Ο Nigel Farage και ο κίνδυνος υπερεκτίμησης

Η 25η Μαΐου 2014 θα καταγραφεί στο ημερολόγιο ως μέρα ανατροπής για τα πολιτικά πράγματα της Βρετανίας. Το ευρωσκεπτικιστικό Κόμμα της Ανεξαρτησίας υπό τον Nigel Farage πέτυχε ιστορική νίκη στις ευρωεκλογές με 27,5%, αφήνοντας πίσω του το Εργατικό Κόμμα με 25% και το κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα στην τρίτη θέση με 23%.

Η ανατροπή προκύπτει από το γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας που κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα (Εργατικό και Συντηρητικό) δεν κατάφερε να κατακτήσει την πρώτη θέση.

Παρ' ολ' αυτά, κανείς δεν πρέπει να βιάζεται να εξαγάγει συμπεράσματα. Αν κοιτάξουμε προσεκτικά την εκλογική ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας, θα δούμε ότι δεν υπάρχει ευθεία σύνδεση ευρωπαϊκής και εθνικής κάλπης.

Το UKIP

Τα φώτα της δημοσιότητας λοιπόν αναπόφευκτα θα πέσουν αυτές τις μέρες στο φαινόμενο UKIP. Στην ουσία πρόκειται για ένα καθαρά αρχηγικό κόμμα, ένα one man band, ο πρόεδρος του οποίου (Nigel Farage) είναι επιφορτισμένος με όλες σχεδόν τις αρμοδιότητες. Από τη χάραξη της στρατηγικής, μέχρι την επικοινωνιακή καμπάνια, το κόμμα βασίζει τις ελπίδες του στον αρχηγό.

Αν και δεν ανήκει στους παραδοσιακούς πολιτικούς σχηματισμούς, το UKIP έχει αξιοσημείωτη ιστορία στον πολιτικό στίβο της Βρετανίας. Ιδρύθηκε το 1993 σε μία αίθουσα του London School of Economics από αντιφεντεραλιστές, οι οποίοι ήθελαν να εκφράσουν με κάποιον τρόπο τη δυσαρέσκειά τους στη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Στις ευρωεκλογές του 1999 εξέλεξε για πρώτη φορά ευρωβουλευτές, κερδίζοντας το 7% του εκλογικού σώματος. Η μεγάλη άνοδος ήρθε το 2004, όταν υπό την ηγεσία του Robert Kilroy Silk, το UKIP κέρδισε 12 θέσεις στην ευρωβουλή και έστειλε τους Φιλελεύθερους στην τέταρτη θέση, ενώ στις ευρωεκλογές του 2009 κατάφερε να εκθρονίσει τους Εργατικούς από τη δεύτερη θέση, έχοντας πλέον 13 έδρες στο Στρασβούργο.

Η εποχή Farage

Μετά την παραίτηση του Robert Kilroy Silk από την προεδρεία του κόμματος, το UKIP μπήκε σε περίοδο έντονης εσωστρέφειας και οι περισσότεροι πίστευαν ότι ο ηγέτης που εκτόξευσε τη δύναμη του κόμματος το 2004 ήταν αναντικατάστατος. Το 2006 αναλαμβάνει τελικά ο Nigel Farage.

Άνθρωπος των media με μεγάλη αυτοπεποίθηση ο Farage, υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους να κάνει το UKIP "ένα πραγματικά αντιπροσωπευτικό κόμμα" με αναφορές στην κοινωνία, βγάζοντάς του τη στάμπα του κόμματος διαμαρτυρίας. Ηγήθηκε της μεγάλης νίκης στις ευρωεκλογές του 2009 και εξέπληξε τους πάντες στο συνέδριο του κόμματος τον Σεπτέμβρη της ίδιας χρονιάς, όταν παραιτήθηκε από πρόεδρος, για να κατέβει υποψήφιος στις εθνικές εκλογές, καθώς πίστευε ότι "είναι πολύ σημαντικό για το UKIP να έχει φωνή στο Westminster".

