**Oι αναλυτικοί πίνακες με τις αποτιμήσεις των αγορών για το 2008, τις συστάσεις για τους κλάδους στην Ευρώπη αλλά και των ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ αναπτυσσόμενων και αναδυόμενων αγορών δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”

Mε τις μετοχές να υποχωρούν ραγδαία και την ύφεση να προεξοφλείται από τις αγορές, ερώτημα αποτελεί το κατά πόσον οι κινήσεις των κεντρικών τραπεζών μπορούν να μεταβάλουν το αρνητικό επενδυτικό κλίμα.

Οι αγορές προεξοφλούν ότι οι επιθετικές κινήσεις από τη Fed θα συνεχιστούν, ενώ οι αναλυτές, αν και συμφωνούν ότι η μεταβλητότητα στα χρηματιστήρια θα παραμείνει, διαφωνούν στο κατά πόσον η πτώση των τιμών έχει ολοκληρωθεί, καθώς ορισμένοι βλέπουν ευκαιρίες και άλλοι αναμένουν περαιτέρω απώλειες.

Παραθέτουν, μάλιστα, στατιστικά στοιχεία ώστε να στοιχειοθετήσουν τις προβλέψεις τους. Στα διάφορα bear markets, για παράδειγμα, από το 1970 η μέση πτώση των τιμών από το υψηλό στο χαμηλό ήταν 36% (από -19% έως -60%), ενώ 12 μήνες μετά την ολοκλήρωση των απωλειών τα κέρδη σε μέσο επίπεδο έφτασαν στο +38% (από +23% έως +60%).

Επίσης, στα διάφορα sell-off από το 1970, στα οποία οι απώλειες βρίσκονταν γύρω στο 20% όπως σήμερα, οι μετοχές 12 μήνες μετά σημείωναν κέρδη 6% κατά μέσο όρο.

Μία πιο εξειδικευμένη στατιστική μελέτη δείχνει ότι από το 1987, στις 19 έκτακτες μειώσεις επιτοκίων από τη Fed, οι μετοχές στο 73,7% των περιπτώσεων κινήθηκαν ανοδικά. Και στις 19 μειώσεις τα κέρδη για τις μετοχές, τρεις μήνες μετά την έκτακτη μείωση, ήταν 3,2% κατά μέσο όρο.

Στις πέντε τελευταίες περιόδους ύφεσης της αμερικανικής οικονομίας, οι τιμές των μετοχών έφτασαν στα χαμηλά τους δύο τρίμηνα πριν από το χειρότερο σημείο της εταιρικής κερδοφορίας και σημείωσαν άνοδο 22% κατά μέσο όρο τους επόμενους έξι μήνες, παρότι τα εταιρικά κέρδη συνέχιζαν να υποχωρούν.

Τα δεδομένα

Τα δεδομένα, πάντως, δείχνουν ότι η οικονομία των ΗΠΑ θα σημειώσει αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο τρίμηνο, η Fed θα συνεχίσει τις μειώσεις επιτοκίων κατά 0,50 μονάδες βάσης στο τέλος του μήνα, με τα επιτόκια αναφοράς της να φτάνουν στο 2% - 2,25% το 2008, ενώ και τα επιτόκια του ευρώ θα υποχωρήσουν έως το 3,5% φέτος.

Τα εταιρικά κέρδη επίσης αναμένεται να παρουσιάσουν μηδενικούς ρυθμούς αύξησης, γεγονός το οποίο αρχίζει να προεξοφλείται ήδη από τις αγορές. Τα παραπάνω οδηγούν στην εκτίμηση ότι τουλάχιστον οι ΗΠΑ εισήλθαν ή κινούνται στις παρυφές της ύφεσης, που δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστο τον υπόλοιπο κόσμο.

Το ”πακέτο” Μπους και οι μειώσεις επιτοκίων για τη στήριξη της οικονομίας δεν έπεισαν τις αγορές, δεδομένου του μεγέθους της ιδιωτικής κατανάλωσης στις ΗΠΑ, που φτάνει στα 8,4 τρισ. δολάρια.

