Οι λέξεις «κλειδιά» στη συμφωνία της Δευτέρας

Το κείμενο της απόφασης της μαραθώνιας Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης, κατά την οποία συζητήθηκε το θέμα της Ελλάδος, προσφέρεται για σοβαρή ανάλυση και συμπεράσματα.

Κατά την άποψή μου είναι ένα μνημειώδες κείμενο, σαφές και εξαιρετικά συμπυκνωμένο, αφού μέσα σε 7 μόνο αραιογραμμένες σελίδες καθορίζει όλες σχεδόν τις παραμέτρους της εν δυνάμει συμφωνίας με τους πιστωτές αλλά και τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί.

Τόσο το περιεχόμενό του όσο και η ορολογία που χρησιμοποιείται (στο πρωτότυπο αγγλικό κείμενο) παραπέμπουν στο γεγονός ότι έχει προετοιμαστεί και είναι επεξεργασμένο από τεχνοκράτες πολύ καλούς γνώστες της ελληνικής περίπτωσης. Υπάρχουν κάποια σημεία όπου είναι φανερή η ενσωμάτωση «πολιτικής» φρασεολογίας, ο πυρήνας όμως του κειμένου είναι εξόχως τεχνικός και πολύ παρόμοιος με κλασικά memoranda που υπογράφονται μεταξύ επιχειρήσεων που συνομολογούν μια σχέση συνεργασίας.

Είναι απολύτως ενδεικτικό της στόχευσης του κειμένου ότι η λέξη "implementation" (εκτέλεση - εφαρμογή) επαναλαμβάνεται στο μικρό αυτό κείμενο 8 φορές, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη. Αυτό ουσιαστικά καταδεικνύει ότι η ενδεχόμενη συμφωνία δεν αρκείται σε επίπεδο προθέσεων και καλής πίστης αλλά εξαρτάται από την πιστή εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Αυτό με τη σειρά του, θέτει στο κέντρο και το ζήτημα της χαμένης αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης που ανακτάται μόνο με έργα και όχι με προθέσεις και λόγια, ακόμα και στην πολιτική.

Αναδεικνύει επίσης την εξαιρετικής ποιότητας αποτελεσματικότητα που η κυβέρνηση οφείλει να επιδείξει κατά την υλοποίηση των προϋποθέσεων, πόσο μάλιστα όταν τα χρονικά περιθώρια είναι απολύτως ασφυκτικά. Τέλος, αυτή η εμμονή στην «εκτέλεση» των προϋποθέσεων, αποσκοπεί στο να αφαιρέσει πόντους από την πολιτική εξάρτηση, προσθέτοντας αντίστοιχους πόντους στη συμμετοχή καθαρών πρακτικών management στην υλοποίηση των προϋποθέσεων.

Φράσεις του κειμένου όπως "adopt best practices", "eliminating any possibility for political interference", "de-politicizing the Greek administration", "structural and quantitative benchmarks and milestones" είναι χαρακτηριστικές του εμμέσως πλην όμως σαφούς στόχου της συμφωνίας να περιοριστεί ο πολιτικός εναγκαλισμός της διοίκησης και να προωθηθεί σε υψηλό βαθμό η αυτονομία της και η αποτελεσματική λειτουργία της. Το συμπέρασμα είναι, ότι η αναποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης και η ασφυκτική κυβερνητική και κομματική κατεύθυνση που έχει αποκτήσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια, ΔΕΝ είναι πια αποδεκτό μοντέλο λειτουργίας της.

Μια επίσης επαναλαμβανόμενη λέξη είναι η λέξη "ambitious" (φιλόδοξη) που συνοδεύει συνήθως τη λέξη "reforms" (μεταρρυθμίσεις). Είναι φανερό ότι το αντάλλαγμα της παραμονής στο ευρώ και του εν δυνάμει προγράμματος (μνημονίου) για τη χρηματοδότηση και τη ρευστότητα της χώρας, περνάει μέσα από φιλόδοξους μεταρρυθμιστικούς στόχους. Αν αυτό συνδυαστεί με την «εφαρμογή - εκτέλεση» τέτοιων στόχων, μιλάμε για μια συμφωνία που ευτυχώς υποχρεώνει τη χώρα να βάλει ψηλά τον πήχη και να περάσει από πάνω του.

Με την έννοια αυτή, η συμφωνία της 12ης Ιουλίου όχι μόνο απέτρεψε το Grexit και την καταστροφή της χώρας αλλά αποτελεί και μια επιβαλλόμενη άνωθεν μοναδική ευκαιρία η Ελλάδα να πραγματοποιήσει αλλαγές και μεταρρυθμίσεις αφού αυτές πια καθίστανται υποχρεωτική προϋπόθεση για την παραμονή στο ευρώ. Αν δεν γίνουν, η χρηματοδότηση θα ανακόπτεται και επειδή το Grexit υπάρχει πια στο τραπέζι, θα είναι το επόμενο βήμα. Κανένας λογικός άνθρωπος δεν μπορεί ούτε να ελπίζει ούτε να επιθυμεί και 4ο μνημόνιο για τη χώρα.

Τέλος, το κείμενο καταλογίζει 100% στην Ελλάδα τους κινδύνους από την μη ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την πορεία προς τη συμφωνία και διατυπώνει τη βούληση για τη λήψη μέτρων – αν κριθεί απαραίτητο – για την αναδιάρθρωση του χρέους (επιμήκυνση και περίοδοι χάριτος) που όμως σαφώς δηλώνεται ότι θα προϋποθέτουν πλήρη εκτέλεση των συμφωνηθέντων, ενώ ξεκαθαρίζεται ότι το ονομαστικό κούρεμα δεν μπορεί να συμβεί.

Η πραγματικότητα επομένως λέει ότι το κείμενο που εκδόθηκε από την ιστορική για την Ελλάδα και την Ευρώπη Σύνοδο Κορυφής, αποτελεί ένα πλήρως δεσμευτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο οι ευελιξίες είναι ελάχιστες αν όχι ανύπαρκτες. Φανερά δε, εκφράζεται η αγωνία των Ευρωπαίων για την πιστή εκτέλεση φιλόδοξων στόχων, δηλαδή για τη μόνιμη Ελελληνική παθογένεια του «Λέμε πολλά, κάνουμε λίγα». Τυχόν επιβεβαίωση – για άλλη μια φορά – αυτής της αγωνίας τους, είναι σαφές ότι αυτή τη φορά θα σημάνει την έξοδο της Ελλάδος από το ευρώ.

Πολλοί θα πουν ευτυχώς που ο κορσές είναι τόσο στενός, καιρός πια να σοβαρευτούμε. Άλλοι θα πουν ότι αυτό είναι ταπεινωτικό και απαράδεκτο για την κυριαρχία μιας χώρας. Ό,τι και να πιστεύει όμως κανείς, η αλήθεια είναι ότι είμαστε μια χώρα με τεράστια εξάρτηση από εξωτερική χρηματοδότηση και σε τρέχουσα κατάσταση αναξιοπιστίας.

Στον ρεαλισμό που, είτε μας αρέσει είτε όχι, αποτελεί επικρατούσα τάση στον κόσμο όπου θέλουμε να ανήκουμε και εμείς, «δωρεάν γεύμα δεν υπάρχει».