαστές” του ισχυρού ευρώ είναι λίγοι στην Ευρώπη, καθώς οι ευρωπαϊκές εταιρίες, εκτός από την ύφεση της ευρωπαϊκής οικονομίας, έχουν να αντιμετωπίσουν και τις επιπτώσεις που επιφέρει το ισχυρό νόμισμα.

Οι ”New York Times” σχολιάζουν ότι όποια και αν είναι τα πολιτικά οφέλη τα οποία αποκομίζουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι από το ”γόητρο” που συνεπάγεται ένα ισχυρό ευρώ, είναι πασιφανές ότι η ανοδική πορεία του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος δεν αντικατοπτρίζει την ισχυρή οικονομία της Ευρώπης, αλλά την οικονομική ύφεση στις ΗΠΑ.

Οι ”Financial Times” υποστηρίζουν σε δημοσίευμά τους ότι με την ύφεση των χρηματαγορών οι επενδύσεις σε ομόλογα κερδίζουν έδαφος σε σχέση με τις επενδύσεις σε μετοχές, ενώ και οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων είναι χαμηλότερες σε σχέση με τα ευρωπαϊκά.

Εξάλλου, συνεχίζουν οι ”FT”, οι αγοραστές ομολόγων δείχνουν να ελκύονται από τη ”σκληρή” πολιτική της ΕΚΤ σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό, ενώ φαίνεται ότι σταμάτησαν να ”επιβραβεύουν” τη FED, η οποία καθορίζει την πολιτική της με βάση αναπτυξιακά κριτήρια.

Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα αυτή την εβδομάδα, όταν οι φόβοι για τον αποπληθωρισμό που εξέφρασε η FED ”σήκωσαν” τα ευρωπαϊκά ομόλογα περισσότερο από τα αμερικανικά, καταλήγουν οι ”FT”.

Με την άνοδο του ευρώ κατά 4% έναντι του δολαρίου από τις αρχές της εβδομάδος, και κατά 30% από τα επίπεδα του Ιανουαρίου του 2001, εταιρίες όπως οι Volkswagen, η Swatch και η Henkel βλέπουν τις πωλήσεις τους στις ΗΠΑ να μειώνονται, τόσο μέσω της ”μετάφρασης” των ποσών από δολάρια σε ευρώ, όσο και μέσω της μείωσης της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων τους.

Ο αναλυτής της JP Morgan, Paul Megguesi, επισημαίνει, σε δηλώσεις του στους ”Financial Times”, ότι ένας πρόσθετος παράγοντας της ισχυροποίησης του ευρώ έναντι του δολαρίου είναι και το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές εξαγωγικές εταιρίες, μην έχοντας προστατευθεί αποτελεσματικά από την πτώση του δολαρίου έναντι του ευρώ, προσπαθούν να αντισταθμίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις πουλώντας δολάρια.

”Πρόκειται για μια πραγματική απειλή”, επισημαίνει στο πρακτορείο Reuters o επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη της Deutsche Bank Thomas Mayer. ”Για τους Ευρωπαίους εξαγωγείς το ισχυρό ευρώ προσθέτει ένα ακόμα πρόβλημα στην ήδη επιβαρημένη θέση τους”.

Από την πλευρά του, ο διευθύνων σύμβουλος της γερμανικής φαρμακευτικής Altana επισημαίνει ότι δεν θυμάται άλλη χρονική συγκυρία κατά την οποία το νόμισμα επηρέασε σε τόσο μεγάλο βαθμό τα αποτελέσματα της εταιρίας. Η Altana, της οποίας το 26% των πωλήσεων προέρχεται από την αγορά των ΗΠΑ, σημείωσε αύξηση των πωλήσεων για το α’ τρίμηνο του 2003 της τάξεως του 10%.

Με όρους σταθερού νομίσματος, η αύξηση των πωλήσεων θα έφτανε στο 20%.

Στην ανάλυση της Citigroup με τίτλο ”Review of Macroeconomic issues and Currency Implications”, ο όμιλος επισημαίνει ότι αν και η ΕΚΤ φαίνεται να μην ανησυχεί από την ισχυροποίηση του ευρώ, όπως διαφάνηκε ξεκάθαρα από τις δηλώσεις του προέδρου της Βιμ Ντούιζενμπεργκ μετά την ολοκλήρωση της σύσκεψής της, οι ανησυχίες είναι βάσιμες.

