Γ. Χατζής (ΠΟΞ): Κάποιοι επιδιώκουν «εξοστρακισμό» του τουρισμού γιατί ενοχλούνται

Την αδήριτη ανάγκη δημιουργίας εξειδικευμένων χρηματοδοτικών προγραμμάτων για τα ξενοδοχεία των μικρότερων κατηγοριών που έχουν έναν σημαντικό ρόλο «στην προσφερόμενη βεντάλια επιλογών του ελληνικού ξενοδοχειακού προϊόντος» αναδεικνύει σε συνέντευξή του στο Euro2day.gr o πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), Γιάννης Χατζής, ο οποίος, μεταξύ άλλων, δίνει και το στίγμα της φετινής τουριστικής σεζόν.

Χαρακτηρίζει ανεξέλεγκτη την επέκταση των βραχυχρόνιων μισθώσεων και επισημαίνει πως η ανάγκη για το χωροταξικό σχέδιο δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στη συμμόρφωση του ιδιωτικού τομέα. «Οφείλει να δείξει τον δρόμο για δημόσιες υποδομές και να επισπεύσει τις διαδικασίες υλοποίησης τους», τονίζει.

Μάλιστα, αναφερόμενος στη μεγαλύτερη πρόκληση στην οποία θα κληθεί να αντεπεξέλθει ο ελληνικός τουρισμός μελλοντικά, επισημαίνει πως «πρέπει να ανακοπεί αυτή η αντιτουριστική τάση που καλλιεργείται από διάφορες πλευρές, καθώς είναι αυτοκαταστροφικό να ροκανίζουμε μόνοι μας το κλαδί που δίνει καρπούς ανάπτυξης στην εθνική οικονομία και πάνω στο οποίο στηρίζεται η ευημερία των τοπικών κοινωνιών της χώρας μας».

Η φετινή τουριστική σεζόν βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ποια είναι η εκτίμησή σας για την πορεία της; Πώς θα κλείσει το 2024 για τον ελληνικό τουρισμό και για τις επιχειρήσεις του κλάδου;

Με τα μέχρι τώρα στοιχεία, στις 30 εβδομάδες του 2024 έχουμε κατά μέσο όρο θετικό πρόσημο +8% στις διεθνείς αφίξεις. Η ιδιαιτερότητα της φετινής σεζόν είναι ότι ενώ τα περισσότερα αεροδρόμια κινούνται κοντά στα επίπεδα του 2023, τον μέσο όρο ανεβάζουν οι αφίξεις σε αεροδρόμια με υψηλή κινητικότητα όπως η Μυτιλήνη (+38%) και η Αθήνα (+15%). Θετικά κινείται και ο οδικός τουρισμός, παρά τα σοβαρά προβλήματα που υπάρχουν στις πύλες εισόδου της χώρας και οφείλουμε να τα αντιμετωπίσουμε για να μην αδικείται η εικόνα της χώρας μας.

Από κει κι έπειτα, για τα ξενοδοχεία είναι πρόωρο να κάνουμε μια συνολική εκτίμηση. Μπορούμε ωστόσο να καταγράψουμε κάποιες τάσεις που προϊδεάζουν για το τελικό αποτέλεσμα. Πρώτον, ο θετικός ρυθμός των αφίξεων δεν αποτυπώνεται στις πληρότητες των ξενοδοχείων, γεγονός που μας οδηγεί στην υπόθεση πως ένα μεγάλο μέρος τους κατευθύνεται προς την βραχυχρόνια μίσθωση. Δεύτερον, ενώ σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος οι εισπράξεις στο πρώτο πεντάμηνο αυξήθηκαν 16,2%, η Μέση κατά Κεφαλή Δαπάνη (χωρίς την κρουαζιέρα) υποχώρησε κατά -3,6%, στοιχείο που υποδηλώνει πως η προσθήκη της βραχυχρόνιας μίσθωσης στο μείγμα διαμονής χαμηλώνει τους δείκτες δαπάνης ανά επισκέπτη. Η κόπωση της αγοραστικής δύναμης βασικών αγορών μας αντανακλάται και στις κρατήσεις ακόμη και για Ιούλιο- Αύγουστο, ιδιαίτερα για τους ακριβότερους παραθεριστικούς προορισμούς που αντιμετωπίζουν μια επιπλέον δυσκολία στις πωλήσεις.

