Bloomberg: H Apple μπορεί να γίνει ο... λευκός ιππότης της Ελλάδας

Υπάρχει ένα αστείο που λέει ότι η Apple πρέπει να αγοράσει την Ελλάδα με όλο το άχρηστο ρευστό που έχει στα χέρια της. Όμως, είναι αλήθεια πως αν οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί είχαν φαντασία, θα μπορούσαν πιθανότατα να σχεδιάσουν μια διάσωση για τη σχεδόν χρεοκοπημένη χώρα, με όρους που θα ήταν επωφελείς για όλες τις πλευρές, λέει σε άρθρο γνώμης του στο Bloomberg View ο Leonid Bershidsky.

Όπως αναφέρει, το 2012 ένας επενδυτής που παρακολουθούσε τη γενική συνέλευση της Apple ρώτησε τον Tim Cook αν είχε σκεφτεί ποτέ να χρησιμοποιήσει τα αυξανόμενα αποθέματα ρευστού της εταιρείας (97,6 δισ. δολάρια τότε) για να αγοράσει την Ελλάδα. «Έχουμε εξετάσει πολλά πράγματα» αλλά όχι αυτό, απάντησε ο Cook. Φυσικά, δεν μπορούν να αγοραστούν ολόκληρες χώρες - ούτε καν στα μυθιστορήματα. Όλοι γέλασαν και συνέχισαν τις δουλειές τους.

Τα πράγματα έγιναν λίγο καλύτερα για ένα σύντομο χρονικό διάστημα για την Ελλάδα, όταν έλαβε τη μεγαλύτερη διάσωση στην Ιστορία και οι ιδιώτες πιστωτές δέχθηκαν «κούρεμα». Όμως η οικονομία της και πάλι δεν κατάφερε να αναπτυχθεί, και το χρέος της -στο 175% του ΑΕΠ- παρέμεινε μη διαχειρίσιμο. Στο μεταξύ, η Apple υπερδιπλασίασε το ρευστό της, που πλέον ανέρχεται στα 194 δισ. δολάρια. Η εταιρεία διανέμει γενναιόδωρα μερίσματα και αγοράζει ίδιες μετοχές, όμως το βουνό του ρευστού της συνεχίζει να μεγαλώνει. Δεν υπάρχει τρόπος να επενδύσει όλο αυτό το χρήμα. Για χρόνια ο Cook μιλούσε για νέα προϊόντα που ετοιμάζει η εταιρεία του, όμως μέχρι στιγμής έχει καταφέρει να κάνει μόνο βελτιώσεις σε υπάρχοντα, να λανσάρει μια εταιρεία streaming μουσικής και να δημιουργήσει ένα πανάκριβο smartwatch, για τα οποία δεν χρειάστηκαν και μεγάλα κεφάλαια. Έτσι το ρευστό της εταιρείας θα συνεχίσει να αυξάνεται, εκτός και αν η Apple αρχίσει να κατασκευάζει αυτοκίνητα ή διαστημόπλοια.

Το ίδιο θα συμβεί και σε άλλες μεγάλες αμερικανικές εταιρείες. Οι αμερικανικές επιχειρήσεις εκτός χρηματοπιστωτικού τομέα διαθέτουν ρευστό ύψους 1,73 τρισ. δολαρίων, αυξημένο κατά 4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ το 1,1 τρισ. δολάρια από το ποσό αυτό ανήκει στις 50 μεγαλύτερες εταιρείες – σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Moody's. Μόνο οι Apple, Microsoft, Google, Pfizer και Cisco έχουν ρευστά διαθέσιμα ύψους 439 δισ. δολαρίων.

Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων αυτών βρίσκεται στο εξωτερικό, διότι αν το επαναπάτριζαν θα έπρεπε να φορολογηθεί με 35% στις ΗΠΑ. Το να τα δαπανήσουν, ή ακόμα και να τα δώσουν στους μετόχους, είναι δύσκολο. Και κανένας δεν περιμένει πως οι ΗΠΑ θα αναμορφώσουν σύντομα το φορολογικό τους σύστημα, λύνοντας το πρόβλημα αυτό.

