Διορισμοί συγγενών και... εμφύλια μίση

Παρακολουθώ τη μάχη εντυπώσεων που διεξάγεται με σφοδρότητα για τους οικογενειακούς διορισμούς της κυβέρνησης, ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου επιτρέπονται όλων των ειδών τα χτυπήματα.

Εκτός από τους άπειρους φαιδρούς σχολιαστές του διαδικτύου -που αποτελούν άλλωστε και τη συντριπτική πλειοψηφία των συγγραφέων του χώρου-, συμμετέχουν και σοβαροί άνθρωποι αδικώντας την ιστορία τους.

Η συζήτηση εύκολα στρέφεται στο παρελθόν, ακόμα και μέχρι τον εμφύλιο, και γίνονται εκατέρωθεν αναλύσεις είτε για το πώς οι προηγούμενοι οδήγησαν τη χώρα σε χρεοκοπία (το γήπεδο του ηθικού πλεονεκτήματος της αριστεράς που δεν κυβέρνησε ποτέ ενώ οι πρόγονοι αγωνιστές της διώχθηκαν), είτε για το πόσο υποκριτές είναι οι αριστεροί που νέμονται χωρίς αναστολές τα αγαθά της εξουσίας μόλις τα γεύτηκαν (η πειραματική απόδειξη ότι δεν υπάρχει ανώτερη αριστερή ηθική και ουδέποτε υπήρξε στο παρελθόν).

Μα ποιοι διορίζουν συγγενείς σε αυτή τη χώρα;

Κατά τη διάρκεια της κρίσης, έχουν γραφτεί πολλά βιβλία για τις αιτίες της κρίσης -τα περισσότερα δεν έχουν καταφέρει να μας κάνουν σοφότερους. Υπάρχουν βέβαια και αρκετές εξαιρέσεις όπως το βιβλίο του δημοσιογράφου Γιάννη Παπαδογιάννη «Από το Μεγάλο Πάρτι στη Χρεοκοπία. 2009-2015: Δημαγωγία και μοιραίες επιλογές», όπου εκτός από μία τεκμηριωμένη αφήγηση της κρίσης εξηγεί και γιατί από την κρίση φτάσαμε στην κατάρρευση. Το βασικό του συμπέρασμα είναι ότι ενώ η οικονομική κρίση του 2009 ήταν αναπόφευκτη, η κατάρρευση που ακολούθησε θα μπορούσε κάλλιστα να αποφευχθεί, αν το πολιτικό μας σύστημα έδειχνε μια στοιχειώδη ωριμότητα και συνεννόηση. Αναφέρω το βιβλίο γιατί εκτός από την επαρκή οικονομική ανάλυση που περιέχει, καταδεικνύει και τις μεγάλες ευθύνες του πολιτικού προσωπικού περιγράφοντας τη διαδρομή: «λεφτά υπάρχουν» του 2009, στο «δεν συναινώ στο λάθος» του 2011 και στο «σκίσιμο των μνημονίων» του 2015.

Αποδεικνύονται οι ευθύνες δημαγωγικών πολιτικών ηγεσιών που σε συνδυασμό με τη συμπεριφορά της πλειοψηφίας του εκλογικού σώματος που ψήφιζε με κριτήριο την άρνηση της πραγματικότητας, έφεραν την Ελλάδα ένα βήμα πριν από μία ταπεινωτική εκδίωξή της από την Ευρώπη. Είναι δεδομένο ότι οι πρακτικές των διορισμών των ημετέρων ουδέποτε εγκαταλείφθηκαν και ευθύνονται για την οικονομική κατάρρευση περισσότερο και από το άμεσο κόστος μισθοδοσίας των διορισθέντων. Ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί τα ίδια ακριβώς νομικά και εθιμικά μονοπάτια που χάραξαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Άλλωστε δεν έφτιαξε το πελατειακό κράτος, άσχετα αν ανακαλύπτει όψιμα τα οφέλη του.