Ποιοι προορισμοί και ποια ξενοδοχεία θεωρείτε ότι θα ανήκουν φέτος στους κερδισμένους και στους χαμένους;

Σε γενικές γραμμές η εικόνα που έχουμε είναι μικτή με τους περισσότερους προορισμούς να κινούνται σε αφίξεις οριακά καλύτερα από πέρυσι. Πάραυτα δεν λείπουν και προορισμοί που παρουσιάζουν μείωση. Η Μύκονος σε επίπεδο διεθνών αφίξεων είναι στο -8%. Πτωτικά κινείται και η Σαντορίνη που καταγράφει μείωση 4% τις πρώτες 29 βδομάδες του έτους, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα είδε κάποια πρώτα σημάδια βελτίωσης. Επίσης, αυτό που παρατηρούμε φέτος είναι μια ελαφριά προτίμηση των καταναλωτών σε καταλύματα χαμηλότερης κατηγορίας. Δεν μπορούμε λοιπόν να μιλήσουμε για μια οριζόντια τάση όταν έχουμε όχι μόνον έντονες διαφοροποιήσεις μεταξύ των προορισμών αλλά και ακόμα μέσα στον ίδιο προορισμό έχουμε σημαντικές διαφορές στην απόδοση των καταλυμάτων.

Το τελευταίο διάστημα γίνεται πολύς λόγος για υπερτουρισμό στην Ελλάδα. Υπάρχει όντως;

Στην αρχαία Αθήνα εξοστράκισαν τον Αριστείδη γιατί οι αντίπαλοί του ενοχλούνταν που όλοι τον αποκαλούσαν δίκαιο. Σήμερα, συνειδητά ή μη, κάποιοι επιδιώκουν τον «εξοστρακισμό» του τουρισμού γιατί ενοχλούνται που πετυχαίνει! Δυστυχώς αν βγάλουμε τον τουρισμό από την εξίσωση δεν μένουν και πολλά ισχυρά συγκριτικά αναπτυξιακά πλεονεκτήματα στη οικονομία μας, για να μη πω πως δεν μένει κανένα. Αυτή η συζήτηση λοιπόν τροφοδοτείται είτε από ιδεοληψίες, είτε από σκοπιμότητες, σε καμία περίπτωση πάντως δεν υποστηρίζεται από επαρκή δεδομένα.

Τα μεγέθη του ελληνικού τουρισμού δεν έχουν καμία απολύτως αριθμητική σχέση με τα μεγέθη προορισμών που αντιμετωπίζουν τέτοια ζητήματα. Για παράδειγμα, τα Κανάρια Νησιά σε έκταση 15% μικρότερη από την Κρήτη, έχουν 4 φορές περισσότερο πληθυσμό και υποδέχονται 3 φορές περισσότερους τουρίστες. Η διαφορά μεγεθών είναι χαώδης και γι’ αυτό άλλωστε 3 στους 4 κατοίκους τουριστικών περιοχών της χώρας μας διαφωνούν με την άποψη πως υπάρχει υπερτουρισμός. Η συζήτηση λοιπόν συντηρείται από κάποιους που δεν έχουν άμεση επαφή με την πραγματικότητα των προορισμών και οι οποίοι εκμεταλλεύονται κάποιες φωτογραφίες της στιγμής. Σε όποιο λιμάνι του κόσμου κι αν δέσουν ταυτόχρονα 10 κρουαζιερόπλοια θα υπάρξει πρόβλημα. Άλλο όμως ο στιγμιαίος υπερσυνωστισμός κι άλλο ο υπερτουρισμός.

Εκμεταλλεύονται επίσης την αγανάκτηση που υπάρχει σε μερίδα της κοινωνίας για την αύξηση των ενοικίων. Αλλά δεν είναι τα ξενοδοχεία αυτά που δημιουργούν τη στεγαστική κρίση. Είναι η ανεξέλεγκτη επέκταση της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Η συζήτηση λοιπόν πρέπει να γίνει με βάση ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα και όχι με ό,τι νομίζει ο καθένας. Να δούμε το θέμα των υποδομών, να δούμε το θέμα των περιορισμών στη βραχυχρόνια μίσθωση, να δούμε το ζήτημα της καλύτερης διαχείρισης των τουριστικών ροών, αλλά πρέπει να σταματήσουν τα επικίνδυνα παιχνίδια με τη διεθνή μας εικόνα και το αναπτυξιακό μέλλον μας.

