Εξι μύθοι για την ελληνική κρίση

Το πλαίσιο της συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της είναι πολύ σκληρό για τη χώρα, επειδή υπογράφηκε τη χειρότερη δυνατή στιγμή για την Ελλάδα -έπειτα από μία πεντάμηνη αλλοπρόσαλλη διαπραγμάτευση, μετά την καταστροφή του δημοψηφίσματος, με κλειστές τράπεζες, capital controls και πολύ χαμηλά όρια ανάληψης, γράφει ο Ν. Οικονομίδης. Αλλά εφόσον η διαπραγμάτευση συνεχιστεί κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, υπάρχει μία ευκαιρία για βελτιώσεις που μπορούν να επιτευχθούν από μία πολύ ισχυρότερη ελληνική κυβέρνηση, η οποία θα περιλάμβανε όλα τα κόμματα που τάσσονται υπέρ της Ευρώπης (μαζί με το φιλοευρωπαϊκό κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ).

Εδώ είναι έξι μύθοι σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα και η πραγματικότητα για κάθε έναν:

Μύθος 1: Ένα Grexit είναι καλύτερο από μία συμφωνία με τους δανειστές

Αν συνέβαινε ένα Grexit (έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη), η Ελλάδα θα αντιμετώπιζε μακροπρόθεσμο κλείσιμο των τραπεζών, με capital controls και όρια στις αναλήψεις, και οι καταθέτες θα έχαναν το 50% των καταθέσεών τους για δύο λόγους: Πρώτον, με ένα Grexit, οι ελληνικές τράπεζες θα πτώχευαν και θα επιβαλόταν ένα de facto κούρεμα των καταθέσεων. Δεύτερον, οι καταθέτες θα αντιμετώπιζαν περαιτέρω ζημιές από τη μετατροπή στο νέο νόμισμα και αναπόφευκτη υποτίμηση. Η ανεργία θα εκτοξευόταν στα ύψη. Οι εισαγωγείς θα αντιμετώπιζαν τεράστια εμπόδια και θα υπήρχαν σημαντικές ελλείψεις.

Η νέα δραχμή θα ήταν ένα βαριά υποτιμημένο, αδύναμο νόμισμα, που θα οδηγούσε σε πληθωρισμό και θα εξάπλωνε τη φτώχεια, καθώς οι Έλληνες θα είχαν μόλις το ένα τρίτο της σημερινής τους αγοραστικής δύναμης. Οι Έλληνες πολιτικοί θα τύπωναν μεγάλα ποσά νέων δραχμών, αυξάνοντας περαιτέρω τον πληθωρισμό και ακυρώνοντας κάθε όφελος για τις εξαγωγές από την υποτιμημένη νέα δραχμή.

Η Ελλάδα, από μέρος της Ευρώπης, θα μετατρεπόταν σε μία αδύναμη, φτωχή χώρα στο έλεος των μεγάλων δυνάμεων της περιοχής -κυρίως της Τουρκίας. Η εδαφική της ακεραιότητα θα αμφισβητούνταν.

Μύθος 2: Το πρόγραμμα της Ε.Ε. οδηγεί σε Grexit

Αν το πρόγραμμα εφαρμοστεί σωστά, η Ελλάδα θα αναπτυχθεί και θα ξαναμπεί στις χρηματοπιστωτικές αγορές το 2017. Το 2014, παρά τα πολλά λάθη των προηγούμενων κυβερνήσεων και παρά την αδίστακτη και παραπλανητική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ, η Ελλάδα είχε την ταχύτερη ανάπτυξη στην ευρωζώνη. Επιπλέον, η Ελλάδα κατάφερε να εκδώσει νέα ομόλογα με απόδοση 3,5% μόλις δύο χρόνια από όταν επέβαλε κούρεμα στα ομόλογά της το 2012! Αυτά τα επιτεύγματα συνέβησαν χωρίς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και παρά την αυξανόμενη πολιτική αβεβαιότητα λόγω της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ.

Τώρα, αν υπάρχει μια κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας και εξαλειφθεί η αβεβαιότητα, η Ελλάδα μπορεί να τα πάει καλύτερα. Φυσικά ένα προαπαιτούμενο είναι να μειωθεί το μέγεθος του δημόσιου τομέα, να ανοίξουν και να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα των κλειστών τομέων της οικονομίας, να γίνουν οι ιδιωτικοποιήσεις, να μειωθεί η γραφειοκρατία, να μειωθούν οι φόροι των επιχειρήσεων και να δημιουργηθούν φιλικές συνθήκες για επένδυση.

