Ο Τσίπρας και το σενάριο της κρυφής ατζέντας

H Ελλάδα και οι Ευρωπαίοι πιστωτές έχουν εκδώσει, ο καθένας από τη μεριά του, τις τελευταίες τους σε μορφή τελεσίγραφου απαιτήσεις στις συνομιλίες για το πρόγραμμα διάσωσης, μεγαλώνοντας τα διακυβεύματα μιας όλο και πιο επικίνδυνης τελικής αναμέτρησης, γράφει ο Ambros Evans-Prichard.

Οι Ευρωπαίοι διαπραγματευτές και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έβαλαν τις τελευταίες πινελιές σε μία συμφωνία με όρους τύπου «όλα ή τίποτα», ενώ, κατά πώς φαίνεται, δεν έχουν κάνει καμία πραγματική παραχώρηση στις λεγόμενες κόκκινες γραμμές της ελληνικής πλευράς, δηλ. τις συντάξεις και τα εργασιακά.

Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας, δρώντας προληπτικά, απέστειλε και ο ίδιος τις δικές του προτάσεις, λίγο-πολύ αποδεχόμενος εκ των προτέρων ότι τα σχέδιά του δεν θα γινόντουσαν αποδεκτά από τους τεχνοκράτες.

«Η απόφαση τώρα είναι στα χέρια της πολιτικής ηγεσίας της Ευρώπης», είπε. Με το σχέδιό του ωστόσο ήθελε να δείξει, στα μάτια τουλάχιστον του δικού του λαού, ότι η Ελλάδα ορίζει ακόμη τη μοίρα της.

Ο Huw Pill, της Goldman Sachs, δήλωσε παρά ταύτα ότι μία κρατική χρεοκοπία με επακόλουθο πάγωμα τραπεζικών λογαριασμών με παράλληλο προσωρινό νόμισμα ή IOU είναι ένα όλο και πιο πιθανό σενάριο και μπορεί να είναι ακόμα και απαραίτητο ώστε να αρθεί το αδιέξοδο.

Η πλατφόρμα χάρις στην οποία εξελέγη η παρούσα ελληνική κυβέρνηση είναι απλώς ανέφικτη. Οι Έλληνες δεν μπορούν να έχουν και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο. Πρέπει να κάνουν μία δύσκολη επιλογή μεταξύ της εξόδου από το ευρώ και μιας προσαρμογής, ώστε να μείνουν στη νομισματική ένωση, είπε.

Ο κ. Pill επισήμανε ότι η χώρα [σ.σ. κυβέρνηση] αντιμετωπίζει πλέον μια τόσο άμεση κρίση, ώστε πιθανόν να αναγκαστεί σύντομα να εφαρμόσει πολιτικές που θα πλήξουν για πρώτη φορά τους βασικούς υποστηρικτές της, αλλάζοντας ταυτόχρονα το χαρακτήρα του ελληνικού πολιτικού δράματος.

«Καθώς η στενότητα στη διαθέσιμη ρευστότητα γίνεται εντονότερη και τα αποθέματα σε ρευστό εξαντλούνται, η προτεραιότητα στις πληρωμές που απολαμβάνουν οι συνταξιούχοι και οι δημόσιοι υπάλληλοι θα εξανεμιστεί. Το να είσαι ο πρώτος στην ουρά δεν έχει σημασία, αν δεν έχει μείνει τίποτα στο ταμείο», σημείωσε.

Το αν ο Α. Τσίπρας θα υποχωρήσει, απλώς για να κρατήσει την Ελλάδα στο κοινό νόμισμα, δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο. Σε ένα έντονο άρθρο του στη γαλλική εφημερίδα Le Monde έριξε το γάντι στους δανειστές, κατηγορώντας τους για παράλογες απαιτήσεις και για ασφυξία στη δημοκρατία στην Ευρώπη.

Ισχυρίστηκε ότι οι δυνάμεις της Ε.Ε. προσπαθούν να κάνουν την Ελλάδα παράδειγμα προς αποφυγή «ώστε καμία άλλη χώρα να μην τολμήσει να αμφισβητήσει το καθεστώς λιτότητας και το δόγμα του ακραίου νεοφιλελευθερισμού».