Τους επόμενους μήνες, εξάλλου, θα δοκιμαστεί η ιστορική συσχέτιση κατανάλωσης και ακινήτων, με τους αναλυτές να αναμένουν συνέχιση της πτώσης στις τιμές έως το γ΄ τρίμηνο και την επίπτωση πλούτου στα νοικοκυριά να είναι πιο έντονη συνολικά την περίοδο 2008 - 2010.

Οι καταναλωτές έχουν να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές συνέπειες πλούτου από την πτώση των ακινήτων -τη χειρότερη από τη δεκαετία του 1970- αλλά και την κατάρρευση των μετοχών.

Εξάλλου, οι συνέπειες της πιστωτικής κρίσης και της ανόδου των τιμών ενέργειας και τροφίμων, σε συνάρτηση με την εξασθένηση της αγοράς εργασίας, έχουν οδηγήσει ούτως ή άλλως σε συγκράτηση των καταναλωτικών δαπανών, οι οποίες ”ευθύνονται” για το 70% του ΑΕΠ.

Οι χαμηλότερες λιανικές πωλήσεις σε συνδυασμό με την απογοητευτική εικόνα της μεταποίησης (Ρhilly Fed στα χαμηλά επταετίας) και τη διατήρηση της κρίσης των ακινήτων συνθέτουν την εικόνα της επιβράδυνσης που προέρχεται από την υποχώρηση της κατανάλωσης.

Στο πλαίσιο αυτό, το ερώτημα είναι κατά πόσον η Fed θα μπορέσει να αντιστρέψει το κλίμα μειώνοντας για μία ακόμη φορά κατά 0,50% τα επιτόκια αναφοράς της στο τέλος του μήνα. Την ίδια στιγμή, εκτιμάται ότι και η ΕΚΤ θα μειώσει τελικά τα επιτόκια του ευρώ κατά 0,25% - 0,50% το 2008, ενώ οι τράπεζες στην ευρωζώνη αναμένουν ότι η χρηματοοικονομική κρίση θα επηρεάσει αρνητικά τη διάθεση δανειοδοτήσεων στους επόμενους τρεις μήνες.

Παρά τη γενικευμένη αποστροφή για το μετοχικό ρίσκο και τη σημαντική υποχώρηση των τιμών των μετοχών -που έχει οδηγήσει ορισμένους αναλυτές στην εκτίμηση ότι ήρθε το τέλος της μακροχρόνιας ανόδου-, δεν υπάρχουν ακόμη επαρκείς ενδείξεις σταθεροποίησης των αγορών. Αν και δεν μπορούν να αποκλειστούν ανοδικές αντιδράσεις, το παρόν επενδυτικό περιβάλλον ενδείκνυται μάλλον μόνο για βραχυχρόνιες αγοραπωλησίες τίτλων (trading).

Πάντως, αν και μεγάλες επενδυτικές τράπεζες μείωσαν τις τιμές-στόχους για τους βασικούς δείκτες το 2008 στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, η πτώση των τιμών παρέχει σημαντικά περιθώρια ανόδου, και άρα σημαντικά κέρδη, εάν βέβαια μπορέσει κάποιος να προβλέψει το γύρισμα των αγορών. Ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο για τις μετοχές στην παρούσα φάση να είναι το εύρος και η ένταση της επιβράδυνσης - ύφεσης στις ΗΠΑ, που σήμερα δεν δείχνει να μπορεί να προβλεφθεί εύκολα από κανέναν.

Το προηγούμενο διάστημα αρκετές μεγάλες τράπεζες συνιστούσαν μείωση θέσεων στις μετοχικές αγορές, αναγνωρίζοντας τις συνιστώσες (παρατεταμένη ύφεση της αγοράς ακινήτων, επέκταση της πιστωτικής κρίσης, αδυναμία καταναλωτή και μείωση εταιρικής κερδοφορίας) οι οποίες θα οδηγούσαν σε σημαντική επιβράδυνση την οικονομία των ΗΠΑ.

Η κρίση των ακινήτων και το πρόβλημα που εμφανίστηκε στα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια subprime και στα δομημένα παράγωγα τα οποία συνδέονται με αυτά παρουσιάζουν σαφή επιδείνωση και φαίνεται να μετακυλίονται στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο.

