Αλυσιδωτές αντιδράσεις, που επηρεάζουν και το χρηματοπιστωτικό σύστημα στις ΗΠΑ, προκαλεί το ”κυνήγι των μαγισσών” αναφορικά με την πιθανολογούμενη αδιαφάνεια στις λογιστικές καταστάσεις μεγάλων εταιριών.

Το πρόβλημα εστιάζεται στις εμπορικές πιστώσεις που χορηγούνται με ένα είδος συναλλαγματικών διάρκειας περίπου 270 ημερών (commercial papers), καθ’ ότι όσες εταιρίες μπαίνουν στη ”μαύρη λίστα” της υποψίας, σχεδόν αυτόματα εξοστρακίζονται από την αγορά αυτών των ειδικών εμπορικών πιστώσεων.

Στην πράξη, αδυνατούν να αναχρηματοδοτήσουν τα ανοίγματά τους και υποχρεούνται έτσι να καταφύγουν σε ένα θεσμό που υποτίθεται ότι αποτελεί ”ασφαλιστική” δικλείδα. Τις ανοικτές πιστώσεις εκτάκτου ανάγκης (γνωστές ως backstops).

Κάπου εδώ αρχίζει το πρόβλημα για τις τράπεζες. Οι ”πελάτες” που ζητούν την ενεργοποίηση αυτών των πιστώσεων, είναι ακριβώς εκείνοι που στην παρούσα φάση οι τράπεζες θα ήθελαν να... αποφύγουν.

Το θέμα είναι ότι όλος αυτός ο μηχανισμός στήθηκε σε εποχές ευφορίας σε σύνδεση με τις εμπορικές πιστώσεις μέσω συναλλαγματικών, αφού για να λάβει κάποια εταιρία τέτοια πίστωση στις ΗΠΑ έπρεπε να έχει εξασφαλίσει ”γραμμή πίστωσης” εκτάκτου ανάγκης.

Με λίγα λόγια, πρόκειται για κλεισμένες συμφωνίες, τις οποίες οι τράπεζες δεν μπορούν σήμερα να αποφύγουν!

Ωσάν να μην έφθανε αυτό, οι όροι είναι μάλλον δυσμενείς για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αφού τα επιτόκια είναι χαμηλά και δεν μπορούν να αλλάξουν!

Ο λόγος για όλα αυτά; Εν πολλοίς, το ”σύστημα” θεωρούσε ότι οι πιστώσεις αυτές θα είναι περίπου... ”αχρείαστες”.

Η σοβαρότητα της υπόθεσης γίνεται αντιληπτή μόλις περάσουμε στους αριθμούς. Σύμφωνα με έγκυρους σχολιαστές, το ποσό τέτοιου είδους ”δανείων υπό ανάληψη” είναι συνολικά μεγαλύτερο κατά 23% από το σύνολο των επίσημα καταχωρισμένων ενεργών δανείων και αγγίζει τα 4,8 τρισ. δολάρια!

Καθώς η πιστοληπτική ικανότητα των ”ύποπτων” εταιριών υποβαθμίζεται, εξοστρακίζοντάς τες από την αγορά εμπορικών πιστώσεων με συναλλαγματικές, αυτές στρέφονται προς τις τράπεζες, ζητώντας τεράστια κεφάλαια.

Το τελευταίο διάστημα οι γνωστές εταιρίες Tyco και Qwest ζήτησαν με τον τρόπο αυτό 8,5 δισ. και 4 δισ. δολάρια, αντίστοιχα. Το πρόβλημα μετατοπίζεται έτσι στις ίδιες τις τράπεζες που, για να δώσουν κεφάλαια, πρέπει με τη σειρά τους να τα συγκεντρώσουν, διακινδυνεύοντας ταυτόχρονα την υποβάθμιση της δικής τους πιστοληπτικής ικανότητας.