Η υποτίμηση του γουάν και οι επιπτώσεις στις αγορές

Η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας προχώρησε την προηγούμενη εβδομάδα στην απόφαση να υποτιμήσει το νόμισμα της χώρας, το Γουάν, οδηγώντας το σε χαμηλό τριών ετών έναντι του Δολαρίου.

Αιτία της υποτίμησης αποτέλεσε η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας στο 7% σε ετήσια βάση, στο χαμηλότερο δηλαδή επίπεδο των τελευταίων έξι ετών.

Τις τελευταίες εβδομάδες η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη ανακοίνωσε απογοητευτικά στοιχεία για το ύψος των εξαγωγών, της βιομηχανικής παραγωγής και των λιανικών πωλήσεων.

Η πτώση του δείκτη του χρηματιστηρίου της Σαγκάης το τελευταίο δίμηνο προσεγγίζει το 30% όντας σε φάση bear market.

Η αντίδραση των διεθνών αγορών στα άσχημα μακροοικονομικά στοιχεία της Κίνας και ιδιαίτερα στην υποτίμηση του Γουάν ήταν αξιοσημείωτη. Ας δούμε ποιες αναμένεται να είναι το επόμενο διάστημα οι σημαντικότερες επιπτώσεις των εξελίξεων στην Κίνα για την παγκόσμια οικονομία και τα διεθνή χρηματιστήρια.

Επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία

1. Διεθνές εμπόριο

Η μείωση των ρυθμών ανάπτυξης της Κίνας και η υποτίμηση του Γουάν πλήττει τις εξαγωγές των ευρωπαϊκών, ιαπωνικών και αμερικάνικων πολυεθνικών. Ιδιαίτερα πλήττονται οι εξής κλάδοι:

- Αυτοκινητοβιομηχανία
- Είδη πολυτελείας
- Πρώτες ύλες
- Τεχνολογικός

Οι κινέζικες εταιρίες που δραστηριοποιούνται εξαγωγικά αλλά και εντός Κίνας στους παραπάνω κλάδους αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα από την υποτίμηση του Γουάν.

Στον αντίποδα, η άνοδος του Δολαρίου ΗΠΑ έναντι του Γουάν θα μειώσει τα καθαρά κέρδη των κινέζικων επιχειρήσεων που έχουν χρέος σε USD (π.χ. αεροπορικές), καθώς και αυτών που εισάγουν πρώτες ύλες για να παράγουν (οι πρώτες ύλες διεθνώς τιμολογούνται με βάση το αμερικάνικο νόμισμα).

2. Αποπληθωρισμός

Η μείωση στις τιμές των εισαγομένων προϊόντων από την Κίνα αποκλιμακώνει τον ήδη χαμηλό πληθωρισμό των αναπτυγμένες οικονομίες.

Τις αποπληθωριστικές τάσεις εντείνουν:
- Η εύθραυστη οικονομική ανάπτυξη σε Ευρωζώνη και Ιαπωνία
- Η πτώση της τιμής του πετρελαίου και άλλων πρώτων υλών
- Η υποχώρηση της αξίας και άλλων ασιατικών νομισμάτων

3. Νομισματική πολιτική

Οι μεγαλύτερες Κεντρικές Τράπεζες του πλανήτη (Federal Reserve, ΕΚΤ, Τράπεζα Ιαπωνίας) είχαν ήδη δημόσια εκφράσει την ανησυχία τους για τις επιπτώσεις που θα έχει η μείωση των κινέζικων ρυθμών ανάπτυξης στις οικονομίες των χωρών τους αρκετό καιρό πριν ανακοινωθεί η υποτίμηση του Γουάν.

Οι αρνητικές συνέπειες στις εξαγωγές επιτρέπουν στις ΕΚΤ και Bank of Japan τη χρήση dovish ρητορικής ή και την επέκταση των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης που ήδη εφαρμόζουν, ειδικά από τη στιγμή που οι μακροπρόθεσμες πληθωριστικές προσδοκίες παραμένουν χαμηλές.

Οι πολιτικές αύξησης της ρευστότητας θα οδηγήσουν στη συνέχιση της μακροπρόθεσμης πτωτικής τάσης σε Ευρώ και Γεν, ως «απάντηση» στην υποτίμηση του Γουάν, με στόχο την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας σε Ευρωζώνη και Ιαπωνία αντίστοιχα.

Η άνοδος του Ευρώ έναντι των κυριότερων νομισμάτων το διήμερο που ανακοινώθηκε η υποτίμηση του Γουάν θεωρούμε ότι συνέβη λόγω του χαμηλού επιτοκίου της ΕΚΤ, που καθιστά πλέον το Ευρώ νόμισμα χρηματοδότησης σε carry trades. Αυτή η εξέλιξη θεωρούμε ότι έχει θορυβήσει την ΕΚΤ που γνωρίζει ότι η ανατίμηση του Ευρώ εν μέσω αδύναμων ρυθμών ανάπτυξης στην Ευρωζώνη είναι διπλά επιζήμια για τις ευρωπαϊκές εξαγωγές όταν συμβαίνει σε περιβάλλον νευρικότητας στις παγκόσμιες αγορές.

