Τράπεζες: H απειλή των Βαλκανίων

Deja vu. Η πόρτα της εξόδου των αναδυόμενων αγορών δεν χωρά όλους τους ξένους θεσμικούς, με αποτέλεσμα το βύθισμα των μετοχών, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών. Υπάρχει όμως απειλή;

Δημοσιεύθηκε: 20 Οκτωβρίου 2008 - 07:47

Dr Money

Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ένα καλό αναπτυξιακό στόρι που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις αναδυόμενες αγορές των Βαλκανίων.

Έχουν επίσης ελκυστικές αποτιμήσεις μετά τη μεγάλη πτώση των μετοχών τους.
Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι διαθέτουν κάποιους μικρούς σκελετούς στα ντουλάπια τους.

Όμως, η Ιστορία, που επαναλαμβάνεται σήμερα, δείχνει ότι τα ελκυστικά θεμελιώδη μεγέθη περνούν σε δεύτερη μοίρα στα μάτια των ανθρώπων που διαχειρίζονται τα μεγάλα ξένα θεσμικά χαρτοφυλάκια σε περιόδους μεγάλης κρίσης.

Η τωρινή κρίση διαφέρει από προηγούμενες γιατί έρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι από τις αναδυόμενες αγορές ή από κάποια άλλη χώρα.

Για πολύ καιρό η κυρίαρχη άποψη στους διεθνείς επενδυτικούς κύκλους ήταν αυτή της αποσύνδεσης (decoupling) των αναδυόμενων αγορών από τις ανεπτυγμένες, με τις πρώτες να ακολουθούν τον δικό τους ανοδικό δρόμο.

Ο λόγος ήταν απλός. Η κρίση έβρισκε τις οικονομίες των πρώτων σε καλύτερη μοίρα, π.χ. με υψηλά συναλλαγματικά αποθέματα, με μικρότερα δημοσιονομικά ελλείμματα και με δημόσια χρέη κ.λπ., σε σχέση με αντίστοιχες περιπτώσεις στο παρελθόν.

Όμως, η ανωτέρω άποψη δεν είναι πλέον κυρίαρχη εδώ και αρκετές εβδομάδες, αν κρίνει κανείς από τις διάφορες εκθέσεις και τις κινήσεις των μεγάλων ξένων θεσμικών χαρτοφυλακίων.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η μπάλα δεν παίρνει μόνο τις αναδυόμενες αγορές αλλά και όσες συνδέονται με αυτές.

Οι ελληνικές τράπεζες αποτελούν τον πιο ισχυρό συνδετικό κρίκο μεταξύ της Σοφοκλέους και των γειτονικών αγορών, όπως της Ρουμανίας, της Τουρκίας και των άλλων.

Αντιμέτωπα με σημαντικές ζημίες στα χαρτοφυλάκιά τους και με την παγκόσμια κρίση να εξαπλώνεται με γρήγορους ρυθμούς, στις ευρωπαϊκές αναδυόμενες αγορές τα παραδοσιακά θεσμικά χαρτοφυλάκια και hedge funds κάνουν αυτό που έχουν κάνει και στο παρελθόν.

Μειώνουν τις θέσεις τους σε τέτοιες αγορές ή βγαίνουν από αυτές τελείως κι αυτό φαίνεται στις οθόνες των τερματικών.

Οι μετοχές της Εθνικής, της Alpha Bank και της Eurobank πλήρωσαν σε μεγάλο βαθμό αυτές τις κινήσεις το προηγούμενο διάστημα μαζί φυσικά με τις συνέπειες από τα "μηνύματα" περί ενίσχυσης της κεφαλαιακής τους βάσης.

Αυτή τη φορά δεν ήταν μόνο τα hedge funds αλλά και παραδοσιακά θεσμικά χαρτοφυλάκια που έκαναν αισθητή την παρουσία τους με τις ρευστοποιήσεις τους.

Όμως, κάποια τουλάχιστον μεγάλα παραδοσιακά ξένα θεσμικά χαρτοφυλάκια είχαν φροντίσει να διαμηνύσουν αρκετά νωρίτερα την αντίθεσή τους στη στρατηγική της ταχείας εξάπλωσης στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης.

"Οι ελληνικές τράπεζες πάνε κόντρα στο ρεύμα. Σε μια περίοδο όπου η πιστωτική κρίση οδηγεί σε ύφεση ή σε πολύ χαμηλότερους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης που αυξάνουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αυτές επιμένουν στη στρατηγική των υψηλών ρυθμών χορήγησης δανείων", τόνιζε στην "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία" της 21ης Σεπτεμβρίου ο διαχειριστής ξένου παραδοσιακού fund που μίλησε υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας.

"Αυτή η πολιτική δεν έχει νόημα. Θα προτιμούσα να ανακοίνωναν μείωση στον ρυθμό αύξησης των χορηγήσεων το δ΄ τρίμηνο επειδή αποφάσισαν να εφαρμόσουν πολύ αυστηρότερα κριτήρια πιστοδοτήσεων, αντί αύξηση των δανείων", είχε συμπληρώσει.

