Piketty: Ενα new deal για την Eυρώπη

Οι χώρες της ευρωζώνης πρέπει να δημιουργήσουν ένα δικό τους κοινοβούλιο και να προχωρήσουν σε μια συνολική μείωση του δημόσιου χρέους, υποστηρίζει ο Thomas Piketty.

Μόνο έτσι θα γίνουν επενδύσεις και θα δημιουργηθούν προϋποθέσεις για ισχυρή ανάπτυξη, τονίζει ο Γάλλος οικονομολόγος σε άρθρο του στο New Yorker, στο οποίο προειδοποιεί για την ανησυχητική άνοδο της άκρας δεξιάς.

Όπως επισημαίνει, η άκρα δεξιά έχει εκτιναχτεί τα τελευταία χρόνια στη Γαλλία από το 15% ως το 30% και έχει στήριξη 40% σε ορισμένες περιφέρειες. Η άνοδος της ανεργίας, η ξενοφοβία, η απογοήτευση με την αριστερά και το αίσθημα ότι είναι ώρα να δοκιμαστεί κάτι καινούργιο, είναι μερικές από τις αιτίες για την άνοδο της Λεπέν, σημειώνει.

Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτές είναι οι συνέπειες από την καταστροφική διαχείριση της οικονομικής κατάρρευσης που ξεκίνησε στις ΗΠΑ το 2008, μιας κατάρρευσης που στην Ευρώπη τη μετατρέψαμε σε μια μακροχρόνια ευρωπαϊκή κρίση.

Η ευθύνη για αυτό βαραίνει τους θεσμούς και τις πολιτικές ηγεσίες που αποδείχτηκαν εντελώς ανίκανες, ειδικά στην ευρωζώνη. Έχουμε ένα ενιαίο νόμισμα με δεκαεννιά διαφορετικά δημόσια χρέη, δεκαεννιά επιτόκια, δεκαεννιά φορολογικούς συντελεστές, χωρίς κοινό δίχτυ ασφαλείας ή κοινά εκπαιδευτικά κριτήρια.

Κατά τον κ. Piketty, μόνο μια πραγματική σοσιαλιστική και δημοκρατική επανίδρυση της ευρωζώνης, σχεδιασμένης έτσι ώστε να ενθαρρύνει την ανάπτυξη και την απασχόληση, μπορεί να αντιμετωπίσει τα εθνικιστικά ένστικτα που απειλούν όλη την Ευρώπη.

Αρχικά, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αναγνωρίσουν τα λάθη τους. Μπορούμε να συζητάμε επ' άπειρον διάφορες μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν σε διάφορες χώρες της ευρωζώνης: την αλλαγή των ωραρίων στα μαγαζιά, πιο αποτελεσματικές αγορές απασχόλησης, διαφορετικά κριτήρια συνταξιοδότησης και πολλά άλλα.

Ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις αυτές είναι χρήσιμες, άλλες όχι και τόσο. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, οι αποτυχίες στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων αυτών δεν εξηγούν την ξαφνική πτώση στο ΑΕΠ της ευρωζώνης από το 2011 ως το 2013, την στιγμή που οι ΗΠΑ βρίσκονταν σε διαδικασία ανάκαμψης. Δεν υπάρχει καμία πλέον αμφιβολία ότι η ανάκαμψη στην Ευρώπη υπονομεύτηκε από την προσπάθεια να μειωθούν πολύ γρήγορα τα ελλείμματα την περίοδο 2011-2013 και ειδικά από αυξήσεις φόρων, που ήταν πολύ μεγάλες στη Γαλλία, υποστηρίζει.

Τι πρέπει να γίνει τώρα;

Ο κ. Piketty προτείνει τη διεξαγωγή μια συνόδου των χωρών της ευρωζώνης για το χρέος, όπως αυτές που έγιναν τα μεταπολεμικά χρόνια, προς μεγάλο όφελος της Γερμανίας.

Ο στόχος θα είναι να μειωθεί συνολικά το δημόσιο χρέος, ξεκινώντας με ένα σύστημα κατανομής των πληρωμών με βάση τις αυξήσεις στο χρέος που σημειώθηκαν μετά την έναρξη της κρίσης. Στην πρώτη φάση, θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε όλα τα δημόσια χρέη που είναι πάνω από 60% του ΑΕΠ σε ένα κοινό Ταμείο, με ένα «moratorium» στην αποπληρωμή μέχρι κάθε χώρα να ξαναμπεί σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης με μέτρο σύγκρισης το 2007.

H ιστορική εμπειρία μάς διδάσκει ότι πάνω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο, δεν έχει κανένα νόημα να αποπληρώνονται τα χρέη για δεκαετίες. Είναι προτιμότερο να μειωθούν τα χρέη, ώστε να γίνουν επενδύσεις στην ανάπτυξη, ακόμα και για τους πιστωτές, υπογραμμίζει ο κ. Piketty.

Μια τέτοια διαδικασία απαιτεί, κατά τον ίδιο, μια νέα δημοκρατική διακυβέρνηση, με τη δημιουργία ενός κοινοβουλίου της ευρωζώνης που θα αποτελείται από μέλη των εθνικών κοινοβουλιών. Τα μέλη αυτού του κοινοβουλίου θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ψηφίζουν για έναν ενιαίο φόρο στην ευρωζώνη, διαφορετικά το αποτέλεσμα θα είναι σκάνδαλα όπως το LuxLeaks.

Eνας τέτοιος κοινός εταιρικός φόρος θα καθιστά δυνατή τη χρηματοδότηση επενδύσεων σε υποδομές και πανεπιστήμια.