Αν και η γλώσσα του ήταν μαρξιστική, η απειλή του να χρεοκοπήσει και να πυροδοτήσει μία στρατηγική κρίση στην Ευρώπη ήταν έντονα βυζαντινή.

«Αν όμως κάποιοι πιστεύουν ή θέλουν να πιστεύουν ότι αυτή η απόφαση αφορά μόνο την Ελλάδα, κάνουν ένα τεράστιο λάθος. Θα πρότεινα να ξαναδιαβάσουν το αριστούργημα του Hemingway 'Για ποιον χτυπά η καμπάνα'», είπε.

Από την άλλη μεριά, ενώ το μπλοκ των δανειστών προσπάθησε να διατηρήσει ένα κοινό μέτωπο, αυτό έχει διαρραγεί από πλήθος διαφορών. Ακόμα και η γερμανική κυβέρνηση συνασπισμού εμφανίζεται βαθιά διχασμένη, με τους Σοσιαλδημοκράτες να εκφράζουν ανοιχτά την ενόχλησή τους με τους σκληροπυρηνικούς του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών.

Ο Sigmar Gabriel, αρχηγός του SPD και αντικαγκελάριος, υποστήριξε ότι ο κόσμος θα έχανε κάθε εμπιστοσύνη στην Ευρώπη, αν η νομισματική ένωση διαμελιζόταν ήδη από την πρώτη της μεγάλη κρίση. Προειδοποίησε ότι οι συνέπειες από την ελληνική χρεοκοπία θα ήταν γιγαντιαίες.

Ένα κουιντέτο ηγετών από θεσμούς και χώρες συναντήθηκε εκτάκτως τη Δευτέρα στο Βερολίνο, συμφωνώντας σε ένα τελικό κείμενο που συνέταξε η Κομισιόν, αλλά αυτό δεν λύνει τίποτα. Ο πρόεδρος του Eurogroup, Jeroen Dijsselbloem, χαμήλωσε άλλωστε τον πήχη των προσδοκιών για μια συμφωνία εντός της εβδομάδας, αφήνοντας ανοιχτό το τι θα συμβεί την Παρασκευή όταν η Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσει €300 εκατ. στο ΔΝΤ.

Ταυτόχρονα αυξάνονται οι ανησυχίες ότι πολλοί στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ -πιθανόν και ο ίδιος ο Τσίπρας- έχουν ήδη συμπεράνει ότι μια συμφωνία με ανεκτούς όρους είναι αδύνατη, όντας αποφασισμένοι να κηρύξουν χρεοκοπία και να γυρίσουν στη δραχμή, προτιμώντας μια τέτοια επιλογή από το να προδώσουν τα ιδανικά τους.

Αν αυτό ισχύει, τότε η στρατηγική σε αυτό το σημείο είναι να προσπαθήσουν να δικαιολογήσουν την τελική ρήξη με το να πείσουν την ελληνική κοινή γνώμη ότι το Grexit τους επιβλήθηκε έξωθεν.

Ο Gabriel Sterne, της Oxford Economics, είπε ότι η επικρατούσα αφήγηση σύμφωνα με την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει συνεχώς λάθη κι έτσι οδεύει προς την καταστροφή είναι ανεπεξέργαστη και επιφανειακή. Κι αυτό διότι ξεκινά από την υπόθεση ότι ο Α. Τσίπρας θέλει να μείνει με κάθε κόστος στο ευρώ και για αυτό είναι πολύ πιθανό να παραδοθεί στο τέλος.

Ωστόσο, στην πραγματικότητα, μπορεί να έχει φτάσει στο συμπέρασμα ότι η δραχμή μπορεί να μην είναι και τόσο κακή επιλογή κι ότι θα πληρώσει ακόμα μεγαλύτερο πολιτικό κόστος αν εγκαταλείψει τις προεκλογικές του δεσμεύσεις.

Ο κ. Sterne είπε ότι στην Ελλάδα υπάρχει «γενικευμένη οργή έναντι της αντιμετώπισης από τους δανειστές». Κι ενώ υπάρχουν πολλές δημοσκοπήσεις, αυτή που έχει σημασία ίσως να είναι εκείνη που δείχνει ότι το 58% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ θα προτιμούσαν να επιστρέψουν στη δραχμή παρά να υποταχθούν στις πολιτικές της τρόικας.