Έτσι, η ιδέα να σώσουν την Ελλάδα οι πέντε εταιρείες με τα μεγαλύτερα ρευστά διαθέσιμα γίνεται ενδιαφέρουσα.

Η Ελλάδα χρειάζεται περίπου 190 δισ. ευρώ για να μειώσει το χρέος της στο διαχειρίσιμο 70% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 48% των συνδυασμένων ρευστών διαθεσίμων των πέντε εταιρειών. Για να πληρώσουν οι εταιρείες αυτές ώστε να μειωθεί το χρέος, η Ελλάδα θα μπορούσε να συνάψει μαζί τους ειδική συμφωνία για την εταιρική φορολόγηση - όπως αυτή που έχει συνάψει η Apple με την Ιρλανδία. Βέβαια η συμφωνία αυτή διερευνάται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και πιθανότατα είναι καταδικασμένη. Όμως η περίπτωση της Ελλάδας είναι διαφορετική: η Ε.Ε., ως ένας από τους μεγαλύτερους πιστωτές της χώρας, μπορεί να δώσει κάποια ειδική απαλλαγή στις αμερικανικές εταιρείες που βοήθησαν στην επίλυση του ελληνικού προβλήματος. Οι ΗΠΑ μπορεί να έχουν κάποιες αντιρρήσεις, όμως, ως ο μεγαλύτερος μέτοχος στο ΔΝΤ, και αυτές έχουν να χάσουν χρήματα αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει, ενώ η αποσταθεροποίηση που θα έφερνε ένα Grexit σίγουρα δεν είναι προς το συμφέρον των τους.

Ως αντάλλαγμα για το ήμισυ περίπου των ρευστών διαθεσίμων τους -και μόλις 13% περισσότερο απ' όσο θα κόστιζε να πληρώσουν φόρους στις ΗΠΑ- οι εταιρείες θα μπορούσαν να λάβουν μια επ' αόριστον, θωρακισμένη εγγύηση χαμηλής φορολόγησης για δραστηριότητες εκτός ΗΠΑ. Δεν είναι και άσχημη συμφωνία.

Η Ελλάδα από την πλευρά της θα εξασφάλιζε ελάφρυνση χρέους, συν τα ευρωπαϊκά κεντρικά γραφεία των εταιρειών αυτών. Πολλά ανώτατα στελέχη πιθανότατα θα καλοδέχονταν τη μετακόμιση σε μια... ηλιόλουστη ακτή, και η Ελλάδα θα αποκτούσε την αρχή ενός ισχυρού τεχνολογικού cluster, που θα προσέλκυε και άλλες εταιρείες και θα δημιουργούσε θέσεις εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών. Με μια τέτοια βοήθεια, η ελληνική κυβέρνηση πιθανότατα θα είχε τη δυνατότητα να μην είναι τόσο λιτή όσο θέλουν οι πιστωτές της. Όμως θα χρειάζονταν ακόμα να προχωρήσει σε μεταρρύθμιση του ανεπαρκούς δημοσίου τομέα της και να γίνει πιο φιλική προς τις επιχειρήσεις, διαφορετικά θα έχανε τα εμφανή οφέλη της συνεργασίας με τους τιτάνες της τεχνολογίας.

«Είμαι αρκετά σίγουρος πως μια τέτοια διάσωση θα είχε την έγκριση του ελληνικού λαού, αν έμπαινε σε δημοψήφισμα», λέει ο Bershidsky. «Το μόνο που θα χρειαζόταν για να 'δουλέψει' θα ήταν λίγη ελαστικότητα. Δυστυχώς, αυτό είναι κάτι που φαίνεται να λείπει από όλους όσοι εμπλέκονται στην κρίση της Ελλάδας σήμερα. Έτσι, η Ελλάδα θα συνεχίσει να σκοντάφτει προς τη χρεοκοπία και οι αμερικανικές εταιρείες θα συνεχίσουν να μαζεύουν ρευστό που δεν γνωρίζουν πώς να το ξοδέψουν».