Τα τελευταία 30 χρόνια όλο το Δημόσιο παραδιδόταν σαν λάφυρο στον εκάστοτε νικητή των εκλογών και μετεκλογικά ακολουθούσαν λεηλασίες και χιλιάδες διορισμοί, συμπεριλαμβανομένων συγγενών σε βαθμό αιμομιξίας.

Όταν χλευάζουμε τους διορισμούς των συγγενών και φίλων των σημερινών κυβερνώντων, είναι απαραίτητο να θυμηθούμε τους υπουργούς και τους βουλευτές που διόριζαν τις κόρες τους σαν υπαλλήλους στη Βουλή. Όσοι έμεναν τότε βουβοί και φωνάζουν σήμερα είναι κοινοί υποκριτές. Όσο για το υποτιθέμενο ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς, δεν χρειάζεται κανένας κόπος για να αποδομηθεί, γιατί απλώς δεν υπάρχει. Τα ηθικά πλεονεκτήματα (όπως και τα παραπτώματα) δεν κληρονομούνται από προγόνους, ούτε αποκτώνται από πολιτικές εντάξεις.

Διορισμοί από τον εμφύλιο;

Ο θόρυβος που προκάλεσε το παραλήρημα του γ.γ. της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ, που προσπάθησε με εμφυλιοπολεμικές αναφορές να δικαιολογήσει διορισμούς συγγενών του, επιβάλλει δύο παρατηρήσεις:

1. Όσοι νομίζουν ότι ο αριθμός των μετακλητών υπαλλήλων ήταν διαφορετικός επί ημερών της προηγούμενης κυβέρνησης κάνουν λάθος. Προς απόδειξη, όποιος θέλει, μπορεί να δει τα επίσημα στοιχεία της απογραφής των δημοσίων υπαλλήλων εδώ. Το πρόβλημα των διορισμών έρχεται από το παρελθόν. Ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει υπογράψει τόσες εκατοντάδες χιλιάδες διορισμούς, που και στατιστικά είναι αδύνατον να μην έχει διορίσει συγγενείς του.

2. Είναι χρήσιμο να ασχολούνται ιστορικοί για τον ελληνικό εμφύλιο και να διαλύουν μύθους για ένα γεγονός που στοίχισε πολλαπλά στη χώρα. Ταυτόχρονα πρέπει να υπερασπιζόμαστε το δικαίωμά τους να γράφουν ό,τι θέλουν, χωρίς να κινδυνεύουν να φάνε μπουνιές όταν πίνουν τον καφέ τους. Αλλά η εξαγωγή συμπερασμάτων για τη σημερινή κρίση από τον εμφύλιο είναι ανιστόρητη.

Δεν έχει καμία σημασία τι έκαναν οι κομμουνιστές στην κατοχή και στον εμφύλιο, ούτε να ψάχνουν κάποιοι αυτόκλητοι κληρονομικοί διεκδικητές της αριστεράς αναλογίες του σήμερα με τη γερμανική κατοχή του '41-'44. Κατάντησε η σύγκρουση ευρωπαϊστών-αντιευρωπαϊστών να γίνει προέκταση του εμφυλίου και της κατοχής. Κάπως έτσι κινδυνεύουμε να βρεθούμε όλοι μαζί εκτός τόπου και χρόνου και να συζητάμε ανάλογα με ό,τι απωθημένο έχει ο καθένας από το παρελθόν του, για έναν εμφύλιο που μάθαμε από δεύτερο και τρίτο χέρι.

Η σχετικότητα του χρόνου

Φαίνεται πάντως ότι αυτοί που μας κυβερνούν (οι περισσότεροι εκ των οποίων όντως προέρχονται από τη μεταπολιτευτική Αριστερά, παρέα με όσους είδαν φως και μπήκαν) θέλουν να μετατρέψουν την κατάληψη της εξουσίας σε αυτοσκοπό. Επενδύουν στην κληρονομιά ενός αγωνιστικού παρελθόντος ταυτόχρονα με το επιχείρημα: δεχόμαστε αυτά που καταγγέλλαμε -από μνημόνια μέχρι διορισμούς ημετέρων-, αλλά δεν είναι αυτό που φαίνεται. Εμείς δεν είμαστε σαν τους προηγούμενους, γιατί έχουμε καλό σκοπό: όλα τα κάνουμε για να πετύχουμε τον αγνό απώτερο στόχο μας. Δεν πρόκειται να μακροημερεύσει αυτή η τακτική. Ο πολιτικός χρόνος τρέχει γρηγορότερα από το παρελθόν. Οι μήνες μοιάζουν με χρόνια.

