Τι σημαίνει για την Ελλάδα η κρίση στις αναδυόμενες

Ας εξετάσουμε πώς επηρεάζει την ελληνική οικονομία η τρέχουσα μακροοικονομική, νομισματική και χρηματιστηριακή κρίση, που έγινε ιδιαίτερα αισθητή σε χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Τουρκία και οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες του αραβικού κόσμου.

1. Διολίσθηση νομισμάτων

Η διολίσθηση των εθνικών νομισμάτων Κίνας, Ρωσίας και Τουρκίας καθιστά ακριβότερες τις επενδύσεις σε ελληνικά περιουσιακά στοιχεία που αποτιμώνται σε ευρώ.

Γράφημα: Δολάριο HΠA/Κινέζικο Γουάν (ημερήσιο)

Πηγή: ETX

Γράφημα: Δολάριο HΠA/Ρώσικο Ρούβλι (ημερήσιο)

Πηγή: ETX

Γράφημα: Ευρώ/Λίρα Τουρκίας (ημερήσιο)

Πηγή: ETX

2. Αύξηση στο κόστος δανεισμού

Το πρόσφατο χρηματιστηριακό «κραχ», που είχε ως επίκεντρο την Κίνα και έπληξε όλες τις αναδυόμενες αγορές, μείωσε τη διάθεση των θεσμικών επενδυτών για ανάληψη ρίσκου και αυξάνει το κόστος χρηματοδότησης νέων επενδυτικών projects. Αυτό αφορά τόσο τον τραπεζικό δανεισμό όσο και την πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές (έκδοση νέων μετοχών και ομολόγων).

Χαρακτηριστική είναι η μεγάλη ποσοστιαία άνοδος του διατραπεζικού επιτοκίου LIBOR τον Αύγουστο, που δείχνει την αποστροφή των επενδυτών προς την ανάληψη ρίσκου μετά την απρόσμενη υποτίμηση του κινεζικού γουάν.

Διατραπεζικό Επιτόκιο LIBOR 1 Έτους

Για να αυξήσουν τη ρευστότητα προς τράπεζες και μεγάλες επιχειρήσεις, οι κεντρικές τράπεζες Κίνας, Ρωσίας και Τουρκίας έχουν μειώσει αρκετές φορές το βασικό τους επιτόκιο το τελευταίο διάστημα. Για παράδειγμα, η νομισματική χαλάρωση από την Κεντρική Τράπεζα της Κίνας έχει ευνοήσει την Cosco, η οποία για τις επενδύσεις της στην Ελλάδα αντλεί χρηματοδότηση από την China Development Bank.

Διάγραμμα: Βασικό Επιτόκιο Κίνας

Πηγή: The People's Bank of China

Διάγραμμα: Βασικό Επιτόκιο Ρωσίας

Πηγή: Central Bank of Russia

Διάγραμμα: Βασικό Επιτόκιο Τουρκίας

Πηγή: Central Bank of the Republic of Turkey

3. Πτώση τιμής πετρελαίου

Ο υποδιπλασιασμός της τιμής του αργού πετρελαίου τον τελευταίο χρόνο επηρεάζει αρνητικά τους κρατικούς προϋπολογισμούς των χωρών του αραβικού κόσμου και της Ρωσίας, καθώς μειώνει τα δολαριακά τους έσοδα από εξαγωγές «μαύρου χρυσού». Η δημιουργία δημοσιονομικών ελλειμμάτων έχει ως συνέπεια τον περιορισμό των κεφαλαίων που διατίθενται σε κρατικά επενδυτικά funds που επενδύουν στο εξωτερικό.

Γράφημα: Τιμή Αργού Πετρελαίου WTI (εβδομαδιαίο)

Πηγή: ETX Capital

4. Ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα

Οι παραπάνω εξελίξεις στις αγορές νομισμάτων, επιτοκίων και εμπορευμάτων αναμένεται να επηρεάσουν αρνητικά το συνολικό ύψος των επενδύσεων στην Ελλάδα από κινεζικά, ρωσικά, τουρκικά και αραβικά κεφάλαια, είτε απευθείας είτε μέσω συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων το επόμενο διάστημα και μέχρι να «ομαλοποιηθεί» η υπάρχουσα κατάσταση.

