του Στέφανου Κορέλλη

Το τέλος του εύκολου και φθηνού δανεισμού στην Ευρώπη φρενάρει και τις συμφωνίες σε έργα υποδομής. Τα επενδυτικά κεφάλαια πλέον γίνονται πολύ επιφυλακτικά επηρεάζοντας και τους χρηματοοικονομικούς ομίλους.

Βέβαια, πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι ενδιαφέρον θα υπάρξει πάλι από τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια της Μέσης Ανατολής και της Ασίας, τα οποία στην περίπτωση των πιεζόμενων από την κρίση χρηματοοικονομικών ομίλων έχουν εμφανιστεί ως ”λευκοί ιππότες”, παρέχοντάς τους ρευστότητα.

Μάλιστα, πολλοί πιστεύουν πως θα υπάρξει ακόμα μία προσπάθεια προστατευτισμού εκ μέρους των χωρών της Δύσης -τελευταία περίπτωση αυτή της Γερμανίας, η οποία προωθεί σχετικό νόμο- για να αποκλείσουν την πρόσβαση των ξένων κρατικών επενδυτικών ταμείων σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι η διαχείριση αεροδρομίων και λιμένων.

Ειδικότερα, την τελευταία διετία πολλές εταιρείες διαχείρισης ιδιωτικών κεφαλαίων και άλλοι όμιλοι προχώρησαν σε επενδύσεις σε έργα υποδομής, τα οποία οι κυβερνήσεις πούλησαν για να χρηματοδοτήσουν άλλες δημόσιες υπηρεσίες ή για να μειώσουν τα κρατικά ελλείμματα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του διεθνούς οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Poor’s, μέσα στο 2007 οι διεθνείς επενδύσεις σε ενεργητικό συνδεδεμένο με τον κλάδο των υποδομών (δρόμοι, λιμάνια, αεροδρόμια κ.ά.) ξεπέρασαν τα 322 δισ. δολάρια, ενώ το 2005 το αντίστοιχο ποσό ήταν 171 δισ. δολάρια (δηλαδή παρατηρείται αύξηση της τάξης του 88%).

Η αύξηση των έργων αυτών ”πακετάρεται” σε τίτλους ή σε ταμεία και πωλείται στους επενδυτές. Όμως, οι αριθμοί πλέον δείχνουν μείωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος, ενώ όλο και περισσότερα deals βρίσκονται στον αέρα και αδυνατούν να βρουν χρηματοδότες, όπως σημειώνει και η έγκριτη ”Wall Street Journal”.

Ενδεικτικά, στην Ευρώπη η πρώτη μεγάλη συμφωνία που αναμένεται μετά την πιστωτική κρίση από τα μέσα του καλοκαιριού αφορά στην εξαγορά της Southern Water Capital από μία κοινοπραξία διεθνών επενδυτών, έναντι 4,2 δισ. στερλινών. Άλλη κοινοπραξία θα εξαγοράσει την εταιρεία ύδρευσης Kelda Group έναντι 3 δισ. στερλινών.

Αλλαγή στάσης

Όμως, οι επενδυτές αρχίζουν να επανεξετάζουν τη στάση τους σε σχέση με τις εξαγορές αυτές και τη χρηματοδότησή τους. Έτσι, ενώ το deal της Southern Water Capital χρηματοδοτήθηκε με χρέος 601,1 εκατ. στερλινών, μετά το ξέσπασμα της πιστωτικής κρίσης από τα μέσα του προηγούμενου καλοκαιριού το ενδιαφέρον άρχισε να μειώνεται, με αποτέλεσμα το χρέος να πουληθεί με discount στο 98% της ονομαστικής αξίας.

Όσον αφορά στην εξαγορά της Kelda Group, το χρέος θα εκδοθεί εντός του 2008, ενώ ενδεικτικό της επενδυτικής ακινησίας είναι η αναβολή της έκδοσης χρέους για την εξαγορά του ομίλου διαχείρισης BAA από την ισπανική Ferrovial. Η ισπανική κατασκευαστική εταιρεία που εξαγόρασε το 2006 την BAA αντί 10,3 δισ. στερλινών σχεδιάζει την πώληση κάποιων από τα αεροδρόμια που ελέγχει μέσω της BAA στη βρετανική επικράτεια, προκειμένου να περιορίσει τα χρέη που δημιούργησε η εξαγορά.

Ταυτόχρονα, η μείωση του ενδιαφέροντος των επενδυτικών κεφαλαίων έχει επηρεάσει και τους χρηματοοικονομικούς ομίλους, πολλοί εκ των οποίων αποφεύγουν να αναλάβουν την αναδοχή τέτοιων deals, φοβούμενοι μήπως βρεθούν με ”απούλητο χρέος”.