Πιέσεις δέχονται ήδη τα νομίσματα χωρών, όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, που έχουν σημαντικές εμπορικές σχέσεις με την Κίνα, λόγω εκτίμησης ότι θα μειώσουν τα επιτόκιά τους για να αντισταθμίσουν τη μείωση των εξαγωγών.

Σε ό,τι αφορά την αμερικάνικη Federal Reserve, η ανατίμηση του δολαρίου έναντι του Γουάν φαίνεται να προσφέρει στην Τράπεζα μία πολύ καλή «δικαιολογία» ώστε να καθυστερήσει την αύξηση του βασικού της επιτοκίου, την οποία η πλειοψηφία των αναλυτών αλλά και οι κεφαλαιαγορές τοποθετούν στο Σεπτέμβριο.

4. Κινέζικη οικονομία

Η υποτίμηση του Γουάν δείχνει έμπρακτα την απόφαση της Κίνας να διατηρήσει τον εξαγωγικό της τομέα στο ρόλο του πυλώνα της οικονομικής ανάπτυξης.

Έτσι, προς το παρόν περνά σε δεύτερη μοίρα η πρόθεση της κυβέρνησης της χώρας να μετατρέψει το αναπτυξιακό της μοντέλο από κυρίως εξαγωγικό με εισροή ξένων επενδύσεων, σε μοντέλο βασιζόμενο στην εγχώρια κατανάλωση.

Οι ξένες πολυεθνικές πιθανότατα θα προχωρήσουν σε μείωση επενδύσεων στην Κίνα φοβούμενες:

- Απομείωση της αξίας του ενεργητικού τους όταν αυτό μετατραπεί στο νόμισμα βάσης τους (Ευρώ, Δολάριο κλπ) σε επίπεδο ενοποιημένων ισολογισμών
- Αύξηση του κόστους παραγωγής (εισαγόμενες πρώτες ύλες) λόγω υποτίμησης του Γουάν
- Μείωση της ρευστότητας και της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στη χώρα μετά το πρόσφατο χρηματιστηριακό «κραχ»
- Μείωση της εγχώριας κατανάλωσης λόγω οικονομικής επιβράδυνσης
- Μείωση της ζήτησης για προϊόντα παραγόμενα από αυτές στην Κίνα λόγω αδύναμης παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης.

Παράλληλα ίσως πιεστεί το κόστος εργασίας και μειωθεί το διαθέσιμο προσωπικό εισόδημα στην Κίνα λόγω:

- Αύξησης στις τιμές των εισαγόμενων
- Μείωσης των θέσεων εργασίας σε έργα υποδομής
- Επιβράδυνσης στην αύξηση του ΑΕΠ
- Μείωσης στην παροχή καταναλωτικής πίστης
Τα παραπάνω θα ανατροφοδοτήσουν τις τάσεις χαμηλότερων ρυθμών επέκτασης του «ασιατικού γίγαντα» προκαλώντας αρνητικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία.

Μετοχές

Η υποτίμηση του Γουάν έχει αυξήσει τη μεταβλητότητα των τιμών στα διεθνή χρηματιστήρια μετοχών.

Η καθοδική αναπροσαρμογή στις προβλέψεις πωλήσεων και κερδοφορίας των εξαγωγικών επιχειρήσεων στις αναπτυγμένες οικονομίες θα μειώσει τις μετοχικές αποτιμήσεις.

Στον αντίποδα, η επέκταση του ισολογισμού των Κεντρικών Τραπεζών με διατήρηση των επιτοκίων τους σε χαμηλά επίπεδα και αύξηση της ρευστότητας μέσω αγοράς περιουσιακών στοιχείων θα δώσει ώθηση σε επιλεγμένες μετοχές, ιδιαίτερα σε αυτές που δέχονται περιορισμένο ανταγωνισμό από ασιατικές επιχειρήσεις.

Στις αναδυόμενες αγορές της Ασίας και στο κινέζικο χρηματιστήριο, οι επενδυτές θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους για τις μετοχικές αποτιμήσεις τις νέες ανησυχητικές τάσεις στα μακροοικονομικά στοιχεία της περιοχής, την αυξημένη μεταβλητότητα (volatility) της αγοράς, αλλά και την πιθανότητα να υπάρξουν νέες υποτιμήσεις του Γουάν, οι οποίες θα μειώσουν τις όποιες αποδόσεις από ανατίμηση και μερίσματα όταν αυτά μετατραπούν σε ξένο νόμισμα.