Οι αποτιμήσεις των ελληνικών assets για τους συγκεκριμένους επενδυτές γίνονται λιγότερο ελκυστικές καθώς θα πρέπει να προσφέρουν υψηλότερες αποδόσεις (returns), που να «καλύπτουν» το υψηλό νομισματικό ρίσκο, το κόστος χρηματοδότησης και φυσικά το ρίσκο χώρας (country risk) που συνδέεται με την Ελλάδα.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στη χώρα μας, το επενδυτικό κλίμα έχει επιδεινωθεί λόγω: της προεκλογικής και γενικότερης πολιτικής αβεβαιότητας, των χαμηλών εγχώριων ρυθμών ανάπτυξης, των capital controls, της απαξίωσης του θεσμού του Χρηματιστηρίου κ.λπ., με ό,τι αυτά συνεπάγονται για την ελκυστικότητα και τις προοπτικές κερδοφορίας των περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα.

Υπενθυμίζουμε ότι Κινέζοι, Άραβες, Ρώσοι και Τούρκοι επενδυτές συμμετέχουν ή ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν σε διαγωνισμούς για αποκρατικοποιήσεις και επενδύσεις στην Ελλάδα, για περιουσιακά στοιχεία όπως τα λιμάνια Πειραιά και Θεσσαλονίκης, το Ελληνικό, ο Αστέρας Βουλιαγμένης, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο, τα αεροδρόμια Ηρακλείου και Σπάτων, μαρίνες κ.λπ.

5. Εξαγωγές - Τουρισμός - Ναυτιλία

Η επιδείνωση των μακροοικονομικών μεγεθών και η υποτίμηση των νομισμάτων των αναδυόμενων χωρών μειώνει τη ζήτησή τους για εισαγόμενα προϊόντα που τιμολογούνται σε ευρώ, όπως είναι τα ελληνικά.

Αντίστοιχα, υπάρχει ο κίνδυνος να μειωθεί ο αριθμός των τουριστικών αφίξεων από αυτές τις χώρες προς την Ελλάδα, κάτι το οποίο θα έχει ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες για την επίτευξη των στόχων στα δημόσια έσοδα.

Επιπροσθέτως, τα capital controls στην Ελλάδα προκαλούν σε αρκετές περιπτώσεις εμπόδια στην παραγωγική διαδικασία, καθώς παρατηρείται έλλειψη σε πρώτες ύλες, ανεπαρκής χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις, μείωση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης κ.λπ., πράγματα δηλαδή που μειώνουν περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων.

Τέλος, οι ανησυχίες για την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας και η μεγάλη πτώση στις τιμές των εμπορευμάτων έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη ναυλαγορά, όπως δείχνει ο δείκτης BDI, μία αρνητική εξέλιξη για την ελληνική ποντοπόρο ναυτιλία.

Γράφημα: Baltic Dry Index

Πηγή: Stockcharts.com

Outlook

Σημαντικό ρόλο στις επιπτώσεις που θα έχει η πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση των αναδυόμενων αγορών στην ελληνική οικονομία θα παίξει η αποτελεσματικότητα των διαρθρωτικών και αναπτυξιακών μέτρων που λαμβάνονται στη χώρα, με στόχο την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

Οι ελληνικές εξαγωγικές εταιρίες θα πρέπει να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους σε παγκόσμιο επίπεδο, συνεχίζοντας να παράγουν ποιοτικά προϊόντα, μέσω επέκτασης σε νέες αγορές, με «φθηνή» χρηματοδότηση κ.λπ.

Η έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκαλεί η επιβράδυνση των παγκόσμιων ρυθμών ανάπτυξης θα δημιουργήσει ευκαιρίες για τις εξωστρεφείς ελληνικές επιχειρήσεις και για το ύψος των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα.

*Ο Πέτρος Στεριώτης είναι οικονομολόγος (MSc), με πιστοποιήσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς στην Παροχή Επενδυτικών Συμβουλών και τη Διαχείριση Χαρτοφυλακίου Πελατών (e-mail: [email protected]).