Χαρίστε τα δάνεια αφού εκεί το πάτε

Πόσες φορές δεν είχα ακούσει τον παππού να μιλάει για τη χούντα που χάρισε τα δάνεια στους αγρότες. Φυσικά, ο παππούς ήταν ένας απλός άνθρωπος, χωρίς οικονομικές γνώσεις και δεν του είχε εξηγήσει κανείς ότι δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα αφού κάποιοι άλλοι πληρώνουν.

Δεν ήταν το μοναδικό χάρισμα δανείων από τότε μέχρι σήμερα. Αρκετά δάνεια, γνωστά ως θαλασσοδάνεια, που δόθηκαν σε εταιρείες τις προηγούμενες δεκαετίες, κατέληξαν στους τραπεζικούς λογαριασμούς των ιδιοκτητών τους στο εξωτερικό, «ενισχύοντας» επίσης το κομπόδεμα των τραπεζιτών που τους τα έδωσαν και ενδεχομένως των πολιτικών που μεσολάβησαν.

Από παλιά μέχρι σήμερα, δεκάδες δισ. ευρώ σε δάνεια που δόθηκαν σε ιδιώτες και επιχειρήσεις με κρατικές εγγυήσεις πήγαν άκλαυτα. Κοινώς, χαρίστηκαν. Αυτοί που τα πλήρωσαν δεν το πήραν καν χαμπάρι.

Η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου δεν γνωρίζει πως οι τράπεζες έχουν ζητήσει τη βοήθεια εξειδικευμένων ξένων εταιρειών για την αναζήτηση περιουσιακών στοιχείων «κοκκινισμένων» πελατών τους ανά τον κόσμο. Σε πολλές περιπτώσεις, όπως παραδέχονται οι τραπεζίτες σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, βρέθηκαν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία των «κόκκινων» δανειοληπτών στο εξωτερικό. Όμως, οι τελευταίοι είχαν φροντίσει να είναι τόσο μπερδεμένο νομικά το καθεστώς τους, που οι τράπεζες δεν μπορούσαν να τα ακουμπήσουν.

Όμως, δεν είναι μόνο οι μεγαλοσχήμονες-φτωχοί  δανειολήπτες. Σε επαρχιακές πόλεις όπου οι κοινωνίες είναι κλειστές, τραπεζικοί υπάλληλοι βλέπουν δανειολήπτες που τους τηλεφωνούν για να πληρώσουν τη δόση τους να κυκλοφορούν με πολυτελή αυτοκίνητα και να διάγουν μια άνετη ζωή, χωρίς να τους καίγεται καρφάκι.  

Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο υπουργός Οικονομικών κ. Σταϊκούρας επικαλείτο στοιχεία της Ειδικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους για να υποστηρίξει σε τηλεοπτικά παράθυρα ότι  ένας στους δύο με ληξιπρόθεσμες οφειλές σε τράπεζες, οι οποίοι εντάχθηκαν στο νόμο Κατσέλη, είχαν την οικονομική ευχέρεια να πληρώσουν αλλά δεν το έκαναν. Μια μέρα νωρίτερα, ο ίδιος είχε δηλώσει ότι κάπου 20.000 από τις 65.000 που είχαν υποβάλει αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για την προστασία της Α' κατοικίας με επιδότηση επιτοκίου έως 50% από τους υπόλοιπους φορολογούμενους δεν δέχθηκαν να κάνουν άρση του τραπεζικού απορρήτου. Προφανώς, κάτι είχαν να κρύψουν. Κι από τις 43.000 που δέχθηκαν, οι 15.000 περίπου δεν ταυτοποιήθηκαν, υπό την έννοια ότι άλλη κύρια κατοικία δήλωναν στην τράπεζα και άλλη στην εφορία (πιθανόν είχαν δύο σπίτια) ενώ οι 6.500 είχαν εισόδημα πάνω από 35.000 ευρώ και δεν πληρούσαν το εισοδηματικό κριτήριο. 

Όλα αυτά  επιβεβαιώνουν την ύπαρξη μιας αδύνατης κουλτούρας πληρωμών, όπου πολλοί αναζητούν κάποια πρόφαση για να σταματήσουν να πληρώνουν τις δόσεις τους, προσβλέποντας σε πολιτική παρέμβαση για ευνοϊκότερες ρυθμίσεις. Κι αυτό ακριβώς κάνει το νέο πρόγραμμα-γέφυρα της κυβέρνησης που επιδιώκει την κρατική επιδότηση των τόκων για 9 μήνες για όλα τα δάνεια με υποθήκη της κύριας κατοικίας. Ακόμη κι εκείνων που ήταν βαθιά στο «κόκκινο» και είχαν καταγγελθεί στο παρελθόν.

Φυσικά, απομένει να φανεί αν οι θεσμοί θα βάλουν φρένο, θέτοντας κάποια αυστηρότερα κριτήρια. Κανείς δεν μπορεί να θέλει να χάσει το σπίτι του ένας άνθρωπος που αντιμετωπίζει πραγματικές δυσκολίες. Αυτός θα πρέπει να βοηθηθεί με κάθε δυνατό τρόπο. Όμως, δεν μπορεί η κυβέρνηση και γενικότερα το πολιτικό σύστημα να ξιφουλκούν στα λόγια εναντίον των στρατηγικών κακοπληρωτών και στην πράξη να τους νταντεύουν.

Αν αυτή είναι η απόφαση λόγω πολιτικού κόστους, το καλύτερο θα ήταν να χαριστούν τα δάνεια μια ώρα αρχύτερα για να τελειώνουμε, αφού έτσι κι αλλιώς τη νύφη θα πληρώσουν οι φορολογούμενοι-αιμοδότες του κρατικού προϋπολογισμού.