Ο ίδιος είχε ίσως ήδη ρευστοποιήσει τις θέσεις του σε ελληνικές τραπεζικές μετοχές, όμως άλλοι συνάδελφοί του, π.χ. Capital, το πραγματοποίησαν με καθυστέρηση και πιο βίαια την προηγούμενη εβδομάδα.

Οι εξελίξεις στην Ισλανδία και πολύ περισσότερο στην Ουγγαρία και στην Ουκρανία έπεισαν ότι είναι θέμα χρόνου να εξαπλωθεί ανατολικότερα και η Ρουμανία θεωρείται αρκετά ευάλωτη.

Ταυτόχρονα, τα πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο, π.χ. International Herald Tribute, που ήθελαν την τοπική μαφία να έχει ισχυρό λόγο στις κυβερνητικές εξελίξεις στη Βουλγαρία δεν βοήθησαν. Σημειώνεται ότι η Ε.Ε. έχει περικόψει τη χρηματοοικονομική βοήθεια στη χώρα για λόγους διαφθοράς.

Το κυριότερο πρόβλημα των δύο χωρών εντοπίζεται κυρίως στο υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών που ανήλθε στο 14% του ρουμανικού ΑΕΠ και στο 21% του βουλγαρικού ΑΕΠ πέρυσι και κάτι ανάλογο φέτος.

Όμως, η Ρουμανία θεωρείται πιο ευάλωτη οικονομία και αγορά γιατί αφενός έχει εκλογές τον επόμενο μήνα και αφετέρου βρίσκεται σε χειρότερη δημοσιονομική κατάσταση.

Όλα αυτά έχουν αντίκτυπο στο νόμισμα, με αποτέλεσμα είτε να διολισθαίνει έναντι του ευρώ και των άλλων νομισμάτων, είτε να ανεβαίνουν τα επιτόκια από την Κεντρική Τράπεζα της Ρουμανίας κάπου 3 ποσοστιαίες μονάδες, για να αποτραπεί αυτό και να περιοριστεί ο πληθωρισμός.

Όμως, τα υψηλότερα επιτόκια δανεισμού σε τοπικό νόμισμα επιβαρύνουν όσους έχουν πάρει δάνεια σε λέι. Από την άλλη πλευρά, τα υψηλότερα δάνεια της διατραπεζικής του ευρώ και πολύ λιγότερο του ελβετικού φράγκου, σε συνδυασμό με τη διολίσθηση, έχουν αυξήσει τις δόσεις όσων πήραν δάνεια σε ξένο νόμισμα.

Ο φόβος είναι ότι μια απότομη υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας θα φέρει πολλά κανόνια και αύξηση των επισφαλών απαιτήσεων και αυτό θα πλήγωνε την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Ο κίνδυνος εκτιμάται ότι είναι μικρότερος στη Βουλγαρία.

Οι επιθετικές ρευστοποιήσεις ξένων funds αντανακλούν αυτές τις ανησυχίες για το αυξανόμενο ρίσκο αυτών των χωρών και έχουν συμπαρασύρει ελληνικές τραπεζικές μετοχές.

Η κατάσταση από πλευράς ρευστοποιήσεων των ξένων θεσμικών χαρτοφυλακίων στο τουρκικό χρηματιστήριο, στην τουρκική αγορά ομολόγων και στην αγορά χρήματος είναι παρόμοια με αυτό.

Όμως, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας της γείτονος έχει μειωθεί σημαντικά, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών εκτιμάται στο 6,7% του ΑΕΠ φέτος, ενώ η πολιτική σταθερότητα έχει επανέλθει.

Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τις τράπεζες που έχουν παρουσία στην Τουρκία είναι η αύξηση των επιτοκίων και η διολίσθηση της τουρκικής λίρας.

Αυτά τα δύο μπορεί να οδηγήσουν σε άνοδο των δανείων που δεν εξυπηρετούνται, κυρίως όσων έχουν συναφθεί σε ξένο νόμισμα, και στη μείωση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας των εκεί τραπεζών.

Η μετοχή της Εθνικής αισθάνεται αυτή την πίεση λόγω της παρουσίας της στην Τουρκία μέσω της Finansbank.

Κοντολογίς, υπάρχει μια χειροτέρευση στο γενικότερο οικονομικό και χρηματοοικονομικό περιβάλλον στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης και μια τάση που παραπέμπει σε περαιτέρω επιδείνωση.

Όμως, δεν υπάρχουν στοιχεία που να παραπέμπουν σε κρίση αυτή τη στιγμή, με μία επιφύλαξη:

Η Ιστορία δείχνει ότι σε αυτές τις χώρες τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν πολύ άσχημα σε σύντομο χρονικό διάστημα κι αυτό αρκετοί ξένοι θεσμικοί προφανώς δεν το ξεχνούν.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.