Όπως έχει περιγράψει και ο Αϊνστάιν: «Ακούμπα τα χέρια σου σε μια ζεστή θερμάστρα για ένα λεπτό και θα σου φανεί σαν αιώνας. Κάτσε δίπλα σε ένα ωραίο κορίτσι για μια ώρα και θα σου φανεί ότι πέρασε μόνο ένα λεπτό. Αυτό είναι η σχετικότητα». Η οικονομική πραγματικότητα καίει εκατομμύρια Ελληνες κάθε λεπτό και τα εγκαύματα δεν θεραπεύονται με επικοινωνιακά γιατροσόφια.

Η ελπίδα πάντα έρχεται

Κάθε αλλαγή ηγεσίας γεννάει ελπίδα σε μία κουρασμένη χώρα. Και ο Γ. Παπανδρέου, και ο Γ. Σαμαράς, και ο Α. Τσίπρας, στην ελπίδα επένδυσαν. Για τον νεοεκλεγέντα αρχηγό Κυριάκο Μητσοτάκη ισχύει αυτό που είπε ο Τσόρτσιλ: «Έξω από το κόμμα είναι οι αντίπαλοί σου. Μέσα στο κόμμα, οι εχθροί σου». Ειδικά γι' αυτόν ισχύει επιπρόσθετα ότι έχει περισσότερους φίλους έξω από το κόμμα του παρά μέσα σε αυτό. Κανείς δεν αντέχει το καταθλιπτικό πολιτικό σκοτάδι εν μέσω οικονομικής απελπισίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι επειδή άναψε κάποιος ένα σπίρτο ήρθε το φως. Μακάρι να βάλει φωτιά και να ζεστάνει όλους τους χώρους.

Όμως η κατανομή φίλων και εχθρών εντός και εκτός του κόμματός του δεν βοηθάει. Θα φανεί πολύ σύντομα αν έχει τη δυνατότητα να κάνει τομές, ή θα σβήσουν οι ελπίδες στην προσπάθεια να συμβιβαστούν τα ασυμβίβαστα και η ελπίδα μετατραπεί για άλλη μία φορά σε απογοήτευση.

Αφιερωμένο εξαιρετικά

Πρέπει να σταματήσουμε να δίνουμε μάχες που αρχίζουν και τελειώνουν με τις καταγγελίες της (αποδεδειγμένης) διαπραγματευτικής ανικανότητας Τσίπρα, ή τις πρακτικές νεποτισμού της «πρώτη-φορά-αριστερά» κυβέρνησης (που όλως τυχαίως μοιάζουν με αυτές του παρελθόντος). Το μόνο που συμβαίνει είναι να πυροδοτούνται αντανακλαστικά υπεράσπισης της αγωνιστικής/έντιμης Αριστεράς, με αποδεικτικά στοιχεία τις (υπαρκτές και πολλές) αμαρτίες του παρελθόντος. Αυτό είναι μία στείρα αντιπαράθεση και παρότι χάνεται πολύτιμος πολιτικός χρόνος, δεν αναδεικνύονται οι πραγματικές προτεραιότητες της χώρας.

Για αυτούς πάντως που θέλουν να επιμένουν να σκιαμαχούν στο παρελθόν ενός εμφυλίου που δεν έζησαν, αφιερώνω κάτι που είπε ένας άνθρωπος που δεν γεννήθηκε ποτέ στην πραγματικότητα: «Ποτέ μη μισείς τους εχθρούς σου. Επηρεάζει την κρίση σου». (Μ. Κορλεόνε).

* Ο κ. Κωνσταντίνος Μαρκάζος είναι οικονομολόγος.