Η ρίζα της κακοδιοίκησης και οι αναγκαίες πολιτικές μεταρρυθμίσεις

Ας μη τα ρίχνουμε όλα στην γενιά της μεταπολίτευσης κι ας μη κοροϊδευόμαστε άλλο με το επιφανειακό δίλημμα «αριστερά» ή «δεξιά». Όλο το πολιτικό σύστημα της χώρας μας έχει ήδη οδηγηθεί στην παρακμή και την απαξίωση και άσκοπα περιμένουμε σήμερα, έτσι όπως είναι τα πράγματα, την ανάκαμψη της οικονομίας μας από αυτό.

Η αιτία για την παρακμή αυτή είναι η κακοδιοίκηση της χώρας από τα πρώτα ακόμη μεταπολεμικά χρόνια και υπαίτιοι είναι κατά κύριο λόγο οι πολιτικοί και τα κόμματά μας, με τις επιφανειακές επιλογές τους που συχνά αποσκοπούν σε προσωπικά οφέλη.

Νομίζω θα συμφωνήσουμε ότι, στην περίοδο αυτή τουλάχιστον, γίνεται όλο και περισσότερο σαφές ότι αντί να επιλέγονται από τα κόμματα οι πιο άξιοι της κοινωνίας μας για να εξασκήσουν το κυβερνητικό λειτούργημα, επιλέγονται κατά κανόνα άτομα κυρίως με αναγνωρισιμότητα και συμπάθεια στο ευρύτερο κοινό, ανεξάρτητα από τις ικανότητές τους, με στόχο την προσέλκυση ψήφων. Με αυτήν την έλλειψη αξιοκρατίας, απαξιώνεται η ποιότητα της Βουλής και του πολιτικού κόσμου γενικότερα.

Με αυτά τα δεδομένα, είναι αμφίβολο αν η προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία εξακολουθεί να είναι το κατάλληλο πολίτευμα για την χώρα μας. Ο πρόεδρος είναι διακοσμητικός, χωρίς καμία πραγματική εξουσία, ενώ ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση διαθέτουν όλες τις εξουσίες ελεγχόμενοι μόνον από τη Βουλή της οποίας όμως αποτελούν μέλη.

Πρόκειται για μια Βουλή της οποίας η εκάστοτε πλειοψηφία εύκολα καθοδηγείται από τον πρωθυπουργό και το κυβερνών κόμμα. Οι βουλευτές είναι απόλυτα εξαρτημένοι από την κομματική πειθαρχία προσβλέποντας σε κάποια κυβερνητική θέση, αφού δεν υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας.

Ποιός μένει τελικώς να ελέγξει αντικειμενικά το παραγόμενο έργο;

Η βαθύτερη ρίζα λοιπόν της κακοδιοίκησης της χώρας μας βρίσκεται στο σύστημα της διοίκησής της. Το σύστημα αυτό αντιστρατεύεται τους καταξιωμένους διεθνώς κανόνες διοίκησης κάθε μεγάλου επιχειρηματικού ή μη οργανισμού όπου ηγείται όλων ο Πρόεδρος.

Παράλληλα, είναι σαφείς οι ρόλοι των ασκούντων διοίκηση, οι διαδικασίες ελέγχου και η αποστολή των κάθε είδους συλλογικών οργάνων, που υπηρετούν τους στόχους και το συμφέρον του οργανισμού.

Αντιθέτως στη χώρα μας, ο καθένας που εντάσσεται στο σύστημα εξουσίας αφήνεται να αποφασίζει πρωταρχικά για το δικό του μέλλον και μετά για το μέλλον της χώρας. Ακόμη και ο πρωθυπουργός, παρασυρόμενος από την κομματική του ταυτότητα, τελικά οδηγείται να αποφασίζει με αποκλειστικό γνώμονα τις ψήφους και τη διατήρηση του κόμματός του στην εξουσία, «χαϊδεύοντας» τους πολίτες και αφήνοντας την επίλυση των προβλημάτων της ανοργανωσιάς, της απειθαρχίας, της διαφθοράς και του σημερινού χάους, στο μέλλον.

Αν πράγματι είναι σωστή αυτή η ανάλυση για την ρίζα της κακοδιαχείρισης της χώρας μας, τότε προκύπτουν ως αναγκαίες μια σειρά από συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να προσελκύονται στη διοίκηση της χώρας οι καταλληλότεροι, αλλά και να ελέγχεται ουσιαστικά το έργο της κυβέρνησης.

Αυτές οι μεταρρυθμίσεις πιστεύω ότι είναι οι εξής:

• Αλλαγή του πολιτεύματος σε προεδρική δημοκρατία: να εκλέγεται, δηλαδή, ο πρόεδρος απευθείας από το λαό, να μας εκπροσωπεί όλους και να επιλέγει αυτός τον πρωθυπουργό του και τους υπουργούς της κυβέρνησης, από όλο το φάσμα των καλύτερων πολιτικών ή τεχνοκρατών που διαθέτει η χώρα.

• Διαχωρισμός της νομοθετικής από την εκτελεστική εξουσία: οι βουλευτές, δηλαδή, να μην επιτρέπεται να κατέχουν κυβερνητική θέση, παρά μόνο να έχουν ως κύριο καθήκον το νομοθετικό έργο της Βουλής και τον έλεγχο της κυβέρνησης. Έτσι, υπάρχει ελπίδα ότι σταδιακά θα αρχίσουν να προσελκύονται πιο εξειδικευμένα στελέχη στα κόμματα, με την προοπτική της συμμετοχής τους στη νομοθετική ή στην εκτελεστική εξουσία.

• Συνέχεια του κράτους: για να υπάρχει, δηλαδή, συνέχεια στη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, θα πρέπει οι γενικοί γραμματείς των υπουργείων αλλά και οι διοικητές ή διευθυντές των δημόσιων οργανισμών να ανήκουν στα μόνιμα στελέχη του δημοσίου, να εκπαιδεύονται συνεχώς για την καλύτερη οργάνωση των υπουργείων τους και να αξιολογούνται από ανεξάρτητους εξειδικευμένους φορείς με μοναδικό κριτήριο την ποιότητα του έργου τους.

• Τελικά, πιστεύω ακράδαντα ότι ο πραγματικός ηγέτης που ειλικρινώς θα ήθελε να προσφέρει στη χώρα και όχι μόνο στο κόμμα του, θα ήταν αυτός που θα αναδείκνυε τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις όπως οι παραπάνω, θα ενέπνεε το κόμμα του και την κοινωνία για αυτές και θα ζητούσε την ψήφο μας για να την κατά το δυνατόν άμεση εφαρμογή τους.

*Ο κ. Παπαϊωάννου είναι Πολιτικός Μηχανικός και πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων για Ποιότητα και Ανάπτυξη των Κατασκευών (ΣΕΠΑΚ).