Ο... Σάκης και η αριστερά

Θυμάμαι μία θεωρία που υποστήριζε ότι ο Τσίπρας κατά βάθος δεν ήθελε να εκλεγεί τον Ιανουάριο του 2015, γιατί θα ήταν καλύτερα στην αντιπολίτευση, που δεν θα είχε την υποχρέωση αντιμετώπισης της πραγματικότητας. Το λάθος της ήταν ότι ουδέποτε ίσχυε. Όλα τα πολιτικά κόμματα επιδιώκουν (εξ ορισμού) την κατάκτηση της εξουσίας.

Η θεωρία τώρα μεταλλάχθηκε σε μία «ηρωική έξοδο από την κυβέρνηση» και απαλλαγή από το πικρό ποτήρι της εφαρμογής μνημονιακών μέτρων (που στην Ελλάδα ταυτίζονται με φόρους και περικοπές μισθών και συντάξεων).

Ο συγγραφέας Χ. Χωμενίδης, αιτιολογώντας γιατί κάποιοι δεν θα αφήσουν ποτέ τον Τσίπρα να παραιτηθεί, αναφέρει την ιστορία ενός αριστερού, του Σάκη: «Εσείς, που έχετε μια κανονική δουλειά, που διάγετε μια κανονική ζωή με την οικογένεια, τους φίλους, τα ενδιαφέροντα και τα μικρά ή μεγάλα πάθη σας, δυσκολεύεστε προφανώς να μπείτε στη θέση του Σάκη. Του Σάκη που από τα δεκαέξι του γράφτηκε στη Νεολαία. Που πούλαγε πόρτα πόρτα την κομματική εφημερίδα. Που έριχνε ξύλο στις συνελεύσεις της σχολής του και έτρωγε ξύλο από τα ΜΑΤ. Που παντρεύτηκε μια συντρόφισσα, κουμπάρεψε με δυο συντρόφους, ξενοκοιμήθηκε κάποτε με μιαν άλλη συντρόφισσα.

Που σήμερα, στα εξήντα του, ορίστηκε πρόεδρος ενός δημόσιου οργανισμού. Ο οργανισμός μπορεί να είναι μικρός και ουσιαστικά άχρηστος, απ' τους εκατοντάδες που θα έπρεπε να έχουν κλείσει πριν ή μετά το πρώτο Μνημόνιο. Ο Σάκης όμως διαθέτει ολοδικό του, ευάερο και ευήλιο, γραφείο. Υπηρεσιακό αυτοκίνητο με σοφέρ. Κινητό με απεριόριστες κλήσεις. Διόρισε την περασμένη εβδομάδα την ανιψιά του ως γραμματέα του. Συνέφαγε με τον δήμαρχο της πόλης. Άστραψε και βρόντηξε στο τοπικό κανάλι εναντίον της διαπλοκής. Ο ιδιοκτήτης του πολυτελέστερου ξενοδοχείου στον νομό τον κάλεσε να τον φιλοξενήσει το καλοκαίρι. Ο Σάκης δεν ξέρει εάν θα πάει -φοβάται μην τον πιάσουν στο στόμα τους τα φίδια, οι αντίπαλοι. Ένα ξέρει: πως δεν θα άφηνε ποτέ τον Τσίπρα να παραιτηθεί» (εφημερίδα Τα ΝΕΑ 2/4/16).

Η ιστορία του Σάκη -που μου φαίνεται αληθινή- μού θύμισε έναν συμμαθητή μου από παλιά, τον Θανάση. Δεν έπαιρνε τα γράμματα αλλά ήταν αγωνιστής της δημοκρατίας. Από νεαρός οργάνωνε εντυπωσιακές συγκεντρώσεις με δωρεάν μετακινήσεις φίλων του κινήματος με πούλμαν αλλά και αεροπορικά με την Ολυμπιακή. Μετά το λύκειο διορίστηκε στην ΔΕΗ, όπου έδωσε αγώνες με το συνδικάτο και αναδείχθηκε σε παράγοντα του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος. Πολλοί υπουργοί έπαιρναν σοβαρά τη γνώμη του για μισθοδοτικά θέματα του Δημοσίου, γιατί όποτε τον αγνόησαν, το πλήρωσαν ακριβά.

