Η συνταγή για περισσότερη και καλύτερη ζωή

Ο Λάο Τσέ, κορυφαίος Κινέζος φιλόσοφος, είχε πει ότι «και το μεγαλύτερο δέντρο αρχίζει από ένα μικρό σπόρο, ενώ το πιο μακρινό ταξίδι ξεκινά με ένα βήμα». Κατά τον ψυχολόγο Άντριου Μάθιους και όχι μόνον υποθέτω, η παραπάνω διαπίστωση μπορεί να συνοψίσει ή και να σηματοδοτήσει την πορεία μιας ζωής.

Την ίδια στιγμή, τα λόγια του Λάο Τσέ, μου έφεραν στο νου το περίφημο «τα πάντα ρει» του μεγάλου «σκοτεινού φιλοσόφου μας», του Ηράκλειτου. Αυτός ήταν που πολλά χρόνια μετά την ελληνική παρακμή, οδήγησε τους Ρωμαίους στον προσδιορισμό της αξίας του χρόνου, ένα πολύτιμο κεφάλαιο ζωής το οποίο όταν χάνεται και άρα παρέρχεται, δεν ξαναγυρίζει.

«Η αλλαγή είναι νόμος του σύμπαντος» έλεγαν οι Ρωμαίοι. Οι εποχές έρχονται και παρέρχονται. Τίποτα δεν μένει ίδιο. Τα πράγματα μεταβάλλονται. Η ζωή είναι δυναμική. Αυτό την κάνει όμορφη και απρόβλεπτη, για όσους θέλουν να σκέπτονται.

Τελικά δε, οι αλλαγές παρακινούν σε δράση. Όσο πιο ελεύθερη και δημιουργική είναι αυτή η τελευταία τόσο πιο μακροβιοτικές και γόνιμες είναι οι κοινωνίες που δημιουργούν οι άνθρωποι.

Και από την άποψη αυτή, ας μη ξεχνάμε ότι «αυτό που δεν χρησιμοποιείται, χάνεται». Ένα ποτάμι που σταματά να κυλά ξεραίνεται, σαπίζει. Ένας άνθρωπος χωρίς ρόλο και σκοπό στη ζωή φθείρεται, μαραίνεται. Αυτό δεν είναι θεωρητική κατασκευή αλλά επιστημονική διαπίστωση. Ειδικοί ερευνητές και ψυχολόγοι του πανεπιστημίου Χάρβαρντ, μετά από τριών ετών έρευνες για την ψυχολογία και το γήρας, σ’ ένα δείγμα 1.000 ατόμων, κατέληξαν σε αποκαλυπτικά συμπεράσματα.

Στο πλαίσιο αυτό έτσι, βρήκαν ότι από το ανθρώπινο δείγμα που είχαν στη διάθεσή τους, αυτοί που συγκέντρωναν υψηλότερη βαθμολογία στον προσωπικό έλεγχο των καταστάσεων, έτειναν να διεξάγουν και υγιεινότερη ζωή. Αλλά ακόμα και λαμβάνοντας αυτό υπόψη, βρήκαν μία σημαντική ανεξάρτητη επίδραση της αίσθησης του να είναι κανείς επιτυχημένος στο ρόλο που αξιολογεί ως «υπ' αριθμόν ένα». Το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας στη ζωή, καθορίζει και το χρόνο μας παραμονής σε αυτήν; Σε μεγάλο βαθμό η απάντηση είναι θετική υποστηρίζει ο Μάθιους.

Ο ρόλος μας στη ζωή επηρεάζει τη μακροβιότητα

Ερευνητές από το Μίσιγκαν πιστεύουν πως αυτή η αίσθηση του ελέγχου του ειδικού ρόλου αξίζει μία θέση στη σειρά των καθιερωμένων δεικτών πρόβλεψης της θνησιμότητας, όπως το κάπνισμα και η σωματική ανικανότητα.

Για να έχουμε μία καλύτερη κατανόηση της γήρανσης και της μακροβιότητας, λένε, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τι εκτιμούν οι άνθρωποι περισσότερο στη ζωή. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τώρα ζούμε 37 χρόνια περισσότερο από ό,τι ζούσαμε πριν έναν αιώνα, το σημείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό.

Για τους περισσότερους από εμάς, το να ζήσουμε μία ζωή με νόημα αξίζει τουλάχιστον όσο το να ζήσουμε πολλά χρόνια. Το να είμαστε αποτελεσματικοί στον ρόλο που εμείς θεωρούμε ως σημαντικότερο για εμάς μπορεί να μας βοηθήσει να επιτύχουμε και τους δύο στόχους.

Καθώς γερνάμε, οι ασθένειες που σχετίζονται με το γήρας και την κοινωνική λειτουργικότητα μπορούν να μειώσουν τον αριθμό των ρόλων που είμαστε σε θέση να εκπληρώσουμε και να μεταβάλουν τους τρόπους με τους οποίους είμαστε σε θέση να εκπληρώσουμε τους ρόλους αυτούς.

Αλλά η έρευνα αυτή υποστηρίζει ότι είναι σημαντικό να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στον ρόλο ή σε δύο ρόλους τους οποίους εμείς απολαμβάνουμε περισσότερο και μπορούμε να πραγματοποιήσουμε καλύτερα.

Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, οι ρόλοι αυτοί μπορούν να βρεθούν παντού, στην οικογένεια, στην εργασία ή στην κοινότητα, και μπορούν να μεταβληθούν καθώς μεταβάλλονται και οι συνθήκες. Αλλά η αίσθηση ότι μπορούμε να εκπληρώσουμε με επιτυχία ένα ρόλο ο οποίος είναι σημαντικός για εμάς μπορεί να είναι τόσο σημαντική για μία μακρά και υγιεινή ζωή όσο η ύπαρξη γερών οστών ή μίας υγιούς καρδιάς.

Εν ολίγοις, η κινητικότητα και η αίσθηση της αναζήτησης, τελικά προσφέρει ζωή. Εξ αυτού του γεγονότος μύρια άλλα έπονται.