Nixon: Οι επικίνδυνες στρατηγικές Τσίπρα και Κάμερον

Ο Ντέιβιντ Κάμερον και ο Αλέξης Τσίπρας απέχουν χιλιόμετρα όσον αφορά τον πολιτικό τους προσανατολισμό, αλλά έχουν πολύ περισσότερα κοινά από αυτά που θα παραδέχονταν οι ίδιοι, γράφει ο Simon Nixon της Wall Street Journal.
Και οι δύο ανέλαβαν την πρωθυπουργία μετά από εκλογές στις οποίες τα κόμματά τους εξασφάλισαν μόλις 37% του εκλογικού σώματος. Και οι δύο ισχυρίζονται ότι έχουν μια ισχυρή εντολή να αναδιαμορφώσουν τη σχέση της χώρας τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση, και για να το κατορθώσουν αυτό, πραγματικός τους στόχος είναι να αναμορφώσουν την ίδια την Ένωση. Και οι δύο πρέπει να αντιμετωπίσουν την πίεση των σκληροπυρηνικών στελεχών των κομμάτων τους που προτιμούν να διακινδυνέψουν μία οριστική ρήξη, παρά να κάνουν συμβιβασμούς. Και οι δύο ηγέτες πιστεύουν ότι η Ευρώπη θα κάνει τα πάντα για να αποφύγει τη ρήξη και στο τέλος θα αναγκαστεί να αποδεχτεί τις απαιτήσεις τους.

Ο κ. Τσίπρας θα ανακαλύψει σύντομα αν τελικά είχε δίκιο σε αυτήν του την εκτίμηση: οι διαπραγματεύσεις για το ελληνικό χρέος βρίσκονται στο παρά πέντε και κάθε αποτυχία για μια νέα συμφωνία θα εξωθήσει την ελληνική κυβέρνηση σε άτακτη χρεοκοπία. Όσον αφορά τον Ντ. Κάμερον όμως η Οδύσσειά του μόλις ξεκίνησε. Διότι τώρα είναι αναγκασμένος να εκπληρώσει την υπόσχεσή του για δημοψήφισμα σχετικά με την παραμονή της Μ. Βρετανίας στην Ε.Ε. μέχρι το τέλος του 2017.

Το διακύβευμα δε θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν μεν αποσταθεροποιητική, αλλά τελικά διαχειρίσιμη. Ενδεχόμενη βρετανική έξοδος από την Ε.Ε. θα αποδυνάμωνε την Ένωση στα μάτια του κόσμου και θα εξασθένιζε την ικανότητα της χώρας να συνάπτει ασφαλείς εμπορικές συμφωνίες, να βαθαίνει την κοινή ευρωπαϊκή αγορά και να αντιμετωπίζει απειλές από τη Ρωσία και τη Μεσόγειο.

Ακριβώς όπως ο κ. Τσίπρας λέει ότι θέλει να κρατήσει την Ελλάδα στο ευρώ, έτσι και ο κ. Κάμερον δεν έχει πρόθεση να οδηγήσει τη Μ. Βρετανία εκτός Ε.Ε. Και όπως και στην Ελλάδα το εκλογικό σώμα δεν έχει όρεξη για έξοδο. Μία πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι οι Βρετανοί ψηφοφόροι υποστηρίζουν τη συμμετοχή στην Ευρώπη κατά 45% έναντι 33% που θέλει έξοδο, μεγέθη που γίνονται 56% και 20% αντίστοιχα, εφόσον ο κ. Κάμερον καταφέρει να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους της συμμετοχής.

Όπως για τον κ. Τσίπρα, έτσι και για τον κ. Κάμερον το πρόβλημα βρίσκεται στο κόμμα και όχι στην κοινή γνώμη. Περίπου το ένα τέταρτο των βουλευτών του είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υποστηρίξουν μια εκστρατεία για έξοδο της Βρετανίας, καθώς τα αιτήματά τους για εξαίρεση από μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, βρετανικό βέτο σε μελλοντικούς ευρωπαϊκούς κανόνες και φραγή στο δικαίωμα των πολιτών της Ε.Ε. να βρίσκουν εργασία στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι αδύνατον να ικανοποιηθούν από την Ευρώπη. Ο στόχος του κ. Κάμερον είναι να αποφύγει μία ακόμα μεγαλύτερη διαίρεση του κόμματός του, η οποία θα μπορούσε να πλήξει τη θέση του και να γίνει μόνιμη.

