Ερχεται η ώρα για νέους πρωταγωνιστές

Η χθεσινή αποχώρηση του Γιάννη Κωστόπουλου δεν αποτελεί εξέλιξη που αφορά μόνον την Alpha Bank ή τον τραπεζικό κλάδο. Αντίθετα, συμβολίζει έμμεσα το τέλος μιας εποχής στην ελληνική επιχειρηματική πραγματικότητα, μια αλλαγή σελίδας που σταδιακά λαμβάνει σάρκα και οστά. 

Το ελληνικό επιχειρείν χαρακτηρίστηκε τις προηγούμενες δεκαετίες από τη σταθερή παρουσία συγκεκριμένων μεγάλων ονομάτων, που κυριάρχησαν σε επιμέρους τομείς και κλάδους της οικονομίας, συγκροτώντας πανίσχυρα οικονομικά συμφέροντα.

Ωστόσο, την ώρα που η χώρα εμφανίζεται να εξέρχεται από τη χειρότερη μεταπολεμική κρίση, οι περισσότεροι από αυτούς τους πρωταγωνιστές, είτε για λόγους βιολογικούς, είτε για λόγους πρωτίστως οικονομικούς, είτε γιατί τους ξεπερνά η αλλαγή των συνθηκών, βρίσκονται στα πρόθυρα της ουσιαστικής αποχώρησης από το προσκήνιο των εξελίξεων.

Στην περίπτωση του Γιάννη Κωστόπουλου η αποχώρηση από την ενεργό δράση, κατά τη διάρκεια της όγδοης δεκαετίας του βίου του, έρχεται σε μια περίοδο όπου η Alpha Bank κινείται προς την ομαλότητα, έχοντας ξεπεράσει τον σκόπελο της βαριάς κρίσης που απείλησε το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Η παράδοση της σκυτάλης σφραγίζει τη μετεξέλιξη μιας κάποτε «οικογενειακής» τράπεζας σε πολυμετοχικό ίδρυμα με «αυτόνομη» επαγγελματική διοίκηση. Εξέλιξη που συμβολίζεται άλλωστε και από το γεγονός ότι στο Δ.Σ. της τράπεζας εισήλθαν χθες δύο νέα μέλη από τη Μέση Ανατολή.

Το φαινόμενο όμως είναι γενικότερο. Κλάδοι με μεγάλη σημασία για την οικονομία γίνονται σταδιακά πολυμετοχικοί με έντονο ρόλο των ξένων κεφαλαίων. Πέρα από τις τράπεζες, χαρακτηριστικό παράδειγμα «διεθνοποίησης» είναι οι τηλεπικοινωνίες, όπου αυτές οι αλλαγές υφίστανται εδώ και χρόνια, με τον πλέον απόλυτο τρόπο.

Πολλοί ακόμη κλάδοι θα ακολουθήσουν σύντομα, κάτω από την πίεση της εγχώριας αλλά και της παγκόσμιας συγκυρίας του ανταγωνισμού, που συνεχίζει να επιτάσσει τη δημιουργία ολοένα και μεγαλύτερων σχημάτων.

Ορισμένα από τα «τζάκια» που κυριάρχησαν τα προηγούμενα χρόνια ίσως βρουν σε αυτές τις διαδικασίες τη λύση για το πρόβλημα της επιχειρηματικής διαδοχής. Κάποιοι άλλοι θα δώσουν τη σκυτάλη σε επιγόνους (που κατά περίπτωση ίσως αποδειχτούν αντάξιοι του βάρους της προκλητικής περίστασης, ίσως και όχι), ενώ δεν λείπουν και αυτοί που κινδυνεύουν να σβήσουν υπό το βάρος των δυσθεώρητων χρεών και της αδυναμίας προσαρμογής στους νέους όρους του παιχνιδιού.

Μέσα σε αυτό το άκρως ανταγωνιστικό και απαιτητικό περιβάλλον όμως θα αναδειχθεί η νέα σειρά πρωταγωνιστών της ελληνικής επιχειρηματικότητας.

Ανάμεσα στα κυρίαρχα χαρακτηριστικά τους φαίνεται ότι θα είναι η ικανότητα να συμβάλουν στις συνενώσεις, στην ανασυγκρότηση των κλάδων, να εκμεταλλευτούν την καινοτομία, να οραματιστούν τον ρόλο τους μέσα στο νέο μοντέλο ανάπτυξης που χρειάζεται η ελληνική οικονομία. Εστιάζοντας όχι σε δραστηριότητες που είχαν πλούσιο (ενίοτε και… αμαρτωλό) παρελθόν, αλλά σε εκείνες που έχουν αναπτυξιακό μέλλον.

Το σχέδιο ανάπτυξης που πρόσφατα παρουσίασε ο πρωθυπουργός δίνει την εικόνα των ιδιωτικών επενδύσεων που θα απαιτηθούν τα επόμενα χρόνια. Πάνω από 50 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων δεν μπορεί παρά να προέλθει από το εξωτερικό.

Κι εδώ κρύβεται, κατά την άποψη ορισμένων στελεχών της αγοράς, το μυστικό που θα ξεχωρίσει την ήρα από το στάρι σε ό,τι αφορά τη νέα «ελίτ» της επιχειρηματικότητας: Στη θέλησή τους να ξεφύγουν από το «οικογενειακό» ή προσωποπαγές μοντέλο, κι από τη νοοτροπία της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας. Στην ικανότητά τους να προσελκύσουν και να «εμπνεύσουν» ξένα επενδυτικά κεφάλαια, για να χρηματοδοτήσουν τα σχέδιά τους. Στη δυνατότητά τους να συνθέσουν συμφέροντα και να κινηθούν ανταγωνιστικά, με εξωστρέφεια.

Υπό αυτήν την έννοια άλλωστε, ο Γιάννης Κωστόπουλος υπήρξε αναμφίβολα πρωτοπόρος. Διότι μεταμόρφωσε σταδιακά μια «οικογενειακή» τράπεζα σε πολυμετοχικό οργανισμό, πολύ μεγαλύτερο σε μέγεθος, με παρουσία στην ευρύτερη περιοχή και με μια διοίκηση που όλα αυτά τα χρόνια χαρακτηρίστηκε από υψηλή επαγγελματικότητα.