Οι απομειώσεις των τραπεζών και οι αυξημένες ζημίες απειλούν να πλήξουν σημαντικά την πιστωτική επέκταση των τραπεζών και τα οργανικά κέρδη τους. Μέχρι στιγμής οι απομειώσεις ξεπέρασαν τα 100 δισ. δολ. από τα συνολικά 250 δισ. δολ. που είχαν αρχικά υπολογιστεί για τις τράπεζες, ενώ για το σύνολο της αγοράς οι απώλειες εκτιμώνται άνω των 450 δισ. δολ.

Η μειωμένη κερδοφορία των χρηματοπιστωτικών οργανισμών συνοδεύτηκε από διεύρυνση στα spreads των δεικτών πιστωτικών παραγώγων και όλων των περιφερειακών ομολόγων. Μοναδικοί κερδισμένοι ήταν τα bunds και τα treasuries, που κινήθηκαν ανοδικά κατά 2% και 2,62% αντίστοιχα, αντιδρώντας στις αυξημένες πιθανότητες μειώσεων επιτοκίων στις ΗΠΑ και στην ευρωζώνη.

Οι κεντρικές τράπεζες παρείχαν την απαιτούμενη ρευστότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, εξομαλύνοντας το πρόβλημα στην αγορά χρήματος που είχε εκτοξεύσει τα διατραπεζικά επιτόκια. Παράλληλα, τόσο η ΕΚΤ όσο και η Fed μετέβαλαν τη ρητορική τους και εστιάζουν τώρα στην πορεία της ανάπτυξης.

Αυτήν τη στιγμή συνολικά για το 2008 προεξοφλείται μείωση επιτοκίων δολαρίου κατά 200 μονάδες βάσης (μ.β.) στο 2,25% και μείωση επιτοκίων του ευρώ κατά 25 μ.β. στο 3,75%. Από την άλλη πλευρά, η εικόνα της εταιρικής κερδοφορίας για το τέταρτο τρίμηνο στις ΗΠΑ αναμένεται αρνητική κατά -12% σε σχέση με τα κέρδη του αντίστοιχου περυσινού τριμήνου, ενώ αυτό διαμορφώνεται στο απογοητευτικό -70% για τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.

Οι προσδοκίες έχουν υποχωρήσει σημαντικά, σε επίπεδα όπου προεξοφλούνται επιπλέον αρνητικές εξελίξεις. Την ίδια στιγμή, η δυναμική των εταιρικών κερδών είναι απογοητευτική και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, με ορισμένους αναλυτές να κάνουν λόγο πλέον για μηδενική αύξηση κερδοφορίας σε σχέση με τις προηγούμενες προβλέψεις για διψήφια άνοδο.

Τα θετικά σημεία

Στα θετικά στοιχεία για την αγορά επισημαίνεται η πολιτική πρωτοβουλία για εξομάλυνση της κρίσης των ακινήτων από την κυβέρνηση των ΗΠΑ σε συνδυασμό με τις συμμετοχές κρατικών φορέων αραβικών και ασιατικών χωρών στις επενδυτικές τράπεζες των ΗΠΑ υπό τη μορφή μετατρέψιμων ομολογιακών δανείων.

Ταυτόχρονα, η τεχνική εικόνα της αγοράς (S&P 500) δείχνει να συναντά ισχυρά σημεία στήριξης στην περιοχή των 1.220 - 1.240 μονάδων (χαμηλά σημεία κίνησης 6/2005), που και σε επίπεδο αποτιμήσεων (valuation) αντιστοιχεί σε P/E περί το 14, ενώ η εικόνα του DAX είναι σαφώς πιο ευαίσθητη και θα δικαιολογούσε επιπλέον πτώση 200 μονάδων.

Σε αυτό το περιβάλλον ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι αν και οι κίνδυνοι διολίσθησης σε ύφεση της αμερικανικής οικονομίας έχουν αυξηθεί σημαντικά, η πτώση έχει συντελεστεί με μεγάλη ταχύτητα δηλώνοντας capitulation - βραχυπρόθεσμη εκτόνωση.

**Oι αναλυτικοί πίνακες με τις αποτιμήσεις των αγορών για το 2008, τις συστάσεις για τους κλάδους στην Ευρώπη αλλά και των ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ αναπτυσσόμενων και αναδυόμενων αγορών δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη ”Συνοδευτικό Υλικό”

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 514 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 25/01 - 29/01/2008