Βέβαια, πολλοί αναλυτές κρίνουν ότι η μείωση του ενδιαφέροντος θα είναι παροδική. Και αυτό διότι τη συνδέουν κατά κύριο λόγο με την πιστωτική κρίση και την αύξηση του κόστους δανεισμού. Αντίθετα, υποστηρίζουν πως το ενδιαφέρον θα επανέλθει ισχυρό, αφού οι επενδύσεις σε υποδομές έχουν σταθερή απόδοση.

Στενή σχέση

Οι υποδομές είναι τις περισσότερες φορές συνδεδεμένες με τις μεταφορές. Όμως, μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν βάσεις δεδομένων, δίκτυα ηλεκτροδότησης, συστήματα ύδρευσης κ.ά., τομείς που παρουσιάζουν ανάπτυξη η οποία συνδέεται με τη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών σε κάθε χώρα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μεγάλα ασφαλιστικά ταμεία στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη ανήκουν στους πλέον ενθουσιώδεις επενδυτές, επειδή οι αποδόσεις των υποδομών διαφοροποιούνται ανάλογα με τον πληθωρισμό και την οικονομική ανάπτυξη, όπως συμβαίνει και με τις εισφορές και τις υποχρεώσεις των ασφαλιστικών ταμείων.

Τέλος, πολλοί πιστεύουν ότι μπορεί το ενδιαφέρον των private equity funds να μειώθηκε για τη χρηματοδότηση των συμφωνιών σε κρατικές υποδομές, όμως σταθερό θα παραμείνει το ενδιαφέρον των κρατικών ταμείων χωρών της Μέσης Ανατολής και της Ασίας, όπως συνέβη με την DP World του Ντουμπάι, η οποία τον Μάρτιο του 2006 εξαγόρασε την P&O, αναγκάστηκε όμως να πουλήσει τον αμερικανικό βραχίονα της εταιρείας λόγω πολιτικών πιέσεων.

Χρυσές αποδόσεις από τις ”πράσινες” επενδύσεις

Οι επενδυτικές τράπεζες διέβλεψαν κέρδη και... πάτησαν πόδι στον νέο κλάδο. Ο λόγος για τις εναλλακτικές ”πράσινες” επενδύσεις αλλά και για την εμπορία ρύπων, στις οποίες οι αμερικανικές και οι ευρωπαϊκές τράπεζες αρχίζουν να δραστηριοποιούνται διαπιστώνοντας το ενδιαφέρον των κρατών να δώσουν έδαφος στις οικολογικές επενδύσεις και να λάβουν μέτρα κατά των κλιματικών αλλαγών.

Ενδεικτικά, η Morgan Stanley πρόσφατα διαπραγματεύτηκε συμφωνίες για την εγκατάσταση γεννητριών αιολικής ενέργειας στην Κίνα και την κατασκευή σταθμών υδροηλεκτρικής ενέργειας στον Ισημερινό, ενώ απέκτησε το 38% στην εταιρεία MGM International, η οποία πραγματοποιεί προγράμματα μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε Κίνα, Ινδία και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Η γερμανική τράπεζα Dresdner έχει συνεργασία με την Gazprombank, τον τραπεζικό βραχίονα του ρωσικού κολοσσού πετρελαίου και φυσικού αερίου Gazprom, για επενδύσεις σε οικολογικά προγράμματα, ενώ σε ανάλογα επενδυτικά projects έχει προχωρήσει και η Citigroup.

Το ενδιαφέρον είναι ιδιαίτερα μεγάλο στην Ευρώπη, όπου συνδυάζεται και με την προοπτική της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας.

Χαρακτηριστικά, τους πρώτους επτά μήνες του 2007 το 15,2% των καθαρών εισροών στην Ευρώπη δόθηκε στις λεγόμενες οικολογικές επενδύσεις, όπως είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το 2006 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 2,6% και το 2005 μόλις 0,6%. Το 15,2% αντιστοιχεί σε 4,6 δισ. ευρώ, διπλάσιο σε σχέση με το 2006. Ταυτόχρονα, μόνο το πρώτο εξάμηνο του προηγούμενου έτους πουλήθηκαν δικαιώματα ρύπων αξίας 15,8 δισ. δολαρίων, ενώ για όλο το 2006 η αξία των αντίστοιχων συναλλαγών έφτασε στα 22,5 δισ. δολάρια.

Μάλιστα, ενδεικτικό της εκρηκτικής αύξησης είναι ότι το ποσό των 22,5 δισ. δολαρίων ήταν σχεδόν τριπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο του 2005.

Τα ηνία σε αυτές τις διαμεσολαβήσεις φέρεται να έχει η βρετανική Barclays, όμως πιστεύεται ότι είναι ένας τομέας όπου ο ανταγωνισμός των χρηματοοικονομικών ομίλων θα αυξάνεται ανάλογα με τα υψηλά κέρδη τα οποία προσδοκάται ότι θα έρθουν τα επόμενα χρόνια.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 513 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 18/01 - 22/01/08.