Για έναν πρωθυπουργό που έχει ποντάρει το στρατηγικό μέλλον της χώρας του στη δυνατότητά του να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους συμμετοχής στην Ε.Ε., η έλλειψη σχεδιασμού είναι εντυπωσιακή. Βρετανοί αξιωματούχοι λένε πως, όπως έχουν τα πράγματα, η Downing Street δεν έχει ξεκάθαρο πλάνο επί της διαδικασίας, δεν έχει ομάδα εργασίας, δεν έχει λεπτομερείς προτάσεις πολιτικής, δεν έχει ξεκάθαρη ιδέα για το αν και πότε οι διαπραγματεύσεις θα θεωρηθούν επιτυχείς και, τέλος, δεν έχει λάβει κάποια απόφαση για το χρόνο του δημοψηφίσματος.

Αυτήν τη στιγμή οι Ευρωπαίοι ηγέτες περιμένουν από τον Ντέιβιντ Κάμερον να μιλήσει για τα σχέδιά του στη σύνοδο κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών τον Ιούνιο. Είναι πολύ πιθανό ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός θα καταλήξει να ζητήσει αυτά που πιστεύει ότι μπορεί να πάρει. Κι ακριβώς για να έχει περιθώρια ελιγμών, επέλεξε να διατηρήσει μια ασάφεια στις απαιτήσεις του καθ' όλη αυτήν την περίοδο. Ακόμα και αξιωματούχοι του Ηνωμένου Βασιλείου διατείνονται ότι δεν γνωρίζουν πολλά για το τι επιθυμεί να διαπραγματευτεί η κυβέρνηση με τους Ευρωπαίους εταίρους της.

Το βασικότερο όμως στοιχείο της διαπραγμάτευσης, όπου ο κ. Κάμερον δεν έχει αφήσει μεγάλο περιθώριο ελιγμών, είναι η απαίτηση οι μετανάστες από την Ε.Ε. να εξαιρεθούν από τις παροχές του βρετανικού δημοσίου για τέσσερα χρόνια, ακόμα και αυτές που απολαμβάνουν οι έχοντες εργασία. Οι περισσότεροι αξιωματούχοι της Ε.Ε. και της Μεγάλης Βρετανίας πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο συνιστά τόσο εξόφθαλμη διάκριση, που θα απαιτούσε αλλαγές στις συνθήκες της Ε.Ε., οι οποίες μπορούν να γίνουν μόνο με ομοφωνία όλων των κρατών-μελών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των οποίων οι πολιτες θα ήταν τα θύματα αυτής της διάκρισης. Κι ακόμα κι αν ο Κάμερον πετύχει κάποιους από τους στόχους του χωρίς αλλαγές συνθηκών, θα χρειαζόταν και την ψήφο της Ευρωβουλής για οποιαδήποτε αλλαγή κανόνων της Ε.Ε., εμπόδιο που πιθανόν θα αποδειχτεί αξεπέραστο.

Έτσι λοιπόν, ο κ. Κάμερον ίσως θα πρέπει να προετοιμάζεται για διαπραγματευτικές εντάσεις ελληνικού τύπου. Εάν κρίνουμε όμως από την τύχη του κ. Τσίπρα, τα πράγματα μπορεί να αποδειχτούν πολύ δύσκολα, καθώς ο Έλληνας πρωθυπουργός κινδυνεύει να οδηγήσει τη χώρα του σε ένα δρόμο που ποτέ δεν ήθελε. Αυτό που θα συμβεί στην Ελλάδα τις επόμενες εβδομάδες θα μπορούσε να δώσει στον κ. Κάμερον κάποια απαραίτητα μαθήματα.