Η Citigroup αναφέρει χαρακτηριστικά στην ανάλυσή της ότι με την κατανάλωση στην Ευρωζώνη να παραμένει αδύναμη και χωρίς σημάδια ισχυρής ανάκαμψης στο σύνολο του έτους, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου θα βαίνει αυξανόμενο, λόγω κυρίως της μείωσης στις εξαγωγές, ”πιέζοντας” και άλλα θεμελιώδη μεγέθη της οικονομίας.

Ο όμιλος υποστηρίζει ότι ενώ υπάρχουν ενδείξεις μόνο ότι τα μακροοικονομικά στοιχεία στην Ευρώπη ”υποφέρουν” από την ισχυροποίηση του νομίσματος, σε εταιρικό επίπεδο οι αρνητικές παρενέργειες είναι οφθαλμοφανείς.

Ενδεικτική αυτού του γεγονότος είναι η αναλογία εταιριών που αναθεώρησαν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για την κερδοφορία μέσα στο 2003 σε σχέση με αυτές που προέβησαν σε θετική αναθεώρηση, στο πλαίσιο της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων τους για το α’ τρίμηνο του έτους.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Citigroup, η αναλογία αυτή για τις ΗΠΑ είναι –1 (2 εταιρίες αναθεώρησαν θετικά για καθεμία που αναθεώρησε αρνητικά), έναντι αναλογίας –2,5 για τις ευρωπαϊκές εταιρίες.

Στον μακρύ κατάλογο των ευρωπαϊκών εταιριών οι οποίες αναθεώρησαν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους, λαμβάνοντας υπόψη τις επιδράσεις του ισχυρού κοινού νομίσματος στις δραστηριότητές τους, συγκαταλέγονται η Αllianz, η Hugo Boss, η Philips και η Rilken, παρατηρούν οι ”New York Times”.

Σύμφωνα μάλιστα με τις εκτιμήσεις της Goldman Sachs, για κάθε 10% που ”κερδίζει” το ευρώ έναντι του δολαρίου, αφαιρείται ένα 4% από τα κέρδη των ευρωπαϊκών εξαγωγικών εταιριών.

Κάνοντας την αναγωγή στο 30% που ανατιμήθηκε το ευρώ από τον Ιανουάριο του 2001, οι ευρωπαϊκές εταιρίες απώλεσαν κέρδη της τάξεως του -διόλου ευκαταφρόνητου- 12%.

Ωστόσο, οι επιπτώσεις από το ισχυρό ευρώ που είναι πιο δύσκολο να εκτιμηθούν εντοπίζονται στο επίπεδο του ”πολιτικού πειράματος της ΟΝΕ”, όπως επισημαίνουν οι ”New York Times”.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των Βρετανών ευρωσκεπτικιστών, οι οποίοι χρησιμοποιούν το ισχυρό ευρώ ως έναν ακόμη λόγο για τη μη υιοθέτηση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα βλάψει την ανταγωνιστικότητα των βρετανικών προϊόντων. Να σημειωθεί ότι η ισοτιμία στερλίνας-δολαρίου έχει μείνει σχεδόν αμετάβλητη τους τελευταίους δώδεκα μήνες.

Στη Σουηδία, εξάλλου, όπου θα διεξαχθεί δημοψήφισμα σχετικά με την εισδοχή της χώρας στην ΟΝΕ, πρόσφατο δημοψήφισμα έδειξε ότι το 50% των πολιτών είναι κατά της υιοθέτησης του ευρώ, ενώ μόλις 34% είναι υπέρ.

Σχολιάζοντας σχετικά, ο διευθυντής του Κέντρου Σπουδών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPS), Daniel Gros, δήλωσε σκωπτικά: ”Παλαιότερα οι Σουηδοί έλεγαν: ”Αδύναμο νόμισμα - δεν μας αρέσουν τα αδύναμα νομίσματα”. Τώρα, λένε: ”Υπερβολικά ισχυρό νόμισμα - δεν μας αρέσουν τα υπερβολικά ισχυρά νομίσματα”.

Γιώργος Πασχαλίδης