Η επιθυμία του Farage μπορεί να μην έγινε πραγματικότητα, αλλά η αύξηση των ποσοστών από τότε είναι αλματώδης. Το πιο σημαντικό όμως δεν είναι οι αυξημένες δυνάμεις του κόμματος, αλλά το γεγονός ότι κατόρθωσε να αλλάξει την πολιτική ατζέντα της Βρετανίας, αφενός βάζοντας επιτακτικά το μεταναστευτικό ζήτημα στον διάλογο και αφετέρου "υποχρεώνοντας" τον πρωθυπουργό Κάμερον να υιοθετήσει την πρόταση για δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στην Ε.Ε.

Οι ευρωεκλογές του 2014 και το χτύπημα του δικομματισμού

Στις πιο κρίσιμες ευρωεκλογές από την ίδρυση της ενωμένης Ευρώπης, το UKIP στη Βρετανία σήκωσε μόνο του την παντιέρα της αμφισβήτησης της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας για τις πολιτικές στην οικονομική κρίση και προέταξε το μεταναστευτικό ζήτημα ως κυρίαρχο στην προεκλογική συζήτηση. Ο δεξιός λαϊκισμός του Farage φαίνεται ότι ενεργοποίησε ένστικτα στη βρετανική κοινωνία η οποία τον αντάμειψε με το 27%.

Όμως το στοιχείο που επιδέχεται ιδιαίτερη προσοχή δεν είναι τόσο το ποσοστό αυτό καθεαυτό, αλλά το χτύπημα στον δικομματισμό. Από το 1935 το Εργατικό και το Συντηρητικό Κόμμα κυριαρχούν σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις και το μόνο που αλλάζει είναι η σειρά με την οποία κατατάσσονται στις πρώτες δύο θέσεις. Επίσης είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε ότι το UKIP έχει συνεχώς αυξητικές τάσεις στις ευρωεκλογές, από την πρώτη φορά που έλαβε μέρος, όταν κέρδισε το ισχνό 1%. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν το πολιτικό βάρος που αποκτά η νίκη του για το πολιτικό σύστημα στη Βρετανία.

Άλλο ευρωεκλογές, άλλο εθνικές εκλογές

Είναι κοινή διαπίστωση ότι τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών στη Βρετανία δεν παράγουν πολιτικές εξελίξεις. Και αυτό γιατί, παραδοσιακά, η εκλογή ευρωβουλευτών έχει χαρακτηριστικά «χαλαρής και τιμωρητικής ψήφου».

To think tank British Future, σε πρόσφατη ανάλυσή του, κάνει γνωστό ότι "οι ευρωεκλογές για τους πολίτες της Βρετανίας είναι κάτι σαν τη Eurovision και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συνδέονται με τις γενικές εκλογές".

Από το 1999, όλες οι ευρωπαϊκές αναμετρήσεις έχουν αναδείξει κόμματα αουτσάιντερ, χωρίς εκπροσώπηση στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Τέτοιοι πολιτικοί σχηματισμοί καταγράφουν σωρευτικά,κατά μέσο όρο 24% στις ευρωπαϊκές κάλπες από το 1999 και μετά. Όταν μιλαμε για εθνικές εκλογές, το ποσοστό αυτό πέφτει στο 4%.

Η έρευνα έδειξε ακόμα ότι οι ευρωεκλογές στη Βρετανία προσελκύουν ένα πολύ μικρό και ετερόκλητο εκλογικό σώμα, καθώς περισσότεροι από 15 εκατ. Βρετανοί δεν έχουν εκφράσει την επιθυμία να ψηφίσουν. Γίνεται κατανοητό λοιπόν γιατί το UKIP αδυνατεί έως σήμερα να εκλέξει βουλευτές στο Westminster, παρά τις θετικές του επιδόσεις στις ευρωκάλπες.

Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία αυτά, το γενικό συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί από τα αποτελέσματα είναι ότι η τάση ευρωσκεπτικισμού που κερδίζει συνεχώς δυνάμεις στην Ευρώπη τώρα, αναδεικνύεται ως πρώτη δύναμη και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το πληγμα που πέτυχε το UKIP στον δικομματισμό είναι μεν σημαντική εξέλιξη, αλλά δεν μπορεί να προκαταλάβει αποτελέσματα εθνικών εκλογών.

Η εκλογική ιστορία του Νησιού έχει δείξει ότι στις εθνικές κάλπες τα παραδοσιακά κόμματα δεν χάνουν εύκολα την ηγεμονία και τα ερείσματά τους στην κοινωνία.

 Πηγή: Premium.paratiritis.gr