Το μπουκέτο αρμοδιοτήτων μιας Γενικής Συνέλευσης

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας, επιχειρήσαμε την προσέγγιση των ρυθμίσεων που αφορούν στη Γενική Συνέλευση (ΓΣ) των μετόχων. Διαπιστώσαμε, εκεί, την ιδιαίτερη σημασία και αξία της ΓΣ ως του ανώτατου οργάνου της ΑΕ. Αναφερθήκαμε, επίσης, στη δυνατότητα, στο εύρος και στους τρόπους παρέμβασης της ΓΣ σε διαχειριστικά θέματα αρμοδιότητας, καταρχήν, του ΔΣ.

Ποιες, όμως, οι αποφάσεις που υπάγονται στην αποκλειστική της αρμοδιότητα;

Απαρίθμηση (αποκλειστικών) αρμοδιοτήτων

(α) Η τροποποίηση του καταστατικού της εταιρείας

Αρμόδια για την τροποποίηση των όρων του καταστατικού της ΑΕ είναι η ΓΣ (με την επιφύλαξη της ειδικά θεσπισμένης αρμοδιότητας του ΔΣ). Η ΓΣ δεν δικαιούται, όμως, να απαλείψει όρους του καταστατικού που συνιστούν το ελάχιστο, κατά τον νόμο, περιεχόμενό του. Δικαιούται, αντίθετα, με ομόφωνη απόφαση του συνόλου των μετόχων, να τροποποιήσει τις (σε κάθε περίπτωση προβληματικές) διατάξεις του καταστατικού, οι οποίες έχουν οριστεί (καταστατικά) ως μη τροποποιούμενες.

(β) Η εκλογή μελών του ΔΣ και των ελεγκτών

Εφόσον δεν υφίσταται διαφορετική καταστατική πρόβλεψη, η απόφαση της ΓΣ για εκλογή μελών ΔΣ (ή ανάκληση μελών ΔΣ) και των ελεγκτών της ΑΕ λαμβάνεται με τα συνήθη ποσοστά απαρτίας και πλειοψηφίας.

Ο κανόνας της εκλογής του ΔΣ από τη ΓΣ, ωστόσο, δεν είναι χωρίς εξαιρέσεις: (α) Το πρώτο ΔΣ είναι δυνατό να ορισθεί στο αρχικό καταστατικό της ΑΕ. (β) Μέτοχος είναι δυνατό να διορίσει, απευθείας-υπό τις προϋποθέσεις του νόμου και του καταστατικού, μέλος/μέλη του ΔΣ. (γ) Το ΔΣ είναι δυνατό να εκλέξει, το ίδιο, μέλη του σε περίπτωση ελλιπούς ΔΣ. (δ) Δικαστική απόφαση είναι δυνατό να διορίσει (προσωρινό) ΔΣ.

(γ) Παροχή άδειας για συναλλαγές και απόφαση επί αξιώσεων της εταιρείας

Η ΓΣ είναι αρμόδια να παράσχει άδεια για την κατάρτιση συναλλαγών με συνδεδεμένα μέρη. Επίσης, να λάβει απόφαση συμβιβασμού ή παραίτησης της εταιρείας από τυχόν αξιώσεις έναντι των μελών του ΔΣ αναφορικά με την άσκηση των διαχειριστικών τους καθηκόντων.

(δ) Η έγκριση της συνολικής διαχείρισης και η απαλλαγή των ελεγκτών από κάθε ευθύνη τους

Στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΓΣ εμπίπτει η απόφαση για γενική επιδοκιμασία των πεπραγμένων, που έλαβαν χώρα από το ΔΣ της εταιρείας, μέσα στην εκάστοτε εξεταζόμενη διαχειριστική περίοδο (έγκριση της συνολικής διαχείρισης). Επίσης η απαλλαγή των ελεγκτών από κάθε ευθύνη.

(ε) H έγκριση των ετήσιων (και τυχόν ενοποιημένων) χρηματοοικονομικών καταστάσεων

Επί του συγκεκριμένου θέματος αποφαίνεται, αποκλειστικά, η τακτική ΓΣ της AE. Σε ξεχωριστό, βέβαια, θέμα ημερήσιας διάταξης, οι μέτοχοι θα εγκρίνουν και την προαναφερθείσα (υπό δ) συνολική διαχείριση.

