Δημογραφική κρίση + μετανάστευση = πολιτική αβεβαιότητα

Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε κατά 3,1% στα 10,4 εκατ. άτομα περίπου, από 10,8 εκατ. το 2011. Αν η ίδια δημογραφική τάση συνεχιστεί, ο πληθυσμός της χώρας εκτιμάται ότι θα μειωθεί στα 9,7 εκατ. άτομα το 2050, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ).

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε συνδυασμό με τη μείωση της γονιμότητας κάτω από το ποσοστό αναπλήρωσης καθώς αντιστοιχούν λιγότερα από 2,1 παιδιά ανά γυναίκα. Η τάση είναι γενική, με εξαίρεση κάποιες τουριστικές περιοχές και μεγάλες πόλεις και είναι πιο έντονη στην επαρχία.

Το γεγονός έχει συνεισφέρει στην εμφάνιση σοβαρών ελλείψεων σε εργατικά χέρια σε τομείς όπως ο τουρισμός και η οικοδομή, εκτός των άλλων. Θεωρητικά, η οργανωμένη μετανάστευση θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα. Όμως, το ζήτημα προκαλεί ήδη έντονες αντιδράσεις.

Από τη μια πλευρά, είναι οι αγρότες, ξενοδόχοι, κατασκευαστικές εταιρείες και άλλοι που θέλουν μετανάστες για τις δουλειές τους και να βγάλουν κέρδη. Από την άλλη πλευρά, βρίσκεται σημαντικό μέρος του υπόλοιπου πληθυσμού που αντιδρά καθώς θεωρεί ότι δεν αφομοιώνονται, π.χ. μουσουλμάνοι, και τους αποδίδει βιαιοπραγίες κ.λπ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, η μεγάλη πλειοψηφία των εγκλείστων στις φυλακές είναι αλλογενείς.

Παρ’ όλα αυτά, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, το μεταναστευτικό δεν έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Ελλάδας. Δεν συμβαίνει το ίδιο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως π.χ. στη Γαλλία, Γερμανία κ.λπ. Εκεί, στα κοινωνικά δίκτυα κυκλοφορούν βίντεο και σχετικό υλικό με σκηνές βίας και όχλου τα οποία παραπέμπουν περισσότερο στο Ισλαμαμπάντ κι άλλες μουσουλμανικές πόλεις παρά σε ευρωπαϊκές.  

Δεν είναι τυχαίο ότι αν ρίξει κανείς μια ματιά στον εκλογικό χάρτη της Γαλλίας, θα διαπιστώσει ότι το κόμμα  της Μαρίν Λεπέν κέρδισε περιφέρειες, π.χ. στο Νότο, όπου η ασφάλεια και η μετανάστευση είναι ψηλά στην ατζέντα του κόσμου. «Δεν είναι ασφαλές να κυκλοφορείς μόνος ή με τη φίλη σου σε περιοχές της Μασσαλίας το βράδυ», μας έλεγε πρόσφατα ο Α.Δ., Έλληνας ο οποίος διαμένει επί δεκαετίες σε προάστιο εκεί. Δυο χρόνια πριν, δέχθηκε απρόκλητη επίθεση από ομάδα Βορειοαφρικανών  (πιθανόν με γαλλική υπηκοότητα), οι οποίοι του έκλεψαν τη μοτοσικλέτα. Ο ίδιος ήταν ευτυχής που δεν του συνέβη τίποτα χειρότερο. «Δεν ήταν έτσι στο παρελθόν», σημείωσε.

Από την άλλη πλευρά, το κεντρώο κόμμα του προέδρου Μακρόν τα πήγε καλά σε περιφέρειες, π.χ. εκτός Παρισίων, που δεν έχουν σοβαρό πρόβλημα με το έγκλημα και τη μεγάλη μετανάστευση.

Μπορεί το κόστος διαβίωσης να έρχεται πρώτο στη λίστα με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Γάλλοι, όμως η ασφάλεια και η μετανάστευση είναι επίσης ψηλά στην ατζέντα. Τόσο ψηλά που έχουν βοηθήσει να φέρουν την ακροδεξιά προ των πυλών της εξουσίας, προκαλώντας πολιτικές αναταράξεις. Φυσικά, η Γαλλία είναι ιδιαίτερη περίπτωση αφού οι «μετανάστες» είναι μουσουλμάνοι και συνήθως Γάλλοι υπήκοοι οι οποίοι δεν έχουν ενσωματωθεί. 

Στη Γερμανία ήταν η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ η οποία άνοιξε τις πύλες και υποδέχθηκε πρόσφυγες και μετανάστες το 2015-2016. Όταν το έκανε, η κ. Μέρκελ ήξερε ότι η Γερμανία είχε έλλειψη εργατικών χεριών και χρειαζόταν τους μετανάστες για να αναπτυχθεί η οικονομία της. Πλέον, τα πράγματα έχουν αλλάξει καθώς η οικονομία αγκομαχά και η ενέργεια έχει ακριβύνει. Οι μουσουλμάνοι μετανάστες έχουν γίνει πρόβλημα -όπως έδειξε η στυγερή δολοφονία ομογενή νεαρού από Σύρο πρόσφυγα 18 ετών επειδή φορούσε σταυρό, όπως αναφέρθηκε. Ούτε λοιπόν κι εδώ εκπλήσσει η άνοδος του ακροδεξιού, ευρωσκεπτικιστικού κόμματος ADF. 

Αν η Γερμανία δεν αντιμετώπιζε δημογραφική κρίση, ίσως δεν είχε υποδεχθεί με ανοικτές τις αγκάλες τόσους πρόσφυγες και μετανάστες τα προηγούμενα χρόνια. Επομένως, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (ADF) δεν θα είχε τόσο πρόσφορο έδαφος για να ισχυροποιηθεί.  

Οι λύσεις σε θέματα όπως το δημογραφικό είναι μακροχρόνιες. Είναι λοιπόν απίθανο να αλλάξει η τάση βραχυχρόνια. Επομένως, η πίεση για εισροές μεταναστών που θα καλύψουν τα κενά στην αγορά εργασίας θα είναι υπαρκτή και ίσως ισχυρή ανάλογα με τη χώρα. Αυτό δεν μπορεί να μην έχει πολιτικές συνέπειες, με αύξηση της πολιτικής αβεβαιότητας.