Έκανε καλό σε χιλιάδες οικογένειες με διάφορες εξυπηρετήσεις, από επιδοτήσεις ευρωπαϊκών προγραμμάτων μέχρι διορισμούς σε ΔΕΚΟ. Μου έλεγε ότι «πρέπει να διορισθούν χιλιάδες στο δημόσιο από αυτούς που για δεκαετίες ήταν αποκλεισμένοι από τη δεξιά, για να αλλάξουν προοδευτικά οι συσχετισμοί».

Για ένα πράγμα ήταν όμως περήφανος. Για το ασφαλιστικό, όπου κατοχύρωσε τα δικαιώματα ώστε όλες οι γενιές των Ελλήνων να ζουν με αξιοπρέπεια. Είχε εξαιρετικές επιτυχίες διεύρυνσης των δικαιούχων «που πήραν μία σύνταξη που τους χρώσταγε το μετεμφυλιακό κράτος». Ακόμα και σήμερα, πολλά από όσα κατάφερε να νομοθετήσει ισχύουν αναλλοίωτα παρά τα μνημόνια (που από την πρώτη στιγμή κατήγγειλε).

Μετά θυμήθηκα άλλον συμφοιτητή μου, τον Γιώργο, που έκανε παρέα με γαλάζιους νέους (όλοι τους ήταν από πραγματικά καλές οικογένειες). Φώναζε ρυθμικά «και α και ου» και μοίραζε φυλλάδια με την ύλη μαθημάτων στην ΑΣΟΕΕ, που του τα προμήθευαν προνομιακά κάποιοι καθηγητές της σχολής που διαρκώς παραπονιούνταν γιατί «δεινοπαθούσαν από την ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς», παρότι δίδασκαν μόνο αυτοί (φαίνεται οι φοιτητές δεν πίστευαν τους καθηγητές τους). Ο Γιώργος διορίστηκε σύμβουλος σε υπουργείο, παρότι δεν ήταν καλός φοιτητής και σιγά σιγά βρέθηκε χωρίς να το πολυκαταλάβει γενικός γραμματέας στο ίδιο υπουργείο. Φόραγε γραβάτα όταν έβγαινε πρωί και απόγευμα στην τηλεόραση (δεν ήταν σαν τους προηγούμενους που ντύνονταν με αμπέχονα). Μοίρασε και αυτός ευρωπαϊκά κονδύλια, ακόμα και αν δεν ήταν ξεκάθαρο ότι είχαν τις προβλεπόμενες επενδυτικές προδιαγραφές. Συνεργάστηκε άψογα και χωρίς κομματικές προκαταλήψεις με τα ίδια γραφεία που είχαν πλέον εξειδικευτεί στα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Διόρισε και πολλούς συναγωνιστές (πάντα της σωστής απόχρωσης) σε διάφορες θέσεις οργανισμών του ευρύτερου δημόσιου τομέα, άσχετα αν είχαν δημιουργηθεί από κυβερνήσεις τις οποίες κατήγγειλε σαν πράσινες χούντες. Ακόμα και σήμερα, έχει διατηρήσει τις σωστές διασυνδέσεις και πιστεύει ότι πολύ σύντομα θα επανέλθει στα πράγματα, μετά από ένα διάλειμμα μιας κυβερνητικής παρένθεσης, όταν θα διαλυθούν μύθοι και αυταπάτες για την Αριστερά και τα αισχρά ιδανικά της.

Αν προσέξατε, οι ομοιότητες του Σάκη με τον Θανάση και τον Γιώργο είναι περισσότερες από τις διαφορές τους. Όλοι τους μέθυσαν με το γλυκό ποτό της εξουσίας όταν τη συνάντησαν. Δεν ήταν οπαδοί καμίας μορφής αξιοκρατίας. Ούτε οι ίδιοι αξιολογήθηκαν, όταν ανέλαβαν κρατικές θέσεις. Δεν πολυνοιάστηκαν για αφηρημένες έννοιες όπως το μακροπρόθεσμο μέλλον της χώρας. Όλοι τους έλεγαν ότι «άλλα είναι τα προβλήματα του λαού». Προσάρμοσαν τις έγχρωμες ιδέες τους στην αχρωματοψία της διατήρησης των προνομίων που προσφέρουν οι κρατικές εξουσίες όλων των ειδών. Άλλωστε αυτό συμβαίνει πάντα καθώς αν δεν μπορείς να ζεις όπως σκέπτεσαι, τότε προσαρμόζεσαι -με διάφορες δικαιολογίες- και σκέπτεσαι όπως ζεις.