Μύθος 3: Η ΕΚΤ έκλεισε τις τράπεζες, επέβαλε capital controls και όρια στις αναλήψεις

Αυτή η προπαγάνδα είναι ψευδής. Οι τράπεζες έκλεισαν στην Ελλάδα επειδή οι Έλληνες απέσυραν τις καταθέσεις τους αντιμετωπίζοντας την πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα που δημιουργήθηκαν από τις αλλοπρόσαλλες διαπραγματευτικές τακτικές της τωρινής ελληνικής κυβέρνησης. Όχι μόνο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν επέφερε το κλείσιμο των τραπεζών και τα capital controls, αλλά αντ' αυτού η ΕΚΤ βοήθησε την Ελλάδα να τα αποφύγει για μήνες, παρέχοντας ρευστότητα έκτακτης ανάγκης.

Μύθος 4: Το πρόγραμμα θα δημιουργήσει ύφεση στην Ελλάδα

Δεν είναι καθόλου αληθές. Οι Ευρωπαίοι θέλουν η Ελλάδα να πετύχει ένα μικρό πλεόνασμα του προϋπολογισμού. Υπάρχουν δύο τρόποι για να επιτευχθεί αυτό: Ο πρώτος είναι να αυξηθούν οι φόροι και να δημιουργηθεί μία ύφεση -η μέθοδος που έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι τώρα. Ο δεύτερος είναι να μειωθεί το μέγεθος του δημοσίου και να αυξηθεί η αποδοτικότητά του, χωρίς οριζόντιες περικοπές στους μισθούς. Αν ακολουθηθεί αυτός ο δρόμος, δεν είναι απαραίτητο να αυξηθούν οι φόροι. Η Ελλάδα μπορεί, στην πραγματικότητα, να μειώσει τις κρατικές δαπάνες και ταυτόχρονα να μειώσει τους φόρους, οδηγώντας σε υψηλότερη οικονομική ανάπτυξη.

Μύθος 5: Η Ελλάδα δε χρειάζεται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις

Μεγάλα κομμάτια της ελληνικής οικονομίας βρίσκονται υπό τον έλεγχο συνδικάτων και συντεχνιών. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που ανοίγουν τους κλειστούς τομείς στον ανταγωνισμό θα φέρουν πολύ ουσιαστικά οφέλη που θα αντανακλώνται σε χαμηλότερες τιμές και μεγαλύτερες εξαγωγές.

Μύθος 6: Η Ελλάδα χρειάζεται άμεση μείωση του χρέους της

Δεν υπάρχει άμεση ανάγκη. Η Ελλάδα έχει μια μακρά περίοδο χάριτος (αν ανακεφαλαιοποιηθούν οι τόκοι) για πολλά χρόνια στο χρέος της στην Ευρώπη. Επομένως, βραχυπρόθεσμα, το μέγεθος του χρέους δεν έχει σημασία. Ωστόσο, έχει σημασία μακροπρόθεσμα. Έτσι, μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια, οι Ευρωπαίοι χρειάζεται να συμφωνήσουν σε μία αναδιάρθρωση, βασισμένη σε τρία σημεία: Πρώτον, μία επιμήκυνση των λήξεων του χρέους. Πριν από δύο χρόνια, είχα προτείνει μία επιμήκυνση 75 ετών, και οι Ευρωπαίοι είχαν επισημάνει ότι δέχονταν αυτή την προσέγγιση. Τώρα, με το επιπρόσθετο χρέος του νέου προγράμματος και την πολύ χειρότερη κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, το χρέος θα πρέπει να επιμηκυνθεί στα 100 χρόνια. Δεύτερον, η περίοδος χάριτος θα πρέπει να αυξηθεί στα 20 χρόνια. Τρίτον, τα τρέχοντα (πολύ χαμηλά) κυμαινόμενα επιτόκια πρέπει να μετατραπούν σε σταθερά και να παραμείνουν χαμηλά. Αν γίνουν αυτά, η Ελλάδα θα μπορέσει να αναπτυχθεί και να εξυπηρετήσει το χρέος της. 

(*) Ο Νικόλας Οικονομίδης είναι καθηγητής Οικονομικών στο NYU Stern School of Business, ενώ είχε διατελέσει σύμβουλος της ελληνικής κυβέρνησης και της Τράπεζας της Ελλάδος.