Γιατί οι επιχειρήσεις χρειάζονται επειγόντως... αποκέντρωση

Όταν το 1997 κυκλοφόρησε το βιβλίο των T. Cowen και D. Parker με τίτλο «Markets in the Firm: A Market Approach to Management», η σημερινή ψηφιακή επανάσταση ήταν μελλοντολογία, αλλά η χρηματοοικονομική κάλπαζε εις βάρος της πραγματικής παραγωγικής οικονομίας.

Την ίδια περίοδο, η είσοδος στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας μεγάλων ασιατικών χωρών, όπως η Κίνα, η Ινδονησία, η Μαλαισία κ.ά., οδηγούσε προς απελευθέρωση της κίνησης αγαθών και υπηρεσιών σε παγκόσμιο επίπεδο και έκαναν εκ των ων ουκ άνευ κορυφαίο συντελεστή της οικονομίας τις κινήσεις των κεφαλαίων.

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι επιχειρήσεις έπρεπε επειγόντως να προσαρμοστούν στις απελευθερωμένες αγορές και να καταλάβουν τη φύση τους. Κατά τους T. Cowen και D. Parker, οι επιχειρήσεις αν ήθελαν να προκόψουν, να μεγαλώσουν και να γίνουν πιο ισχυρές, ήταν ανάγκη να αποκτήσουν δυνατότητες ταχείας λήψης αποφάσεων, χαλαρής ιεραρχικής δομής και υψηλής καινοτομικής ικανότητας.

Με πιο απλά λόγια είχαν ανάγκη από ανθρώπους που να είναι εμποτισμένοι από ανοικτές οικονομικές αντιλήψεις και κυρίως να έχουν ευρείς ορίζοντες.

Η παγκοσμιοποίηση της δεκαετίας του 1990 ήθελε ανθρώπους που να δίνουν σημασία στην ελευθερία, στον ανταγωνισμό και στις αλλαγές. «...Η εφαρμογή κανόνων της αγοράς στο μάνατζμεντ, μόνον θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει», έγραφαν τότε οι δύο καθηγητές.

Πριν απ’ όλα, πρόσθεταν, αυτή η εφαρμογή, προσφέρει ισχυρά κίνητρα να μεγιστοποιούνται τα αποτελέσματα από τη χρησιμοποίηση των πόρων της επιχείρησης. Από την άλλη μεριά, το γεγονός ότι κάθε τμήμα της επιχείρησης λειτουργεί στο εσωτερικό της ως ανεξάρτητη επιχειρηματική μονάδα, παράγει ένα πραγματικό επιχειρηματικό πνεύμα και έτσι κάθε ομάδα λειτουργεί στους κόλπους μιας εσωτερικής αγοράς.

Μέσα σ' αυτό το περιβάλλον, οι αγοραπωλησίες που γίνονται στο εσωτερικό της επιχείρησης οδηγούν σε μία πολύ καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων απ' ό,τι το παλαιό διοικητικό σχήμα που στηριζόταν στις διαταγές και τους ελέγχους.

Ακόμα, οι Cowen και Parker, τόνιζαν ότι «...οι αρχές της αγοράς πρέπει να μπουν με μεγάλη προσοχή μέσα στην επιχείρηση και να τύχουν μιας σχολαστικής αλλά και εκλεπτυσμένης επεξεργασίας. Διαφορετικά, η άκριτη εισαγωγής τους μπορεί να καταλήγει σε δυσάρεστες αποτυχίες».

Υπό αυτή την έννοια, οι δύο συγγραφείς πρότειναν, παράλληλα με την ύπαρξη μιας εσωτερικής αγοράς μέσα στην επιχείρηση, να δημιουργηθεί και μία «κοινωνική τάξη», η οποία θα παίζει συντονιστικό ρόλο και θα αμβλύνει τις όποιες διαφορές μπορούν να δημιουργήσουν οι μηχανισμοί της αγοράς.

Μηχανισμοί της αγοράς οι οποίοι, κατά τους δύο καθηγητές, πρέπει να στηρίζονται σε ένα σύστημα εσωτερικών τιμών, το οποίο είναι αρκετά πολύπλοκο, αλλά αποτελεσματικό, όταν εφαρμόζεται σωστά.

Τόνιζαν, επίσης, οι δύο συγγραφείς την επείγουσα ανάγκη επιχειρήσεις και άλλες ιδιωτικές οργανώσεις να βελτιώσουν τα συστήματα πληροφόρησής τους και να ενισχύσουν την παραγωγή γνώσεων. Οι τελευταίες είναι πολύτιμες για τη λήψη αποφάσεων και στο μέτρο που διαχέονται, δημιουργούν τις συνθήκες για την καλύτερη αξιοποίηση τους.

Τέλος, οι δύο συγγραφείς κρίνουν απαραίτητη την αποκέντρωση μέσα στην επιχείρηση και προτείνουν την υιοθέτηση κινήτρων τέτοιων ώστε να υπάρχει ευρεία συμμετοχή στις λήψεις αποφάσεων.