Νίκη ενάντια στο φάντασμα της Αριστεράς

Όσοι πιστεύουν ότι ήρθε η ώρα να ξεμπερδέψουν με την Αριστερά, αποδεικνύοντας πειραματικά τον πραγματικό της χαρακτήρα, νομίζω ότι ο Σάκης δεν προσφέρεται. Πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι που δηλώνουν αριστεροί (άσχετο γιατί και τι ακριβώς εννοούν) σιχαίνονται τον Σάκη ίσως περισσότερο από όσο αντιπαθούσαν τον Γιώργο και τον Θανάση. Και δεν εννοώ κάτι αριστερούς κυβερνητικούς πρίγκιπες με λεφτά στο εξωτερικό, που ιερόσυλα μιλάνε για λογαριασμό των φτωχών. Ο Σάκης έχει αποτινάξει όποιες καλές ιδέες είχαν κάποιοι που (αυτο)τοποθετήθηκαν στην Αριστερά στην Ελλάδα ή την Ευρώπη. Χωρίς να πιστεύω ότι όποιος αγωνίζεται μέχρι θανάτου για τις ιδέες του πρέπει να αγιοποιείται, είναι βέβαιο ότι τρίζουν χιλιάδες κόκαλα νεκρών όταν μιλάει ο Σάκης επικαλούμενος παραδόσεις και αγώνες.

Όταν ζούσαν αυτοί οι νεκροί δεν διεκδίκησαν αξιώματα από την εξουσία που τους φακέλωσε ισοβίως γιατί είχαν λάθος φρονήματα. Δούλεψαν όπως μπορούσαν (εκτός δημοσίου) για να ζήσουν και δεν βοήθησαν ούτε τα παιδιά τους. Πολλά από αυτά έγιναν πετυχημένοι επαγγελματίες και επιστήμονες, μακριά και συχνά με εχθρό το Δημόσιο.

Ας συνειδητοποιήσουμε ότι η βαθύτερη διαίρεση του πολιτικού μας φάσματος σήμερα δεν βρίσκεται κάπου ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά. Αν ξεχάσουμε τις ταμπέλες, τα λογύδρια και τις τηλεοπτικές ατάκες και μπούμε στην ουσία των προτάσεων που πρεσβεύουν τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, θα βρούμε εκπληκτικές ταυτίσεις σε αντίθετους πόλους του αριστεροδεξιού φάσματος που συνδέονται με κόκκινη κλωστή τον λαϊκισμό.

Τα «φύγετε γιατί καταστρέφετε τη χώρα» τα έχουμε ξανακούσει από όλες τις αντιπολιτεύσεις των τελευταίων χρόνων και οι εξεταστικές της Βουλής δεν διαφωτίζουν κανέναν. Έχουν χάσει την αξία τους, εκτός από την έξαρση φανατισμού των οπαδών μας. Όψιμοι φιλελεύθεροι πιστεύουν ότι η καρικατούρα του Σάκη τούς αναστρέφει κάποιο χαμένο ηθικό πλεονέκτημα. Προβάλλουν κοινότοπα συνθήματα αλλά αποστρέφονται (νεο)φιλελεύθερες λύσεις, γιατί «πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας την ελληνική πραγματικότητα».

Το θέμα όμως δεν είναι η κυβερνητική αλλαγή αλλά πώς ακριβώς θα καταπολεμήσουμε τις αδυναμίες που έχει η Ελλάδα, για να πάψει να είναι μία «σχεδόν σύγχρονη χώρα» όπως είπε απερχόμενος ο Φαμπρ (δυστυχώς έτσι μας αντιμετωπίζουν και άλλοι, πιο σοβαροί από αυτόν, στο εξωτερικό). Μία απλή εναλλαγή κυβέρνησης μπορεί να αλλάξει το χρώμα του Σάκη αλλά το πνεύμα του θα παραμείνει ζωντανό και (αλίμονό μας) κυρίαρχο.

* Ο κ. Κων/νος Μαρκάζος είναι οικονομολόγος.