Γιατί οι επιχειρήσεις χρειάζονται εργαζόμενους-επαναστάτες

Το θέμα αξιολόγησης εργαζομένων αποτελεί σημαντική διαδικασία στη Διοίκηση Ανθρώπινων Πόρων (HRM). Για την αξιολόγηση προσωπικού, η επιχείρηση διαθέτει πολυάριθμα εργαλεία, όπως πλέγμα βαθμολόγησης, σύνταξη εκθέσεων, συμπλήρωση ερωτηματολογίου (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Πώς θα αξιολογήσετε σωστά το προσωπικό σας; Euro2day, 23.01.2024).

Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε ποιο είδος εργαζομένων είναι χρήσιμο για τις επιχειρήσεις: αυτοί που επιδεικνύουν μεγάλο ζήλο και ασχολούνται με το κάθε τί ή οι «επαναστάτες» εργαζόμενοι που ασκούν κριτική, αλλά έχουν ως πυξίδα το συμφέρον της εταιρείας.

Οι εργαζόμενοι με ζήλο θεωρούνται ως οι καλοί μαθητές στο λύκειο οι οποίοι πάντα αναζητούν μια μορφή αναγνώρισης από την ιεραρχία τους, από τους συναδέλφους τους. Επειδή τρέχουν, αναλαμβάνουν και παλεύουν να διεκπεραιώσουν το κάθε τί μέσα στην επιχείρηση.

Όμως, το σύνδρομο του καλού μαθητή (εργαζόμενος με ζήλο) μπορεί να προκαλέσει ζημιές μέσα στην επιχείρηση. Τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά προτείνονται.

1.  Οι ενδιαφερόμενοι εργαζόμενοι με ζήλο δέχονται πρόσθετες εργασίες χωρίς διαμαρτυρία, ακόμη και αν έχουν ήδη επιβαρυνθεί πολύ.
2. Είναι απρόθυμοι να αναθέσουν σε άλλους την εργασία που τους ανατίθεται ή να ζητήσουν βοήθεια.
3.  Ζητούν συνεχώς συγνώμη, ακόμη και για τα πιο μικρά και ασήμαντα πράγματα.
4. Τέλος, από φόβο να μην τους γίνεται κριτική στην εργασία τους, απαιτούν υπερβολική ανατροφοδότηση. Το σήμα κατατεθέν τους: «ποτέ μην απογοητεύεις», συχνά αγνοώντας τη δική τους ευημερία.

Ωστόσο, στην πράξη, η αναζήτηση αναγνώρισης με κάθε κόστος μπορεί να βλάψει την καριέρα του εργαζόμενου. Όταν η Ιεραρχία του ζητά μια υπηρεσία αυτός ο εργαζόμενος συχνά πιστεύει λανθασμένα ότι αυτό θα του επιτρέψει να έχει ο ίδιος πρόσβαση σε θέσεις εξουσίας.

Στην αντίθετη περίπτωση, αξίζει καλύτερα οι επιχειρήσεις να έχουν «δυσάρεστα» άτομα που να ασκούν δυσάρεστα «feedbacks» που ίσως θα προτιμούσαν οι μάνατζερ να μην ακούν, αλλά είναι απαραίτητα. Με την προϋπόθεση όμως, ότι αυτοί οι «δυσάρεστοι» εργαζόμενοι να γνωρίζουν πώς να σέβονται τη συλλογικότητα.

Η ιδέα μπορεί να φαίνεται αντιφατική, αλλά μερικές φορές είναι καλύτερο οι επιχειρήσεις να έχουν έναν «επαναστάτη» εργαζόμενο – που έχει ως πυξίδα το συμφέρον τους – παρά κάποιον που υπακούει στα προσωπικά του κίνητρα.

Οι ψυχολόγοι αναφέρουν μερικές φορές ότι «οι δυσάρεστοι» άνθρωποι και οι μη κομφορμιστές δεν είναι απαραίτητα αυτοί που δημιουργούν ταραχή και προβλήματα στην εργασία τους.

Συμπερασματικά, οι ατομικιστές είναι πιο διατεθειμένοι να συνεργαστούν για το μεγαλύτερο καλό της επιχείρησης. Οσο για τους ανθρώπους με ζήλο που λένε πάντα ναι: η συμμόρφωση και η έγκριση των άλλων είναι πιο σημαντικές για την αυτοεκτίμηση, την ασφάλεια και τους φιλόδοξους στόχους τους παρά το κοινό καλό.

* Καθηγητής, Ακαδημαϊκός, Πολυτεχνείο Κρήτης, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Paris School of Business