Καταναλώνουμε και πάλι περισσότερα από όσα παράγουμε...

Επιβεβαιώθηκε, δυστυχώς, και με τα στοιχεία του τετραμήνου Ιανουαρίου-Απριλίου 2024 που έδωσε στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος, ότι το εμπορικό έλλειμμα (εξαγωγές μείον εισαγωγές εμπορευμάτων πάσης φύσεως) αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της χώρας, με σημαντικές συνέπειες στην ανάπτυξη και κυρίως στην εξέλιξη των εγχώριων επιχειρήσεων αλλά και των παραγωγών του πρωτογενή τομέα. Η κακή εικόνα επιβεβαιώνεται και μετά την αφαίρεση των καυσίμων από το ισοζύγιο.

Η συνολική επιβάρυνση του ισοζυγίου στο τετράμηνο μεταφράστηκε σε έλλειμμα 6,8 δισ. ευρώ, που σημαίνει 1,1 δισεκατομμύριο plus από την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Και στο τετράμηνο η αύξηση των εισαγωγών υπερέβη εκείνη των εξαγωγών. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν 11,8% (6,9% σε σταθερές τιμές) και οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 21,4% (21,5% σε σταθερές τιμές).

Εντύπωση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι σε συνθήκες πληθωρισμού οι εισαγωγές αγαθών και δη καταναλωτικών αυξάνονται, εξέλιξη η οποία μόνο εν μέρει εξηγείται από την αύξηση των τουριστικών εισροών.

Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, ειδικά οι εμπορικές επιχειρήσεις προκειμένου να διατηρήσουν τον τζίρο τους καταφεύγουν σε μαζική εισαγωγή προϊόντων, που υποκαθιστούν ακριβότερα ελληνικά.

Να σημειωθεί ότι αυτή η τάση -της αύξησης του εμπορικού ελλείμματος- που γιγαντώθηκε κατά την περίοδο 1990-2010 λόγω της προϊούσης αποβιομηχάνισης της χώρας και του περιορισμού των καλλιεργήσιμων εδαφών, αποτέλεσε έναν από τους μεγάλους μακροοικονομικούς πονοκεφάλους όλων των οικονομικών επιτελείων των κυβερνήσεων της προαναφερθείσης περιόδου. Και ήταν και μία από τις πολλές αιτίες της χρεοκοπίας της χώρας (δίδυμα ελλείμματα μαζί με το Δημόσιο Χρέος).

Η κατάσταση αυτή είχε περιοριστεί δραστικά τη μνημονιακή περίοδο για δύο λόγους:

1. Η εξασθένηση της εσωτερικής ζήτησης λόγω της μείωσης μισθών και συντάξεων οδήγησε σε δραστική μείωση των εισαγόμενων προϊόντων.

2. Παράλληλα, υπήρξε το παράξενο -από πρώτης απόψεως - φαινόμενο της μεγάλης αύξησης των εξαγωγών. Η εξέλιξη αυτή, που συνεχίστηκε σχεδόν κατά τη διάρκεια όλης της τελευταίας 10ετίας, οφείλεται κατά κύριο λόγο στο εξής γεγονός: Πολλοί Έλληνες επιχειρηματίες οι οποίοι πωλούσαν κυρίως στο εσωτερικό, λόγω της επισφάλειας που δημιούργησε η αδυναμία πολλών επιχειρήσεων λιανικής να εξοφλούν τις υποχρεώσεις τους (κορυφαία αλλά όχι μοναδικά παραδείγματα τα S/M Μαρινόπουλος και Βερόπουλος), αλλά και η μεγάλη αύξηση του μέσου χρόνου εξόφλησης επιταγών, συναλλαγματικών κ.λπ., προτίμησαν να εξάγουν τα προϊόντα τους σε φθηνότερες τιμές σε σίγουρους (ως προς την πληρωμή) πελάτες, με αποτέλεσμα η εικόνα του εμπορικού ισοζυγίου να βελτιωθεί αισθητά και οι εξαγωγές να αυξηθούν εντυπωσιακά.

Έναυσμα πάντως για την αντίστροφη κίνηση ήταν ο πληθωρισμός και η δυνατότητα κάποιων να πωλούν σε υψηλότερες τιμές στην Ελλάδα. Και μπορεί οι εισροές από την ΕΕ και ο τουρισμός να σώζουν μερικώς προς το παρόν την κατάσταση αλλά μέχρι πότε;