Η σημαντική πτώση των χρηματιστηριακών αγορών έχει ήδη αφήσει τα σημάδια της στις περισσότερες από τις εκφάνσεις της οικονομικής δραστηριότητας, ακόμα και σε αυτές που κράτησαν αποστάσεις από επισφαλείς επενδύσεις και επιδίωξαν τη μεγαλύρερη δυνατή ασφάλεια.

Ο λόγος για τα συνταξιοδοτικά ταμεία των επιχειρήσεων, θεσμός εξαιρετικά διαδεδομένος στο εξωτερικό, εν αντιθέσει με την Ελλάδα. Πρόσφατη έκθεση της SSSB ημερομηνία 3 Οκτωβρίου 2002 και με τίτλο ”UK Defined Benefit Pensions: The Trustees’ Nightmare” για τα εν Βρετανία συνταξιοδοτικά ταμεία, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου κάνοντας λόγο για ”ωρολογιακή βόμβα” τη δύναμη της οποίας υποδαύλισαν οι μετοχικές απώλειες και συντηρούν τα χαμηλά επιτόκια.



Στα τέλη Σεπτεμβρίου, αναφέρει η έκθεση της SSSB, τα 81 συνταξιοδοτικά ταμεία, που έχουν συστήσει οι εταιρίες του FTSE 100, εκτιμάται, ότι είχαν έλλειμμα της τάξης των 50 δισ. αγγλικών λιρών, ποσό που ισοδυναμεί με το σύνολο σχεδόν των περσινών κερδών τους, με το 160% των μερισμάτων που λαμβάνουν ή το 10% των συμμετοχών τους.

Πιθανή εξέλιξη που θέλει τα μακροχρόνιας διάρκειας βρετανικά κρατικά ομόλογα να εμφανίζουν απόδοση 4% σε συνδυασμό με τυχόν ήπια εξάπλωση των εταιρικών ομολόγων ”υψηλής εξασφάλισης”, θα εκτινάξει το έλλειμμα αυτό στα 100 δισ. αγγλικές λίρες.

Αν το σενάριο αυτό επαληθευθεί, επισημαίνει η SSSB, θα χρειαστεί άνοδος του FTSE 100 κατά 80% για να εξαλειφθεί η ”τρύπα”!

Στο πλαίσιο αυτό, και δεδομένων των αυξανόμενων υποχρεώσεων που περιμένουν τα ταμεία από τη διαρκή γήρανση του πληθυσμού, τα συνταξιοδοτικά Funds ρευστοποιούν τις τοποθετήσεις τους, προσπαθώντας να περισώσουν ό,τι μπορούν, ακυρώνοντας με αυτόν τον τρόπο, το ”θεσμικό τους ρόλο”.

Το πράγμα εκτός από δυσάρεστο, γίνεται και περίπλοκο, αν υπολογίσει κανείς τις αμφιλεγόμενες διατάξεις της βρετανικής νομοθεσίας (FRS 17) περί των συνταξιοδοτικών ταμείων και τις αντιθέσεις, που αυτές εμφανίζουν με το άρθρο 19 των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων.

Τα γριφώδη συστήματα αποτίμησης τονίζει η Lane Clark & Peacock, δημιουργούν εναλλασσόμενα αποτελέσματα. Χαρακτηριστικά, σε μελέτη της ίδιας, αναφέρεται ότι ενώ στα μέσα Ιουλίου τα συνταξιοδοτικά ταμεία των εταιριών του FTSE 100 εμφάνιζαν έλλειμμα 25 δισ. λιρών, δύο μόλις μήνες πριν, παρουσίαζαν πλεόνασμα της τάξης των 5 δισ. λιρών.

Γεγονότα σαν αυτό καθιστούν δύσκολο για τους μετόχους και τους επενδυτές να εξάγουν σαφή συμπεράσματα για την καθαρή θέση και τις δυνατότητες κάθε εταιρίας. ”Ανάλογα με το ύψος των ελλειμμάτων”, λέει η έκθεση της SSSB, ”οι εταιρίες καλούνται να εκταμιεύσουν ποσά προς ενίσχυση των ταμείων τους- κάτι που ασκεί πίεση στην κερδοφορία και στη μερισματική απόδοση των επιχειρήσεων- ενώ κρατικά συνταξιοδοτικά ταμεία μειώνουν τα αποθεματικά τους.

Τον καιρό των (χρηματιστηριακών) ”παχιών αγελάδων” το πρόβλημα μπορούσε να μείνει στην αφάνεια, καθώς οι υπεραξίες που πέτυχαν τα ταμεία, μέσω των επενδύσεών του σε χρηματιστηριακά προϊόντα, όχι μόνο δεν δημιούργησε ελλείμματα, αλλά φαίνεται ότι βοήθησε ταμεία όπως αυτά της Allied Domecq, της Daily Mail, της Rolls Royce και της Prudential, να μεγαλώσουν περισσότερο από τις μητρικές τους!

Τώρα, καταλήγει η έκθεση του οίκου, χωρίς ”δραματική άνοδο” των χρηματιστηριακών αγορών, θα απαιτηθούν θεμελιακές αλλαγές, που περιλαμβάνουν κυρίως αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης, που, για την Ευρώπη, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 40 ετών ”έπεσε” από τα 65 έτη στα 60.

Δ.Γλ.