Εμπορεύματα

Οι συνέπειες που έχει στις τιμές των περισσότερων χρηματιστηριακά διαπραγματευόμενων εμπορευμάτων η απόφαση της Κίνας να υποτιμήσει το Γουάν είναι αρνητικές. Οι λόγοι είναι:

1. Η επιβράδυνση της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη μειώνει τη ζήτηση για εμπορεύματα.

2. Οι εισαγωγές εμπορευμάτων που τιμολογούνται σε Δολάρια, όπως πετρέλαιο, μεταλλεύματα κλπ, θα γίνουν ακριβότερες για τους κινέζους εισαγωγείς, μειώνοντας περαιτέρω τη ζήτηση από την ασιατική χώρα.

3. Η μείωση της διάθεσης των κερδοσκοπικών κεφαλαίων να αναλάβουν ρίσκο υπό τις παρούσες συνθήκες (ανησυχίες για την παγκόσμια ανάπτυξη, αδιάκοπη πτωτική τάση στα εμπορεύματα, πιθανή αύξηση επιτοκίου Fed κλπ) τις οποίες επιδεινώνει η αύξηση της νευρικότητας λόγω Κίνας.

Ασιατικά νομίσματα

Πριν ακόμη από την υποτίμηση του Γουάν, σημαντικές πιέσεις είχαν δεχτεί τα νομίσματα ασιατικών χωρών που έχουν στενές εμπορικές σχέσεις με την Κίνα, όπως το Ρίνγκιτ Μαλαισίας, το Μπατ Ταϊλάνδης, το Δολάριο Ταϊβάν, η Ρουπία Ινδονησίας, το Δολάριο Σιγκαπούρης και το Γουόν Νότιας Κορέας.

Αυτή η πτωτική τάση ίσως συνεχιστεί το επόμενο διάστημα, σηματοδοτώντας πιθανότατα την αρχή ενός «νομισματικού πολέμου» με επίκεντρο την Ασία. Σε ό,τι αφορά το κινέζικο Γουάν πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι θα ακολουθήσουν και άλλες κινήσεις υποτίμησης τους επόμενους μήνες, ιδιαίτερα αν τα μάκρο της χώρας δε σημειώσουν βελτίωση.

Σε περίπτωση που οι απώλειες των ασιατικών νομισμάτων φτάσουν σε ανεπιθύμητα επίπεδα, εξέλιξη που θα μπορούσε να επιταχυνθεί και λόγω υποτιμητικής κερδοσκοπίας, οι κεντρικές τράπεζες της περιοχής ίσως αναγκαστούν να προβούν σε παρεμβάσεις στήριξης των νομισμάτων τους, με αύξηση επιτοκίων κλπ, οι οποίες τελικά θα πλήξουν τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης.

Ομόλογα

Η υποτίμηση του Γουάν αναμένεται να στηρίξει το επόμενο διάστημα τις τιμές των κρατικών ομολόγων υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης, όπως τα γερμανικά και τα αμερικανικά, καθώς:

- Παρατηρείται αύξηση της μεταβλητότητας στις παγκόσμιες αγορές συναλλάγματος, μετοχών και εμπορευμάτων, που αυξάνει τη ζήτηση για «ασφαλή επενδυτικά καταφύγια».

- Αναμένεται η συνέχιση των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης και οι αγορές ομολόγων από τις Κεντρικές Τράπεζες.

- Επικρατούν τάσεις χαμηλού πληθωρισμού και αδύναμης ανάπτυξης στην παγκόσμια οικονομία

Διακρατικές σχέσεις

Αναμένεται να αυξηθεί η πίεση προς εθνικές κυβερνήσεις ώστε να προβούν σε κινήσεις στήριξης των επιχειρήσεων που θα εμφανίσουν αυξημένη απώλεια ανταγωνιστικότητας εξαιτίας της νομισματικής πολιτικής που ακολουθεί η Κίνα.

Ίσως κάποιες από αυτές σκληρύνουν τη ρητορική τους έναντι της ασιατικής χώρας, ενώ, όπως αναφέραμε, αναμένουμε τη συνέχιση των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης, η οποία τελικά ισοδυναμεί με έμμεση υποτίμηση των νομισμάτων.

Στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό περιβάλλον υψηλής νομισματικής κυκλοφορίας και ασθενικών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης, οι αποτιμήσεις των περιουσιακών στοιχείων θα συνεχίσουν να εμφανίζουν αυξημένη μεταβλητότητα, ενώ στόχος των επενδυτών θα παραμείνει η ανακάλυψη ευκαιριών σε αγορές με ικανοποιητικά metrics θεμελιώδους και τεχνικής ανάλυσης.

*Ο Πέτρος Στεριώτης είναι οικονομολόγος (MSc), με πιστοποιήσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς στην Παροχή Επενδυτικών Συμβουλών και τη Διαχείριση Χαρτοφυλακίου Πελατών. Αναλύει καθημερινά τις διεθνείς αγορές στο Globaltrader.gr και συνεργάζεται με την ΕΤΧ CAPITAL (e-mail: [email protected]).