(στ) H διάθεση των ετήσιων κερδών

Η απόφαση της ΓΣ για τη διάθεση κερδών προϋποθέτει κερδοφόρο εταιρική χρήση. Σε περίπτωση, επομένως, που υφίστανται κέρδη και αποφασισθεί από τη ΓΣ η (κατά το καταστατικό και τον νόμο) διανομή τους, γεννάται αξίωση των μετόχων για καταβολή μερίσματος.

(ζ) Η έγκριση αμοιβών μελών ΔΣ ή προκαταβολής αμοιβών

Όπως, ρητά, προβλέπεται στον νόμο, τυχόν αμοιβή ή παροχή που χορηγείται σε μέλος του ΔΣ στη βάση της οργανικής του σχέσης με την ΑΕ (που δεν ρυθμίζεται στον νόμο ή το καταστατικό) βαρύνει την εταιρεία μόνο αν εγκριθεί με ειδική απόφαση της ΓΣ. Υπερισχύουν, οι διατάξεις για την Πολιτική Αποδοχών καθώς και οι αντίστοιχες για την Έκθεση Αποδοχών-περί των οποίων αμέσως κατωτέρω.

(η) Η έγκριση της Πολιτικής Αποδοχών και της Έκθεσης Αποδοχών

Εταιρείες με μετοχές που είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά υποχρεούνται σε θέσπιση Πολιτικής Αποδοχών ως προς τις αμοιβές των μελών ΔΣ. Αρμόδια για την έγκρισή της (ή μη) είναι η ΓΣ. Οι συγκεκριμένες εταιρείες υποχρεούνται σε κατάρτιση Έκθεσης Αποδοχών. Η έγκριση (ή τυχόν απόρριψή της) από τη ΓΣ έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα.

(θ) Η συγχώνευση, διάσπαση, μετατροπή, αναβίωση, παράταση της διάρκειας ή λύση της εταιρείας

Οι περισσότερο σημαντικές και κρίσιμες -για την υπόσταση της εταιρείας- αποφάσεις ανήκουν, αποκλειστικά, στην αρμοδιότητα της ΓΣ. Μεταξύ αυτών και οποιαδήποτε απόφαση που εμπίπτει στην έννοια του εταιρικού μετασχηματισμού (όπως λ.χ. η συγχώνευση, η διάσπαση-μη εξαιρουμένης της απόσχισης κλάδου κ.ο.κ.).

Η παράταση της (ορισμένου χρόνου) διάρκειας της ΑΕ καθώς και η λύση της εμπίπτουν, επίσης, στις αποκλειστικές αρμοδιότητες της ΓΣ. Εξαίρεση συνιστά η λύση με βάση δικαστική απόφαση.

(ι) Ο διορισμός εκκαθαριστών

Στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΓΣ εμπίπτει, τέλος, και ο διορισμός των εκκαθαριστών της εταιρείας. Εάν, ωστόσο, η λύση της είναι αποτέλεσμα δικαστικής απόφασης, τότε το ίδιο δικαστήριο αποφασίζει (και) για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Οι αποκλειστικές, κατά τον νόμο, αρμοδιότητες της ΓΣ είναι αυτές που, ως ύψιστης σημασίας και αξίας, καταδεικνύουν τη θέση της ως το ανώτατο όργανο της ΑΕ. Κι είναι τόσο σημαντικές οι εν λόγω αρμοδιότητες, που δεν είναι δυνατό το καταστατικό να τις παρακάμψει, απομειώσει ή περιορίσει. Μπορεί, όμως, να παράσχει ευρύτερες εξουσίες στη ΓΣ ή να αξιώσει μεγαλύτερες πλειοψηφίες.

Κι εδώ έγκειται, μεταξύ άλλων, ο βαρύνων ρόλος που έχει το καταστατικό ως το «Σύνταγμα» της ΑΕ: για τη διαχείριση της ίδιας της εταιρείας αλλά και των σχέσεων μεταξύ των μετόχων. Στον κανόνα, όμως, των προαναφερθεισών (αποκλειστικής αρμοδιότητας) αποφάσεων συναντούμε σημαντικές εξαιρέσεις.

Περί αυτών επόμενη αρθρογραφία μας.

* Ο Σταύρος Κουμεντάκης είναι Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm