Ο ΟΣΕ και το μάνατζμεντ της... αδράνειας

Η ευελιξία, η προσαρμογή και η έγκαιρη λήψη αποφάσεων είναι από τα πιο συνηθισμένα ελλείμματα των μεγάλων οργανισμών και ιδιωτικών επιχειρήσεων. Ιδιαίτερα, δε, αυτών που συναλλάσσονται με το κράτος και άρα εξαρτώνται από τη ζήτηση του τελευταίου για τα προϊόντα τους ή τις υπηρεσίες τους.

Όσο, δε, πιο μεγάλες και πολυάνθρωπες γίνονται οι επιχειρήσεις, τόσο πιο σοβαρά προβάλλουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στο επίπεδο της λήψης αποφάσεων. Στις, δε, αποκαλούμενες δημόσιες «κοινωφελείς» επιχειρήσεις, η κατάσταση είναι χειρότερη, γιατί οι όποιες λήψεις αποφάσεων έχουν και πολιτικό χαρακτήρα.

Επηρεάζονται επίσης από τις συνδικαλιστικές συντεχνίες που σχηματίζονται στο εσωτερικό των «κοινωφελών» επιχειρήσεων και οι οποίες φροντίζουν περισσότερο τα συμφέροντά τους παρά τους πολίτες. Χαρακτηριστική από την άποψη αυτή η περίπτωση του δικού μας Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδας (ΟΣΕ), στον οποίο η σχέση εσόδων προς έξοδα ήταν 1 προς 10, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 8 προς 10. Ας μας πουν επίσης οι διάφοροι ιεραπόστολοι του υπαρκτού κρατισμού, πώς είναι δυνατόν να λειτουργεί αποτελεσματικά μια επιχείρηση, όταν σε μια δεκαετία έχει γνωρίσει τέσσερις διαφορετικές διοικήσεις!

Ποιες αποφάσεις μπορούσαν να πάρουν οι διοικήσεις αυτές, όταν το περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούν οι σιδηρόδρομοι στον ανεπτυγμένο κόσμο είναι τεχνολογικά πολύπλοκο και ρευστό και πριν απ’ όλα απαιτεί ορθολογισμό και ευελιξία; Με αυτές τις δύο ιδιότητες, ποια σχέση έχουν τα πελατειακά δίκτυα εξουσίας;

Αυτό που κατά κανόνα συμβαίνει με τους ανθρώπους -οι οποίοι δύσκολα αποδέχονται αλλαγές και επαναπροσανατολισμούς- χαρακτηρίζει συχνά και τις επιχειρήσεις. Αρνούνται να αλλάξουν κατευθύνσεις και γραμμή πλεύσης, έως ότου βρεθούν μπροστά σε προβλήματα που άλλοτε αντιμετωπίζονται με επιτυχία, μερικές φορές όμως είναι μοιραία για την επιβίωσή τους.

Ωστόσο, υπάρχουν γνωστές περιπτώσεις επιχειρήσεων που ακόμα και αν αποφάσισαν να αλλάξουν κατεύθυνση, οι αποφάσεις τους συναντούν μεγάλες δυσκολίες ως προς την εκτέλεσή τους. Είναι γνωστές οι δυστοκίες που παρατηρήθηκαν σε κολοσσούς όπως η IBM, n Philips η General Motors κ.ά., όταν χρειάστηκε να αλλάξουν πορεία, στρατηγική και επιχειρηματική φιλοσοφία. Λίγο έλειψε οι εταιρείες αυτές να καταποντισθούν, λόγω της αδυναμίας στην εκτέλεση αποφάσεων. Αν λοιπόν παρόμοιοι κολοσσοί με σημαντική πολυεθνική δράση βρέθηκαν μπροστά σε δυσκολίες, εύκολα καταλαβαίνει κανείς τι μπορεί να συμβεί σε δημόσιες επιχειρήσεις, οι οποίες επιπροσθέτως αποτελούν κομμάτι πελατειακού πολιτικού συστήματος.

Υπό αυτό το πρίσμα, τα αθώα θύματα της σιδηροδρομικής τραγωδίας των Τεμπών θα πρέπει κατεπειγόντως να θέσουν επί τάπητος το τεράστιο θέμα της λειτουργίας και της λήψης αποφάσεων στις ΔΕΚΟ, πριν θρηνήσουμε και άλλους νεκρούς.

Στον κόσμο της σύγχρονης επιχειρηματικότητας, οι συνεχείς αλλαγές αποτελούν το κλειδί για τη βιωσιμότητα και την εξέλιξη της επιχείρησης. Οι διοικήσεις των οργανισμών και των επιχειρήσεων έρχονται καθημερινά αντιμέτωπες με αυτές τις αλλαγές και προσπαθούν αρχικά να κατανοήσουν το νέο πλαίσιο και έπειτα να ενταχθούν σε αυτό, αναπτύσσοντας ένα περιβάλλον με μηχανισμούς, διαδικασίες και κουλτούρα, δημιουργώντας πόρους και ικανότητες που προκαλούν την αλλαγή.

Παρ' όλα αυτά, ο πιο σημαντικός παράγοντας της επιτυχίας μιας επιχείρησης είναι το ανθρώπινο δυναμικό, δηλαδή τα στελέχη των επιχειρήσεων και οι ηγέτες, οι οποίοι καλούνται να πάρουν αποφάσεις και να διοικήσουν, να αλλάξουν τις επιχειρήσεις, μέσα σ' ένα ευρύτερο κλίμα αβεβαιότητας και ασάφειας.

Η αποτελεσματική αξιοποίηση των επιχειρησιακών πόρων δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς την άσκηση αποτελεσματικής οργάνωσης και διοίκησης, που έχει συνέχεια και δεν αλλάζει κάθε τρεις και λίγο. Ασφαλώς, δε, η διοίκηση αυτή δεν νοείται ως εξάρτημα πελατειακών και κομματικών σχέσεων.