Η συνταγή για να γίνει η γνώση «δύναμη» για μια επιχείρηση

Μόνον κάποιοι αθεράπευτα παρελθοντολόγοι δεν βλέπουν ή μάλλον δεν καταλαβαίνουν ότι η γνώση αποτελεί πλέον κορυφαίο συντελεστή παραγωγής αξίας, η οποία κατάλληλα αξιοποιούμενη, μετατρέπεται σε πλούτο για ανθρώπους, επιχειρήσεις και έθνη.

Σαφώς δε, για τις επιχειρήσεις, η γνώση ως παραγωγικός συντελεστής, μέσω της καινοτομίας είναι και σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ιδιαίτερα δε στη σημερινή εποχή μας όπου τα παραγόμενα προϊόντα έχουν όλο και λιγότερο χρόνο ζωής στις αγορές. Με αποτέλεσμα ισχυρές ανατροπές και στο πεδίο του μάρκετινγκ.

Είναι ξεκάθαρο έτσι ότι οι επιχειρήσεις εκτίθενται σήμερα σε ένα περιβάλλον που μεταβάλλεται διαρκώς και επηρεάζεται ιδιαίτερα από τεχνολογικές πολιτικές και ευρύτερες επιστημονικές αλλαγές. Συνεπώς, οι αγορές αλλάζουν και αυτές και ο διεθνής ανταγωνισμός αποκτά έντονο ψηφιακό χαρακτήρα, ο οποίος εντείνει την ισχύ του.

Σε αυτό το πλαίσιο, η σύγχρονη επιχείρηση καλείται να δημιουργεί με δυναμικό και συνεχή τρόπο πληροφορίες και γνώση - και όχι απλώς να τις επεξεργάζεται με αποδοτικές διαδικασίες. Επιπλέον, τα μέλη της επιχείρησης δεν μπορούν να παραμένουν παθητικοί θεατές, αλλά πρέπει να μετατραπούν σε ενεργούς συντελεστές στη δημιουργία καινοτομιών, και άρα στη ανάπτυξη ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων.

Αποτελεί πρόκληση έτσι για τη σύγχρονη επιχείρηση να αναπτύξει καλούς μηχανισμούς διοίκησης και ανάπτυξης της επιχειρηματικής γνώσης, ώστε να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες του γνωστικού ενεργητικού της, περιορίζοντας ταυτοχρόνως και τις ελλείψεις του.

Μέσα σε αυτές τις όλο και πιο γρήγορα μεταβαλλόμενες συνθήκες, ζωτικό στοιχείο επιτυχίας είναι η «διαχείριση της γνώσης» (Knowledge management), η οποία στην ουσία συμβάλλει στην επεξεργασία και διάχυση γνώσης και τεχνογνωσίας.

Όπως αναφέρουν οι Ιάπωνες καθηγητές Ικαζέρο Νονάκα και Χιροτάκα Τακεούτσι στο βιβλίο τους «Η επιχείρηση της γνώσης» (Εκδόσεις Καστανιώτη) το κλειδί για την επιτυχία γνωστών γιαπωνέζικων εταιρειών και όχι μόνον, βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τη γνώση των μελών τους. Αυτή η ικανότητα τους επιτρέπει να καινοτομούν και να αναπτύσσουν διαρκώς νέα προϊόντα και τεχνολογίες.

Στην εποχή του Διαδικτύου, της έκρηξης των πληροφοριών και της επικοινωνίας, αλλά και της ανάδειξης της καινοτομίας ως απαραίτητου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, οι εταιρείες όλο και περισσότερο συνειδητοποιούν ότι το σημαντικότερο τους κεφάλαιο είναι το διανοητικό κεφάλαιο - οι γνώσεις των μελών τους και η ικανότητά τους να τις αναπτύσσουν και να τις θέτουν σε εφαρμογή.

Οι Νονάκα και Τακεούτσι με τρόπο απλό, θεωρητικά μεστό και συγχρόνως πρακτικό εξηγούν πώς γίνεται η διαχείριση γνώσης σε επιτυχημένες ιαπωνικές εταιρείες, όπως η Honda, η Canon, η Nissan, η Matsushita και άλλες. Οι συγγραφείς υποστηρίξουν ότι στην κοινωνία της γνώσης, η επιχείρηση, προκειμένου να είναι ανταγωνιστική, πρέπει να μετατραπεί σε επιχείρηση της γνώσης, και προτείνουν τρόπους με τους οποίους μπορεί να συμβεί αυτό.

Σε μια χώρα λοιπόν όπου τα σχολεία και οι μαθητές της βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις της παγκόσμιου κατάταξης PISA για την ποιότητα της παιδείας της, κάποιοι δήθεν άνθρωποι της προόδου, ας προβληματιστούν για τις δυνατότητες του παραγωγικού της ιστού να παράγει αξίες και πλούτο.