Πρόσφατα αναρτήθηκε σε δημόσια διαβούλευση το «Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό» και η σχετική Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Πιστεύετε ότι κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση;

Πιστεύω πως μια συνολική στρατηγική για το αύριο στον κλάδο είναι ύψιστης σημασίας. Σε γενικές γραμμές κινείται στην σωστή κατεύθυνση και το σημαντικό είναι κάποια στιγμή να υπάρχουν ξεκάθαροι κανόνες για όλους, ώστε ο καθένας να γνωρίζει τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει. Χρειάζεται, πάντως, αρκετός χρόνος για διαβούλευση και ελπίζω να γίνει με ουσιαστικό τρόπο, με τους φορείς να έχουν θέση στο τραπέζι του διαλόγου και όχι με επιφανειακές διαδικασίες. Εμείς, ως ΠΟΞ, συζητάμε με τις Ενώσεις μας και συλλέγουμε πληροφορίες ώστε να κάνουμε ουσιαστική και χρήσιμη παρέμβαση. Σε κάθε περίπτωση, η ανάγκη για το χωροταξικό σχέδιο δεν μπορεί να περιορίζεται στην συμμόρφωση του ιδιωτικού τομέα, αλλά οφείλει να δείξει τον δρόμο για δημόσιες υποδομές και να επισπεύσει τις διαδικασίες υλοποίησης τους.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο στην κατεύθυνση ποιοτικής αναβάθμισης της ελληνικής φιλοξενίας;

Εμπόδιο είναι σίγουρα οι μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν για την αναβάθμισή τους τα ξενοδοχεία 1, 2 και 3 αστεριών που αποτελούν το 74% του συνόλου των ξενοδοχείων της χώρας και ξεπερνούν τα 200.000 δωμάτια. Ο αποκλεισμός τους από τα ευρωπαϊκά προγράμματα και από την τραπεζική χρηματοδότηση, ο υψηλός ανταγωνισμός από τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης και το έλλειμμα τεχνογνωσίας σε σύγχρονες μεθόδους λειτουργίας δυσκολεύουν την ποιοτική αναβάθμισή τους. Αν θέλουμε ένα πραγματικό ποιοτικό άλμα στη φιλοξενία σίγουρα πρέπει να υπάρξουν εξειδικευμένα χρηματοδοτικά προγράμματα για τα ξενοδοχεία των μικρότερων κατηγοριών που έχουν σημαντικό ρόλο να παίξουν στην προσφερόμενη βεντάλια επιλογών του ελληνικού ξενοδοχειακού προϊόντος.

Κατά την άποψή σας, ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει πλέον ο ελληνικός τουρισμός και οι ελληνικές επιχειρήσεις;

Πρέπει να ανακοπεί αυτή η αντιτουριστική τάση που καλλιεργείται από διάφορες πλευρές καθώς είναι αυτοκαταστροφικό να ροκανίζουμε μόνοι μας το κλαδί που δίνει καρπούς ανάπτυξης στην εθνική οικονομία και πάνω στο οποίο στηρίζεται η ευημερία των τοπικών κοινωνιών της χώρας μας. Οι προκλήσεις στο μακροοικονομικό περιβάλλον είναι περισσότερες και πιο δομικές από αυτές που είχαμε συνηθίσει τις τελευταίες δύο με τρεις δεκαετίες στην Ευρώπη. Το 2024 έχουμε εκλογές σε περίπου 70 χώρες, κάποιες από τις οποίες μας επηρεάζουν και δεν έχουν γίνει ακόμα, υπάρχουν 2 εμπόλεμες ζώνες με κίνδυνο ευρύτερης ανάφλεξης στην γειτονιά μας, το οικονομικό outlook της Ευρώπης είναι στάσιμο χωρίς ορατά σημάδια βελτίωσης, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τους προορισμούς της Μεσογείου.

Το επιχειρηματικό περιβάλλον έχει πλέον πολλούς αγνώστους στην εξίσωση ταυτόχρονα. Πρέπει, λοιπόν, να στρέψουμε την προσοχή μας στην αντιμετώπιση των ζητημάτων που είναι στο χέρι μας. Ο βασικότερος στόχος της πολιτείας και του ιδιωτικού τομέα πρέπει να είναι να διαφυλάξουμε την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού τομέα. Σύμφωνα με το World Economic Forum (WEF), η Ελλάδα στην ανταγωνιστικότητα του τουρισμού καταλάμβανε την 28η θέση, ενώ στους λοιπούς κλάδους της οικονομίας πολύ χαμηλότερη. Οι επιβαρύνσεις τις οποίες υπογραμμίζουμε σε κάθε μας παρέμβαση (π.χ. ίσως ο υψηλότερος συντελεστής ΦΠΑ στη διαμονή και οι ακριβότερες ασφαλιστικές εισφορές στην Ευρώπη) πλέον δεν αποβαίνουν εις βάρος μόνο της ελκυστικότητας της τουριστικής επιχειρηματικότητας, αλλά και της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας στο εξωτερικό.